876 Nepali Published Book Poem -ISBN-978-9937-0-0084-0 by Til Kumari Sharma Paiyun7 Parbat-Nepal-Biswa Hallaune Kabita

ljZj xNnfpg] sljtfx?

k|s[lt, /fhgLlt / d

sjloqL ltn s'df/L zdf{

Pd=P= lj=P8 / Pn Pn= la

wjnflu/L kj{t ef]n]{–#, lxn]

                                                            

k|sfzsM

ltn s'df/L zdf{ / led s'df/L j:ofn e§/fO{ -tf/f_

lat/sM

k|sfzs / n]lvsf

 

 

k':ts M ljZj xNnfpg] sljtfx? -k|s[lt,

/fhgLlt / d_

n]lvsf M ltn s'df/L zdf{

;Dks{ M

k|sfzs M ltn s'df/L zdf{ / led s'df/L a:ofn

e§/fO{ -tf/f_

;jf{lwsf/ M n]lvsfdf

;+:s/0f M @)!%÷!^

d'No M ?= @))÷–

ISBN M (&*–((#&–)–))*$–)

ljt/s M k|sfzs / n]lvsf

d'b|0f M d]6«f] kmfOg k|]; k|f=ln=

afuahf/, sf7df08f}F

kmf]g g+= M)!–$@$#(#^

 

d]/f k'Holgo lktf

:j–xl/ k|zfb a:ofnHo" sf]

;Demgfdf ;dlk{t1

n]lvsfsf] egfO

;TotYo / lj1fg cgL n]lvsf k|lt ul/Psf ;fdflhs

las[ltnfO{ s]nfP/ ;To ;ld>0fdf n]lvPsf lo sljtfdf

3ft, bdg, x]kfO{, s'–b[li6 z+sfnfO{ s]nfP/ oyfy{ ?kdf

lrq0f ul/Psf] 5. To;}u/L @)^* b]lv @)&@ ;fnsf]

e'sDksf sljtfnfO{ klg ;dfj]z u/L ToxL cg';f/sf]

sljtf /flvPsf] 5 .

of] k9\g'x'g] / sljtf sf] ;Ddfgdf dnfO{ k]|/0ff lbg]x¿nfO{

wGojfb glb/xg ;lStg . sljtfdf g]kfnL efiff Aofs/0f

dfq eGbf klg ;'b[i6L b]vfOPsf] 5 . e'sDksf lttf /

ld7f kn cyjf k|s[ltsf b'vnfO{ ;'vsf] ;fIfL dfgL,

k|s[lt;Fu d]n vfg] sljtf lrq0f u/]sL 5' . o;

sljtfdf sl/a *&%÷&^ hlt sljtfx¿ ;dfj]z ul/Psf

5g\ .

ltn s'df/L zdf{

kj{t, lxn]

Pd=P,lj=P8,PnPn=lj

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

!_ d;Lsf] ;'gfdL g} åGåsf k|ltsx? x'g\ .

d]/f] lbdfv / d;Lsf] ;'gfdLn] sofF} kl/jf/

la:yflkt kf/\of] .

h;/L d dflysf] sfnf] sfg'g n'sfpbf .

d;Lsf] ;'gfdLn] lut ufFpbf, åGåsf 3fpFx?

alNemof], ha zq'sf gfpF / 7fpF prfNbf, d;Lsf]

;'gfdL g} åGåsf k|ltsx? x'g, h;n] 3ft

k|lt3ftdf d]/f] hLjg lauf{bf .

@_ Oltxf;n] s] eG5

Oltxf; /f]O/x]sf] b]V5' d,

d]/f] e'tsfn la;| eGg]nfO{,

Oltxf; g} ;'gfdL / e'Orfnf] b]V5' d,

d;Ln] /ut dfUbf clg /utsf] n]v

n]Vbf,

Oltxf;n] s] eG5 oyfy{tf / u'08fx?sf] l/kf]6{

u/ eGb5 .

Oltxf;n] s] eG5, Oltxf; gd]6fp / ;Totf;Fu

n8 eG5 .

#_ d]/f] Oltxf;df /ftf] 6f6f]sf] lgzfg 5,

d]/f] Oltxf;df /ftf] /utsf] ;/ud 5,

d]/f] oyfy{tfdf Oltxf; / lautsf] vf]hdf

u'08f/fhsf] 8fxf 5,

d]/f] Oltxf;df sndsf] /f]hfO{ / vf]hfO{ 5,

d]/f] Oltxf;df c;Totfsf] / zq'sf] bfloTj

kG5fP/, d]/f] bz{gsf] pksf/ /

df]xdf 5,

d]/f] Oltxf;df /ftf] af6f]sf] lgzfg / d]/f] sndsf]

dfq p7fg 5,

clg t'kmfg;Fu hGd]sf] d]/f] ;+:s[lt /

/fli6«otf clg aGw'Tj / gf/LTjsf] kl/ro 5 .

$_ lxp“sf] PSnf] /f]hfOdf klUnPsL d,

lxpFsf] PSnf] /f]hfOdf hLpg l;s]sL d,

a/km kUn] em} kfgL agL ;d'b|L 5fnsf] lgzfg,

o'4sf] Hjf/ef6f / e'sDksf] Hjfnf ag]sL 5' d .

lxpF / j/kmaf6 hGd]sL P]ltxfl;s ;+:s[ltsL

lahf/f]k0f clg t'kmfgsL k/L d .

PSnf] lxpFdf nDs]/ ;d'b|L aGb/ufxdf,

cfWoflTds vf]hsf] / gf/LTj clg ;+:s[ltsL

gflosf x'F d .

%_ ltxf/sL ?k / /+u, clg ;+:s[ltsL ?k /

vfgL, clg rl/qsf] kl/ro d ltxf/sf] hGd

/ aGw'Tjsf] klxrfg,

ef}lts ;+;f/ aflx/sf] hLjg,

cfWoflTds ;+:s[ltsf] hGd / kl/lw,

ltxf/sL k/L clg /fli6«otfsL vfgL,

;+:s[ltsf] cd/Tj klxrfg /

ljZjaGw'Tjsf] lzIff / ;u/dfyfsf] /ftf] lgzfg

/ hGdsf] ;+:s[lt, clg ;d'Gb|

kf/Lsf] lab]zL ldqtfsf] klxrfg .

^_ gf/LTjsf] OlGb|0fL d;Lleq /d]sf] bz{g

gf/LTj leq n's]sf] ;flxTo

gf/LTjsf] :j/ / ;flxTo kl/lrt d;L clg

;flxTosf] pn{bf] 5fn xf] .

gf/LTjsf] OlGb|0fL clg ;flxTosf] ?k,

gf/LTjsf] OlGb|0fL ?k / bz{gsf] gf}nf] Oltxf; /

d]/f] kfgf d;Lsf] ;f+;fl/s ofqf xf] .

&_ ;flxlTos gf}nf] laxfgL

;flxlTos laxfgL / gf}nf] hjfgL,

clg ;flxTosf] dnd / 3fpFsf]

;flxlTos laxfgL / gf}nf] k|:t'lt,

;flxlTos kl/j]zsf] gofF ;flxTo, clg gFof

hLjgsf] ?k /+usf],

;flxTosf] nfdf] k'n / cGt/fli6«o ;flxlTos kmfF6

/ ;d'b|sf] pynk'yn clg ;flxTosf] hjfgL /

?k clg ;flxlTos ?ksf] /+u / ;flxlTos

d;Lsf] kfgf / snd .

*_ gf/Lsf] klxrfgdf /d]sf] of] xft

gf/L n]vgsf] xft d]/f] cGtl/Ifsf] p8fgdf

bf}8G5 .

gf/Lsf] klxrfgdf /Dg l;s]sf],

gf/L n]vgsf] klxrfgdf /d]sf] of] n]v cGtl/If

p8f+gdf bf}8]sf] d]/f] snd xf] .

clg n]vgdf /d]sf] of] If0f klg Oltxf;sf] ?k/]

vfsf] ;flxlTos ofqf xf] .

(_ d ;flxTosf] d'lt{df lhlat 5' .

d d/]sf] x]g{ hfp, åGåsf 3fpFx? 5g\ .

d d/]sf] lrxfgdf x]g{ hfpF

Toxf ;flxlTos d'lt{ / cjz]if 5g\ .

hxf lrxfgsf] lsgf/ 5, Toxf ;d'b|L 5fnsf]

P]ltxfl;s /rgfTds kl/j]z 5 .

d ;flxTosf] P]gfdf lhlat kl/lwdf d'lt{em} laDa

/ k|ltlaDa agL lhlat / gofF laxfgL;Fu p7]/

/+uLlj/+uL ;flxTosf] nufd;Fu /lrOPsL Ps

lhljt d'lt{ / laDa x' . 2 3

!)_ lk“h8fdf /d]sf] ;'uf

lkFh8fdf /d]sf] ;'uf RofO{ RofO{ ub}{

s/fpb5, km]/L s/fpb5,

lkFh8fdf ;'ufh:t} gf/LnfO{ :jtGq lagfsf]

vf]h / ef}lts ;+;f/sf] nufd / To;sf] kl/lw

5 . lkFh8fdf /d]sf] of] If0f, lkFh8fsf] ;'ufh:t}

gf/LTjsf] nufd / ef}lts h]nsf] ufF7f] lagf

;flxTosf] g}lts /rgfTds v]n / gf}nf] laxfgL

Nofpg' 5 .

!!_ lIflthsf] cfugdf d af“Rb} lyP .

Psrf]6L d lIflthdf gfFRb}, ufpFb} lyP .

lIflthsf] cfugLdf d g}lts /rgfTds sfo{df

tlNng lyP .

lIflthsf] cfugLdf d PSn} /dfP/ ;+;f/

x]b}{ lyP .

lIflthsf] cfugL / PSnf] kvf{Odf cgle1 lyP

d,

lIflthsf] cgle1 kvfO{df PSn} 56kl6/x]sL

lyP d .

lIflthsf] cgle1 PSnf] kvf{Odf

/f]O/x]sL lyP d .

!@_ ;'gf}nf] sndsf] cyfx n]vgdf

;'gf}nf] sndsf] cyfxf n]vgdf Ao:t lyP /] .

kfunx? d]/f] n]vgnfO{ kfunkgsf] ;+1f lbb}

lyP /] .

ef}lts ;+;f/df /dfpg]x? n]vgsf] ;flxTonfO{

ps]Ng] ub{y]{ /] cg}ltstfdf .

;'gf}nf] sndsf] cyfxf n]vgdf hGd]sL, d

;d'b|sf] prfOdf nDs]/ klUnbf clg a/kmsf]

gf}nf] laxfgLdf d'lt{ em} c8u alGbbf .

!#_ lIflthkf/Lsf] d]/f] PSnf] a:tL

lIflthkf/L d]/f] ;fgf] kl/lw / sf]0f 5 .

l;+uf] cfsf/ / To;df rlDsg] klxnf lk08x?sf]

dnfO{ pEofpg] sf]0f 5 .

lIflthkf/L d]/f] rf}km]/f] Ps vf]h / ;Totfsf]

kl/ro / clg kz'eGbf dflysf] w/ftn 5 .

lIflthkf/L d]/f] PSnf] 3gf a:tL 5 .

lIflthkf/L cfsf; dflysf] w/ftn clg

a}1flgs vf]hsf] cg';Gwfg 5 .

lIflthkf/L d]/f] Ps cfTdf / clg lhpFbf] lrxfg /

ufFp clg lhpbf] n]vgsf] cf>o 5 .

!$_ of] cUnf kxf8n] ufp“ lapemfp“ n]lvsf

eGb5,

dnfO{ d]/f sGb/fn] ufpF lapemfp 5f]/L eG5 .

dnfO{ ufpFsf if8oGqsf/Ln] 58\s] cfFvfn] x]5{ .

dnfO{ ufpFsf xl/of kxf8n], ;2] 5f]/L xf] eG5 .

d]/f] 8fxf ug]{n] o;sf] u'0fufg dg kb}{g eG5,

;fFRr} d]/f] ufpFsf kx/fn] dnfO{ ufpF, 7fpF agfp /

kl/jt{g ag, agfp eGb5 .

!%_ gf/L d;Ldf /+luPsf d]/f xft,

Ps ;flxlTos gf/L d

hLjgsf] ;+3if{df n8\b}5' .

gf/L d;Ldf /+luPsf d]/f ;+3if{lzn xftx?, ljZj

g]t[Tj lng vf]Hb}5' . d]/f n]vgx? ;fdflhs

;'wf/sf] g]t[Tj / gf/L cfsf;sf] ;flxlTos

/rgfTds, clg ljZj ;flxlTos d~rsf]

pb\3f6g / 5'§} 9fFrfsf] gofF bz{g / ;flxlTos

/+usf] syg .

!^_ a|df08sf] g]t[Tj x' d

a|df08df 3'Db}5g\ d]/f ;flxlTos kv]6fx? .

a|df08sf] g]t[Tjdf lbg] ljZj kl/lwsf

;flxlTos pkhx?,

a|df08sf] g]t[Tj / /fli6«otfsf] klxrfg, ;fd'lb|s

t'kmfg;Fu p8]/ hGd]sL Ps gf/L d,

a|df08sf] dflns of] snd / ;flxlTos kmFf6 xf] .

;femFsf] cWof/f]df pHofnf] lbg] snd / d

;Fu;Fu} x'G5f} .

!&_ ;flxTo ;+lutsf] /+u?k / g}lts lzIff

;flxTosf] u'~hg;Fu /dfO/x]sL 5', d .

;Totfsf] cflw;Fu p7L;s]sL 5' .

;flxlTos p7fgsf] prfOdf wgL ePsL 5' .

;+;f/ ofqfsf] g]t[Tjdf to ePsL 5',

;flxTo P]gfdf d plePsL 5' .

Kl/jt{glzn xftnfO{ d;Ln] /+ufPsL 5' .

;flxlTos ;+lut ;Fu gfRb} 5' .

;fd'lb|s t'kmfg;Fu /dfpb} gfr]sL 5' .

clg /fli6«otfsf] uLt ufPsL 5' .

!*_ g]kfnL k|ltsf] pklgj]z

/ ;flxTodf d hlDdbf

;flxTosf] 5fn agL pklgj]zdf d laplembf .

clg d]/f] bz{g;Fu d /fli6«otfdf n8\bf .

n7\7sx?n] n7\7 kf/L 9nfpg vf]Hbf .

lt kf; eP/ d km]n x'g' kbf{ .

g]kfn k|ltsf] pklgj]zdf rxnkxn /

if8oGqsf/Lsf] k5\of}6]kg g?rfO{, pklgj]zdf

d]/f bz{gsf pkh af8\bf .

!(_ laxfgL ;'gf}nf] n]vgsf] s[lt dfkm{t lrlgbf,

laxfgLdf p7]/ lrof lkpb},

b]z lapemfpg df6f] ;dfpb},

if8oGqsf/n] 3/ agfpg df6f] 9f]Sbf

9f]Ub}, d rflx b]zsf] df6f] 9f]Ub} .

s[ltdfkm{t ;'gf}nf] ;Totf / clg s[lt

b]z / clg ;flxlTos df6f] / ;Totf

vf]Hb}, km]/L /fli6«otf eGbf aflx/sf] bfloTj axg

ub}{, ;fdflhs las[lt /

ef}lts las[ltnfO{ ;DxfNb} /

Ao'emfpb} 5' .

@)_ cWof/f]df klg sljtfsf] /+u lbg]x? h'gsf]

pHofnf] eGbf dfly 5g\ .

cWof/f]df /+u lbg]x? sjloqLsf

pHofnf];Fu laplemG5g\ .

sljtfsf] hGd / ;+:s[lt h'g eGbf klg dfly

p8]/ ;Totfdf pleG5g\ .

cWof/f]df klg t];|f] cfFvfsf] k|ltlaDa / P]gfdf

emlNsg] kl/lw agL ;flxlTos d~rdf gfFrL

g}lts xf;f]sf] kfq agL ?Gr] :j/df pleb}5' .

@!_ sljtfsL vfgL / ;flxTosL kfgfdf dfq

afFr]sL x' d,

sljtfsL vfgL, clg ;flxTosL /fgL d,

sndsf] ;f}Gbo{ / g}lts lzIffsf] kfgfdf d

/dfP/ ;flxTo n]vgsf] bz{g / gofF kl/lwsf]

hLjgsf] bf]iffwdf /d]sL 5' .,

;flxTosf] kfgfdf bf}8]sL, ;oklqsL vfgL /

;+:s[lt / /fli6«otfsL lgzfg / rl/qsL /fgL d,

clg snd / aGw'Tjsf] lzIffdf ;r]tgfsf] snd

/ d;L d .

@@_ h'gls/L

h'gls/L ltdL /ftsf] cGwsf/ ;f6\g] kv]6f xf} .

h'gls/L ltdL ;+;f/ ;d]6\g] /ftsf] /fgL / p8\g]

/ftsL Ps dxfg knsL p8\Gt] ls/L / ;befjgf

;d]6\g], pHofnf] xf} .

h'gls/L ltdL ;f}Gbo{ / /ftsL Ps pHofnf]

;f}Gbo{sL vfgL / cl:tTjsf] l;dfª\sg xf} .

h'gls/L ltdL ;flxlTos d~rsL Ps pHofnf]

k/L / p8Gt] hLjg p7fpg] Ps sndsf] ;f}Gbo{

a9fpg] kmFf6 / pHofnf] lbof] xf}+ .

@#_ tf/fx?sf] pHofnf] eGbf dfly d]/f]

sljtfsf] vf]h 5 .

j}1flgs cg';Gwfgsf] ?k / cg';GwfgfTds

sndsf] klxrfg 5 .

tf/fx?sf] pHofnf] eGbf dfly, d a;]sf]

cGtl/Ifsf] ofg 5 .

cfsf; k'~hsf] /ftdf aNg], pHofnf] g}ltstfsf]

of] snd 5 .

clg åGåfTds 3fpFsf] ;flxTos dnd

5 . cfsf; / tf/fk'~hsf] pHofnf] lbg] d]/f]

sljtfsf] lhlat cfVofg 5 .

@$_ åGåsf] / u[x o'4sf] rk]6fdf d ?bf,

u[xo'4sf] rk]6fdf d ?bf ;fy lbg] sf]xL lyPg .

åGåsf] l;sf/ agfO{ gfd sdfpg] :jfyL{x?sf] of]

b]zdf sdL lyPg .

åGåsf] kl/lwdf hn]sf] of] dg lgsf] agfpg] sf]

xL lyPg .

s]jn ;flxTosf] sndn] lrxfg k'/L lgnf]

cfsf; / cGtl/Ifsf] ofg agfpg] e'sDk;Fu d

/f]O /x]sL lyP .

/fli6«otfsf] cfAxfgdf ;'gfdL ag]/ cfPsL lyP

d,

@%_ lrxfgdf d laplembf lrxfgdf laplembf,

ef}lts ;+;f/sf] k|no b]v] .

cfWoflTds b'lgofsf] 5'§} ;flxTo /r] .

lrxfgaf6 d laplembf kfun kfun eg]sf] ;'g] .

b]z r'n{Da pklgj]zdf ufl;Psf] kfP .

b]zdf laplembf, pgLx? ;fOsf] ;fOsf] eg]sf]

;'g] .

pgLx?df cfWoflTds vf]hsf] cg';Gwfg u/] .

lrxfgaf6 p7\bf if8oGq u/]sf] yfxf kfP .

d]/f] if8oGqdf b]z g} pklgj]zsf] k|nodf /f]Psf]

kfP .

clg lrxfgdf /fli6«otfsf] ;flxTo / d]/f] lhljt

ljZj ofqf kfP .

@^_ clzlIft /fhlglt1x?–clzlIft /fhlglt

c;'/lIft of}g lzIff /x]5 .

To;}n] /fhlglt Ps kmf]xf]/ v]n /x]5 .

clzlIft /fhlgtL l3g nfUbf] Ps dflg;sf] pQ]

hs lawfg /x]5 .

c;'/lIft Kof;sf] ltvf{ / k|]ld ;f6]/ 3/sf]

bfloTj / kljqtf gi6 u/fpg] 3[l0ft k]zf /x]5

 

 

 

@&_ ;'g]sL lyP .

Psrf]6L hGd]/ lrxfgdf uPsL x' /] .

km]/L ue{af6, csf]{ plx lbgdf hGd]sL /] .

hGdsf] lgzfg alg lhpbf] lrxfgdf uf8\g

k7fOPsf] /] .

s}of} k6s df/LP/ lgs} cjtf/ lnP /] .

@*_ /ftsf] cWof/f]df e't ag]5',

cGwf] ef}lts ;+;f/df cWoflTds 1fg e't /

af]S;L /x]5 .

sfd / dfd g} clzlIft cfdfx?sf] hLjg /x]5 .

To;}n] /ftsf] cWo]/Ldf h'g eGbf rxs ag]5',

e't egL af]nfpFbf lk6\gkf] k'u]5' .

/ftsf] cWof]/f]df o; k[YjLdf sf]xL c;n ;fyLTj

e]l6g5', a? if8oGqsf/LnfO{ glrlg p7fpg]

l/kf]6{/ dfq b]v]5' .

@(_ lhjgsf] 3'lD6–hLjgdf cg]sg 3'D6L km]/L

aNntNn hf]luP/ ufl8P klg p7] .

hLjgsf] bf]wf/sf] lr7Lx?df lg:jfy{ kq n]v] .

clg v]n v]nL d]/f] c;nLkg n'6]/ km]/L k|of]u

u/fpg] hfn yfxf kfP .

hLjgsf 3'D6Ldf cGwsf/ ;+u ;fy nufP .

c?nfO{ kfnL xfd|f] OHhtdfly cljZjf; / 3ft

kfP .

Ps sl7gfOdf d}n] zq' p7fP/ d]/f] bf;Tj b]v] .

#)_ k'?ifsf] v]nf}gf c;n dlxnf gagf}+

c;n g]t[TjnfO{ nft xfGg] ;fyLTj rflxb}gg .

dlxnfnfO{ dlxnfn] k|of]u u/fP, d[To' b08sf]

;hfo lbg' kg]{5 .

dlxnf k'?ifsf] v]nf}gf x}g, ;xof]udf k|of]u u/fO{

vfg / hLpg kfOb}g .

#!_ ;+3if{sf n8fOdf s;}n] ;fy lbPg

d]/f ;+3if{df sf]xL p7fpg cfPg,

d/]sf] nf; p7fP/ bf}8fP em},

lrxfg vGg tlNngx? dfq lyP .

;fy vf]Hb} clxn] lrlgG5g\ .

clzlIftx? To;nfO{ arfpF5g\ / dlGb/df

cflz{jfb lng hfG5g\ .

;+3if{sf n8fOdf Ps yf]kf dfofaf6 jl~rt

agfOP, clg clxn] ;fy vf]Hb} lhDd]jf/L ;Dxfn

eGb5g\ .

#@_ ;'gsf] hnk v'§fdf

;'gsf] hnk b]vfpg]x?

xfdLnfO{ n'6]/ v]bfpg]x? .

;dfhdf n'sfOP/ ltgsf] rfs8L agfpg]x? .

;'gsf] hnk nufpg]x? .

xfdLnfO{ bf;Tj agfpg]x? .

d[To'sf] kvfO{df /dfpg]x? .

cem bf;Tjdf Ao'emfP/ sfddf nufO{ bf;Tj

l;sfpg]x? .

##_ sfg'g lagfsf] cbfnt g} /fli6«o pklgj]z

aGb}5 .

sfg'g lagfsf] cbfntdf 3';vf]/Lsf] lajfx

x'Fb}5 .

sfg'g la/f]lw b]zdf /fhlglts ?k agfP/ 3/

km6fOb}5 .

sfg'g lagfsf] ;Totf la?4 dlGb/df

r6\ofª / ;Totfsf] hGd x'Fb}5 .

clg ;To d;L n'sfP/ lauf{g vf]Hbf c;Tosf]

cufl8 ;To hGd / abnfsf] Oltxf; /lrG5 .

clg pkNnf] bhf{sf] hGd / To; lj?4sf]

if8oGq /lrPsf] b]lvG5 .

#$_ ;Totfsf] nufd

;Totfsf] nufd d}n] if8oGqsf/LnfO{ nufp5' .

;Totfsf] lbdfv / xfdL lbbLa}gL k|ltsf if8oGq

vf]Hb}5' .

;Totfsf] nufd d}n] ulx/LP/ lrGb}5' .

xfdLnfO{ k|of]u u/fO{ hgtf / ;/sf/ kfn]sf]

b]Vt}5' . clg o; c;t b]zdf em'7f] dfof / afFRg]

;fxf/f agL /fhlgltdf km;]sf] b]Vt}5' .

#%_ lgikIftf–sfg'gsf] uf]nL t lgikIf 5,

sfg'gsf] d;L rflx ;Totfsf] k|lts 5 .

lgikIftf / ;flxTosf] cufl8 5 .

kl/jt{glzn xftsf] bf}8fgdf 5 .

;flxTosf] P]gfdf d?e'lds/0f ag]/ n's]sf] 3'D6f]

df dfq Ps ;f}Gbo{ / kl/jt{g 5 .

clg ToxL / dflg;sf] lbdfvdf lgikIftf 5fDg'

5 .

#^_ OdfGbfl/tfsf] cufl8 if8oGqsf/Lsf]

;fIfL r6\ofª

r6\ofª ltdL Ps sjloqLsf] d'6' xf} .

if8oGqsf/L cufl8 aHof} .

OdfGbf/Ltf g} lgikIf /ft xf] .

r6\ofª ltdL d]/f] afafsf] k|ltlaDa / n8fOsf]

k|fs[lts ;flxlTos P]gf / c;n, cufl8

plePsf] Ps cd/ ch/ :j/ / k|ltlaDa xf} .

#&_ n]vg ltdL Ps kl/lrt d]/f] ;f; / /Iff

clg cd/ ;flxlTos ;+;f/ xf} .

d dbf{ d]/f] n]vg lhljt 5 .

d lrxfgdf /dfpbf,

n]vg ltdLn] ;+;f/ 9fs, zq'sf 3/ x'Fbf n]vg

ltdL ;+;f/ sAhf u/ / lt 3/ 5f]8 .

if8oGqsf e'tsf] sfnf] afbn kf/L lIflthdf

PSnf] cf>o agfp d ToxL cfpg]5, .

#*_ /ftsf] h'geGbf dfly, d]/f] ;flxlTos ;f;

5 .

/ftsf] h'g d]/f] sljTj eGbf cWof/f] 5 .

/ftsf] h'g Ps ckl/lrt ef}lts ofqfsf] dfqdf

/dfpb5 .

g}ltstf p7fpg ufx|f] 5 .

/ftsf] ofqf / rGb|df eGbf dfly d]/f] PSnf] Ps

;flxlTos ;+;f/ / cfWoflTds zlSt / ;r]tgf

5 .

#(_ d ?bf, k[YjL xlNnbf]/x]5 .

v} s] df 5, cr]n k[YjLdf pynk'yn 5 /] .

d ?bf rflx, k[YjL klg 8udufpl5g /] .

d ?bf k[YjL, rnkn rnkn x'lG5g /] .

cGofosf] la?4df k[YjL g} 5fn alg n8fO{

ub{l5g\ /] .

v} d ?bf k[YjL pynk'yn eP/ hjfgLdf x'lG5g\

/] .

d ?bf k[YjL g} 8udufO{ xNnLG5g /] .

$)_ afbnkf/Lsf] lgnf] cfsfz–afbnkf/Lsf] lgnf]

u'Ghodfgdf d]/f] /demd 5 .

afbnkf/Lsf] lgnf] cfsfz kfl/ d]/f]

n]vg / cf>osf] aQldf /demd / gofF a:tLsf]

b]z 5 .

clg afbnkf/Lsf] lgnf] ;d'b|L t6df af6f] / d]/f]

x[bosf] n]vg / c?sf] cfnf]rgf 5 .

afbnkf/Lsf] d]/f] gLnf] cfsfzdf d]/f cgluGtL

kfOnfx? 5g\ .

$!_ cfsfzsL g}lts h'g d

ef}lts k|of]unfO{ nft xfGb},

cfsf;sf] gf}nf] laxfgL sf 5fnx? a9fpb}

a9fpb} .

cfsf;sL g}lts h'g d

;+:s[ltsf] pkbfgd .

cfsf;sL g}lts h'g d ef}lts b'lgofnfO{

3'0ff ub{5' d .

cfsf;sL cb[io hLjg g}lts ;+:s[ltsf] ;dy{g

d .

hxfF abnf lbG5f} km]/L abnfd} hGd] d cfsf;sL

gLnf] k/L d .

;d'b|df sfg'g agfP,

km]/L ;d'b|L t6df PSnf] d;Lsf] cbfnt agfP .

$@_ of] gf6\ozfnf d]/f] v]n /x]5,

of] gf6\ozfnf ef}ltsjfbdf /Db}5 .

of] gf6\ozfnf ;d'b|df hDb}5 .

of] gf6\ozfnf bof lagfsf] dfof xf] .

of] gf6\ozfnf Ps ;d'b|sf] ulx/fO{ / km]/L

bf]iffwsf] kl/lw xf] .

of] gf6\ozfnf Ps b]vfj6L v]n xf] .

$#_ /ftsf] cfWoflTds 9f]sfsf] Hof]lt lbg]

lzlIfsf d

/ftsf] cWof/f]df t];|f] cfFvfsf] 1fg lbg],

lzlIfsf, d /ftsf] cWof/f]df cfWoflTds lbg] d

;+lugsf] ;+lut / cj;/jfblj?4sf] lut lbg],

To;kl5sf] ;+lugsf] wf/ lbg] d,

/ftsf] cWof/f]df cfWoflTds n]v lbg],

sljtfn] ljZj lapemfpg] clg zlSt / ;'gfdLdf

rDsg] .

$$_ psfnf] lx8\bf ef/L lnO{ psfnLdf

la;fPsL 5' .

ef/L lnO{ psfnLdf sljtf klg n]Vb}5' .

kxf8 clg psfnLnfO{ :j/ lbb} efl/;Fu

psfnLdf la;fP/ laplemb} psflndf efl/ lnO{

la;fP/ n]Vb}5 .

cl/+ufn d]/f] glhs e'ge'gfO{ ufFpb} 5' .

psfnLdf d la;fO{ dfb}{ sljtf n]Vt} efl/ kl5

lx8\b} 5' .

$%_ kxf8 ;'g;fg 5,

kxf8 / snd ukm ub}{ ub}{,

kxf8 / sndn] aftf{nfk ub}{,

kxf8 ;'g;fg lgbfpbf d}n] lut ufpFb},

kxf8sf] ;'g;fgdf dw'/ lut ufpFb},

kxf8sf] xl/ofnLdf sndsf] lut ufpFb},

kxf8 / xl/ofnL lut ufpFb}, sf]OnLsf] dw'/6 7

d':sfg uLtdf hD5 of] sljTj,

k|s[ltsf] xl/ofnL;Fu gfFR5 of] sndsf] ;+lut .

$^_ ;f“Rr} /dfOnf] k|fs[lts b[io

;fFRr} /dfOnf] k|s[lt ltdL cfWoflTds alQsf]

zlSt ltdL .

;fFRr} /dfOnf] k|s[lt, afbn kf/L / d'lg /xg],

;fFRr} k|s[lt xl/ofnL, dw'/ d':sfgdf /dfpg] .

;fFRr} lIflth kf/L klg lapemfO{ rlDsnf] aQL

lbg] .

$&_ /dfOnf] laxfgL slt /fd|f] laxfgL

/dfOnf] / ;'g;fg slt /fd|f] 3fd .

Affbnleq n's]sf] slt /fd|f] laxfgL .

zAb;Fu n'Sg] slt /fd|f] ;+lut .

snd;Fu /Dg] slt /fd|f] 3fd

laxfgLdf em'Nsg] slt /fd|f] ;f}Gbo{ .

laxfgL;Fu nDsg] /dfOnf] laxfgL .

3fd;Fu p8\g] d}n] lng] sfkL klg snd;Fu

laplemg] .

slt /fd|f] lzt afbnkf/L /Dg] sndsL k/L d

3'D6f] leq n'Sg] .

$*_ afbnkf/Lsf] k/L d

PSnf] ofqfdf /dfpg]

afbnkf/LsL n]lvsf d

lIflthdf dfq /dfpg] .

afbnkf/LsL k/L d r/fh:t} p8\g] .

l;Íf] /fi6« af]sL t'kmfg alg lx8\g] .

afbnkf/LsL k/L d cfWoflTds vf]hdf dfq /

dfpg] . afbnkf/L n'Sb} sjloqLsf] kl/ro

sf]g]{ .

$(_ b]z kfl/sf] ;flxlTos kl/j]z

b]zkfl/sf] ;flxlTos kmfF6df df}nfPsL d .

b]zkf/Lsf] ;flxTo /rgfdf ljZj e|d0f u/]sL d .

b]zkf/Lsf] ljZj ;flxTodf df}nfPsL d .

b]zkf/Lsf] ;flxlTos /demddf 3/ agfPsL d .

b]zkfl/sf] t'kmfg;Fu laplemPsL d .

b]zkfl/sf] ;flxlTos /+ud+rdf rl/qsf] lzIffsf]

lbof] / d;Lsf] /rgf d .

%)_ ;f“emsf] 3fdsf] 8'afgdf, plePsL k/L d,

;fFemsf] 3fdsf] /demddf, df}nfPsL ;flxlTos

;f; d .

;fFemsf] 3fdsf] cWof/f]df l/dlemd rds /

;+;f/sf] alQ agL cf>osf] kfOnf

6]s]sL k/L d .

;fFemsf] 3fdsf], lbof] alg k/L agL p8] sL d .

%!_ laptfOPsf 5fnx?

laptfOPsf 5fnx?, p7fOPsf xftx? .

laptfOPsf d]/f laxf];sf kfOnfx?, laptfOPsf

5fnx? ;DemfOPsf ld7f knx? .

a]xf]; agfOPsf if8oGqsf/Lx?,

p7fOPsf oL gld7f /ftx? / if8oGqsf/Lx? .

laptfOPsf knx? .

%@_ lzIffsf kfOnfx?df lzIff laplembf,

oxfF cgluGtL if8oGqx? 5g\ .

lzIff / sndsf kfOnf 5'g] g}lts ;+:s[lt d .

lzIffsf kfOnfx? sd 5g\ .

%#_ c;X\o j]bgfsf 5fnx?

c;X\o a]bgfdf n'6kft / rf]/L x'b}5

c;Xo a]bgfsf ;fy / ;To lg?k0f / lzIffsf]

;f}Gbo{sf] ;Lk / snfTds /rgfsf] klxrfg,

g}lts lzIffsf] ;Unf] b]z / ;+:s[lt, ;+:s[ltsf]

hGd / To;nfO{ g?rfpg] c;Eo dfgljo ?k /

clg clzIffsf] sfnf] lrxfg e]6fOb}5 .

%$_ ;d'b|sf] a/kmsf] cl:tTj

;d'b|sf] ;flxlTos h+hfnleq

j/kmsf] cl:tTj, o;sf] 7f];

cjz]ifsf] ;d'b|sf] ;flxlTos snd / x[bosf]

t'kmfgsf] cfljisf/ d .

clg ;flxlTos 5fnsf] kl/lw / a/kmsf]

cl:tTj / o;sf] kUnfO{, clg cl:tTjsf] vf]h /

;flxTos ;d'b|sf] t'kmfgsf] ;flxlTos kl/lw d .

%%_ hLjg Ps ;flxlTos kmf“6 xf] .

hLjgsf] ;flxlTos Wjhf g} kl/lw / d;Lsf]

lhlat kfgf ;f}Gbo{sf] rl/q xf] .

hLjg Ps ;flxlTos Wjhf xf] .

;flxlTos Wjhf / sndsf] ofqf ;d'b|jfl/kfl/

sf] g]t[Tj / ;flxlTos ofqfsf] gf}nf] Wjhf xf] .

%^_ ue{ leq /x]sf tL kfsfkgx?

ue{ leq /x]sf kfsfkgx?nfO{ k[YjLdf cfpFbf

l;sfpF5g\ clZnntfx? .

ue{leq /x]sf lt kfsfkg

k[YjLdf cfPkl5 tL clzIffsf cGwfkgx?

aG5g\ .

%&_ ;'g;fg ;+;f/

;+;f/df ;'g;fg 5 .

;d'b|sf t6df la/fhdfg 5 .

;'g;fg ;+;f/df ;'g;fg 5 .

;'g;fg ;+;f/ / h+3f/df ;+/rgfTds

;+a]u / cfWoflTds a]usf] t'kmfg / p8fg 5 .

;+j]u / t'kmfgsf] cfwL a]x/Ldf ;f}Gbo{sf] vfgL

/ P]ltxfl;s ;flxTo / g]kfnLkgsf] ;flxlTos

;dfnf]rgfTds Oltxf; 5 .

%*_ Oltxf;sf] ;+/rgfdf

g]kfn P]ltxfl;s ;+/rgfdf g]kfn ;fgf] 5 .

Oltxf;df g]kfn ;fgf] 5 .

Oltxf;sf] g]kfndf P]Soj4tfsf] /\ofn 5 .

Oltxf;sf] /lrt ;f}Gbo{df ;flxTosf] ;Totf /

kl/lw 5 .

Oltxf;sf] kfgfdf ;Totfsf] cbfnt 5 .

Oltxf;sf] ;+/rgfdf g]kfnsf] dfemdf

b]z vnalnPsf] 5 .

%(_ Oltxf;df ;+/rgf lagfsf] b]z

;+/rgf lagfsf] b]z, pynk'yn

pklgj]z xf] .

r]nL dflysf] 3ft / s'7f/f3ft g} ;'gfdL / a/

kmsf] ;+l3otf xf] .

Oltxf;df P]Soj4tf /x]sf] b]z sfn

/fhtGqsf] vf]6f] / >Lk]rsf] 7fpF / bf;Tj xf] .

^)_ P]ltxfl;s dfg;k6n

Oltxf;df /Dbf, 3fp aNemG5,

P]ltxfl;s dfg;k6n g} ljZjdf pynk'yn

x'G5 .

P]ltxfl;s dfg;k6n g} P]ltxfl;s /fhlglt1

ljZjlah]tf xf] .

P]ltxfl;s dfg;k6n g} k[YjLsf] pynk'yn /

b:tfj]h xf] .

clg ;+j]usf] t'kmfg / cfwLa]x/L xf] .

^!_ Oltxf;sf] kfgfaf6

Oltxf;sf] kfgfaf6, d x/fpFbf

/ ?Ndlnbf,

Oltxf;sf] kfgfdf d hlGdbf s'lNrbf p:t} hGd

lbbf / pgLx? g} s'lNrbf .

Oltxf;sf] kfgfaf6 d x/fP/, Ao'lembf, n]vgåf/f

dfq Ao'lembf clg ;+;f/ kl/at{g ug{ vf]Hbf .

^@_ 3gf h+un kftnf] ?vsf] a:tLdf kl/0ft

x'“bf

7'nf] jgsf] 3gf h+un kftnf] a:tLdf ?k km]bf{,

3gfa:tL / ?vx?sf] ;+Vofdf nf]k x'Fbf la/St

nfU5 .

3gf h+undf l/Qf] kgf / k;nx?sf] kftnf]j:tL

x'Fbf To;kl5 vf]nfn] ;';fPsf] knnfO{ Jo'emfpFbf

crDd nfU5 .

^#_ phf8 dflg;df ef}lts ;+;f/sf] /f]hfO{

phf8 a:tLdf, dnfO{ s'Nrg]x?

phf8 a:tLsf gf/Lsf ?kx? hGdfpg]x?,

phf8 dflg;df lzIffsf] sd x'Fbf,

phf8 a:tLdf hg;+Vofsf] hd36 x'Fbf,

phf8 a:tLdf ef}lts ;+;f/sf] /f]hfO{ x'bf,

phf8 b]z / pklgj]zdf dnfO{ s'Nr]/ gfFRbf .

^$_ s'lx/f]df afSnf] a:tL

s'lx/f]df afSnf] t/+u,

clg t/+udf hd]sf] abnfsf] pd+u, / To;df hd]

sf] d]/f] csf]{ aGw'Tjsf] /0f;+u|fd .

^%_ afbnsf] afSnf] 3'DtL

afbnsf] 3'Dtf]leq

n's]sf] d]/f] ufFp,

afbnsf] lemgf] a:tL .

^^_ a]n'sfsf] klxnf] 3fd

8'Ag nfu]sf] 3fd,

kfun ag]sf] ;dfh,

8'Ag nfu]sf] ;fFemsf] 3fd,

;fFemsf] sljtfsf] cfWoflTds vf]h,

a]n'sfsf] ;fFemsf] 3fd / ;flxTosf] nufd /

;flxTosf] d;L, d;Lsf] t'kmfg / a]usf] k|lts /

d;Lsf] ;flxTosf] /+ud+r vf]Hb}5' .

^&_ cUnf] cUnf] kxf8df d hlGdbf,

d hlGdbf, kxf8n] 3'D6f] n'sfpb5 .

d hGdbf kx/fn] ;+:s[ltsf] uLt ufpFb5 .

cUnf cUnf kxf8df d]/f] ?k km]bf{ .

cGwfx? ;f; km]/L dlGb/df s'Nrbf .

cUnf kxf8df d r§fg aGbf

snd y'Tg] b]z oxf /xGg xf]nf s]lx u/] .

^*_ gf}nf] wlt{ / gf}nf] cfsfz gf}nf] wlt{,

gf}nf] bz{g

gf}nf] cfsfz / n]vgsf] pkxf; / ;+lug xf] .

gf}Nff] wlt{ gf}nf] lIflth, /+u g} /+un] el/Psf]

lIflthsf] kv]6f xf] .

gf}nf] wlt{, gf}nf] cfsf;, lk+h8faf6 lapltPsf]

cfWoflTds vf]h / d]/f] dgf]lj1fg xf] . 8 9

^(_ gf/L xft g} ;f}Gbo{sf kl/k'/s

gf/L xft g} s'nsf] alQ,

gf/L n]vg g} ;'uGwsf] ;fOt,

gf/L n]vg g} ;+;f/ g]t[Tj,

:jfeLdfgdf /Dg] clg bf;Tj lagfsf]

vf]h / ;flxTo, gf/L xft g} ;+j]u / t'kmfg xf] .

gf/L n]vg g} /fi6«sf xft / d]/f] ;flxlTos ofqf

xf] .

&)_ nufdsf] 3f]8f

nufdsf] 3f]8f ljZj kl/lwsf] ?k xf] .

sndsf] ;flxlTos ;fxf/f / 3f]8fsf]

gf}nf] ?k .

nufdsf] 3f]8f / p;sf] OdfGbfl/tf,

clg z'4tfsf] cy{ / ;xL ;nfd,

clg ;Totfsf] lht / k|of]u lagfsf] :jtGqtf

/ snd .

&!_ nf]stGq t s]jn ef}ltsjfb / gfd dfq

lasf;sf] 5f8fkg aGg k'Uof] .

nf]stGq / 5f8fkg lasf;sf] lrgf],

k|of]u / bf;Tj clg lr6 / a]Odfgsf]

/fhlglt .

nf]stGq, 5f8fkg clg ;+:s[ltdf x]kfO{ .

/fli6«otf u'Dbfsf] kl/j]zdf ;+:s[ltdf ldrfO{,

ef}ltsjfbsf] ;+ud / nf]stGqsf] 5f8fkg Tolx

g} o;sf] kl/ro .

&@_ k'“hLjfbsf] 5f8f ;'Gb/tf

oxfF t ;'Gb/Lx? n¶s agfOg], k'FhLjfbsf] sfddf

zl// g} k|of]u / bf;Tj agfOg] .

&#_ slno'usf] k|]d

slno'usf] k|]d, cEof; / zf/Ll/s ;DaGw /] .

o:tf] ;+:sf/sf g]kfnL o'jf /] .

ltgs} pTyfg / kljq ;+:sf/sf] lxgfldgf /] .

clg ;flxlTos k9fOdf gf/Lsf] ;f}Gbo{ elgg]

k|of]u / bf;Tj /] .

slno'usf] k|]d, ckljq clg cEof; /] .

ltg} u'08f/fhsf] of] b]zdf pTyfg /]

cGt/fli6«o klxrfg /] .

slno'usf] k|]d cEof; / k|of]u /] .

tL u'08f/fhsf] bf;Tj / ltgnfO{ dft[Tj /] .

&$_ gf/L cl:tTj dfly ldRg vf]Hg]nfO{

vf]O{ d[To'b08 <

gf/L cl:tTj ldRg]nfO{ v} d[To'b08 <

gf/L cl:tTj s'Nrg]nfO{ v} sfg'g <

gf/L a]rL l/;sf] Oiof{sf] bfu d]6fpg]nfO{ v}

sfg'g / d[To'b08 <

d/]sf] sfg'gdf v} Gofo / cl:tTj, clg sfg'gsf]

hGddf sxf 5 pd+u <

anfTsf/LnfO{ vf]O d[To'b08 <

To;kl5sf] abnfdf hGd]sf] b:tfj]h / v} oxfF

;To sfg'g <

&%_ k|fs[lts sfg'g

k|fs[lts sfg'g / ?k clg dlGb/ cufl8

afFª\uf] cfvf,

To;}n] kz'eGbf e|i6 dflg; oxfF hLpb}5g\ .

&^_ hLpbf] sfg'g–k|fs[lts sfg'gsf cufl8

hLpbf] hGd

hLpbf] sfg'gsf / if8oGqsf cufl8 hLpbf] hGd

/ k|ltef clg hLpbf] v's'/L, u'kmfleq ef}lts

b'lgofsf cufl8 .

hLpbf] sfg'gn] sfg'g lbj;df v's'/Lsf] lgzfg

/ hGd x'G5 .

abnf lnO{ if8oGq ubf{ abnfdf d hGd]/, km]/L

?k / aGw'Tj lbbf eft[Tj s'NrL oxfF nyflnÍ

x'G5 .

&&_ sfg'g ltdL cbfnt hfpm

;'gfdLsf] 5fn agL cfpm

sfg'g ltdL abnf / c;Todf hfpm

clg km]/L ltdL sfg'g lbj;sf] lbg v's'/L / d]/f]

oyfy{tfdf cfpm .

&*_ if8oGqsf] pNsf

if8oGqsf] pNsfnfO{ emf/Lb]p .

if8oGqsf] em'7f s'/fdf k|fs[lts sfg'gdf hfpm .

if8oGqsf] s'gfdf n'Sg] u'08f lzIffdf km]/L

g]kfnL pklgj]zdf /dfp .

h;/L dnfO{ lauf/L /Dg afWo agfP em} .

csf{sf] 3/sf] lhDdf lbg] u'08f/fhsf] rfs8L

agfP em} .

&(_ sfg'g, ltdL

sfg'g ltdL n¶ssf ;dy{s df; .

sfg'g ltdL, k|of]u x'g cfpg] cfdL{÷

/fhlglt1 Pl8k; df/ .

if8oGqsf] ;fy lbg] cj;/jfbL dft[Tj / kz'Tj .

sfg'g ltdL c;tL vf]h .

8fxfdf dnfO{ laufg]{ if8oGqsf/L vf]h /

d[To'b08 b]p,

To;}n] of] b]zdf /fli6«otf 5fp5 .

*)_ sfg'g ltdL snd ag,k|df0f vf]hL lbg

eGg]nfO{ sfn alg b]p

lgikIf agL, tL laufg]{nfO{ nf; agfO{

n]p .

sfg'g ltdL sfn jg, ;Totf;Fu vf]Hb}, clg

kfun eGg]nfO{ / if8oGqsf/Lsf] rfs8L

u/fO{ k|of]u u/fpg]nfO{ d[To'b08 b]p, a]Zofj[l4

l;spg] n¶snfO{ sfn algb]p .

*!_ sfg'g ltdL bf;Tj l;sfpg]nfO{ sfn agL

t];|L b]p

sfg'g ltdL bf; agfpg]nfO{, bf; agfO{ df/ .

sfg'g ltdL uNtL ug]{nfO{ dfkm gb]p .

sfg'g ltdL lgikIf ag,

;+;f/ pynk'yn agfO{, tx;gx; kf/ d]/f lj/f]

wL tTjx?nfO{ .

sfg'g ltdL bf;TjnfO{ sfn b]p, clg sfg'g

cufl8 hGd b]p .

*@_ s;}sf] k|]/0ff lagfsf] ;flxTo

;+3if{n] ;flxTo hlGdG5 .

cfkm"nfO{ lauf/L p7\g]n] ljif lbG5 .

s;}sf] k|]/0ff lagfsf] ;flxTosf] /; / /+usf],

clg ;flxTo ;Fusf] k[YjL pynk'ynsf] . s;}

sf] k|]/0fflagfsf] ;flxTo / n]v clg ;flxlTos

ofqf / d]/f] n]v s;}sf] k|]/0ff lagfsf] ;flxTo

vf]hg xf] .

clg snd / d;Lsf] ;xf/fsf] /+u /

/f]ug xf] .

*#_ aRrf geP klg cfdf ag]sf gf/L

aRrf kfP/ kmfNg] / p;nfO{ ysf{pg], c?sf 5f]/L

bf; agfO{ k|of]u u/fP/ ldNsfpg] .

if8oGqsf/Lsf] la8f] g} ;flxTosf] lttf] oyfy{

lrgf] xf] .

*$_ d]/f] lrxfgaf6 pd|]sf] 3f“;df,

lrxfgaf6 pd|]sf] 3fF;df, lhljt df6f] / ;flxTo

n's]5 .

ue{af6 dfg{ vf]Hbf vf]Hb} oxfF, kl/jlt{t ?k/]vf

/f]Kb}5 .

*%_ ef}ltsjfbdf /d]sf bf;x? bf;Tj

l;sfpb5g\ .

ef}ltsjfbdf /d]sf bf;x? bf;Tj / tNnf] :t/

b]vfpb5g\ .

ef}ltsjfbdf /d]sf tL hLpbf nf;x? cfgGb

/ ef}ltszf:q / if8oGq l;sfpb5g\ / bf;Tj

agfpF5g\ .

*^_ d;Lsf] ;'gfdL g} åGåsf k|ltsx¿ x'g d]/f]

lbdfv / d;Lsf] ;'gfdLn] s}of}“ kl/jf/

la:yflkt kf/of]

h;/L d dfyLsf] sfnf] sfg'g n'sfpbf

d;Lsf] ;'gfdLn] lut uf“pbf, åGåsf 3f“px¿ ;+u

alNemof] h'g zq'sf gfp“ / 7f“p prfNbf d;Lsf]

;'gfdL g} åGåsf 5Gbx? x'g\ .

*&_ sndsf] sfg'g / k|fs[lts ;'gfdL

;+;f/ xNnfpg] / ;r]t agfpg] ;'gfdL x]/ .

cem} klg xfd|f] / gftfjfb dfgL x]/ .

n]vg lj?4 alg vfPsf] Tof] k5\of}6] kg xf] .

sndsf] sfg'g / ;'gfdLsf] b:tfj]h xf] .

l/;, 8fxf / cf}8fxfdf lgbf]{ifnfO{

bf]if nufpg], kz'Tjsf] lak/Lt sfg'gsf]

;Tolg?k0f xf] .

**_ cfdf

laj]sL aGg' cfdf oxfF,

claa]sL aGbf, n'6\5g\ cfdfsf ue{df .

laj]sL geP, vfP/ dfq cfdfsf] e'ldsf x'b}g

oxfF .

cfdf aGg', lzlIft, k|of]u agfP/ ag]/

x}g .

cfdf aGg' 5, oxf lzlIft eP/ .

lzlIft aGg' 5, cfdf oxfF .

*(_ b]zleqsL d,

b]zleqsL d x's]{sL lyP,

hGd]/ df6f]sf] dfof ug{ l;sfpbf y' y' u5{g

a}/Lx? .

gsRr/Lx? / pgsf /vf}6fx? dg kl/ u5{g\ .

Ps rl/qsL vfgL 5', d 5f]/L eg]/ oxfF .

()_ laxfgLsf] ;f}Gbo{;“u d]/f] ;f}Gbo{ emlNsG5 .

laxfgLsf] ;f}Gbo{ d]/f] hjfgLsf] rl/q lyof] .

laxfgLsf] lztnx/ d]/f] cfz' alg klUnlbof] .

laxfgLsf] ;f}Gbo{df, lx/f rflxb}g .

lztnx/ alg d ?bf sndsf] :j/n] u'GhfO

lbof] .

laxfgLsf] ;f}Gbo{nfO{ d]/f] rl/qsf] hjfgLn]

abln lbof] .

(!_ d hGd]sf] df6f], 10 11

slt rf]6L hGd], afaf slt rf]6L d/] .

cfkm} /fd|f] aG5' eGbf s;n] s;n] laufl/lbof] .

d hGd]sf] df6f] el/ sof}F lrxfg ag] .

lrxfg aGbf, df5'{ eGbf sof}F k6s hGd] .

;8sdf kfg]{ cem} ;fy vf]Hb} cfpF5g\ .

pgLx?ssf bf; agfpg]nfO{ d[To'b08

b]p .

dlGb/ hfG5g, k'hf ub{5g\ .

uNtL u/] Ifdf dfUb} u5{g\ .

d hGd]sf] df6f] snd;Fu gfFRof], sfrfF dflg;sf]

le8df d s;/L afFr' .

(@_ b]z pn]{sf] df6f]–b]z pn]{sf] yfxf kfP

sndn] hLpg l;sfPsf] ;flxTosf]

l;/fgL kfFP .

b]z pn]{sf] pklgj]z kfP .

c;To dfofaf6 wf]sf kfP .

b]z pn]{sf] pklgj]z kfP .

dnfO{ laufg]{sf], ;'Osf] kfP .

sjloqL alg laxfgL;Fu pbfP

3fd alg j/km kufnL, clg d/]/, t'kmfg;Fu hGd

lnP .

(#_ snd ltdL lhpg] d]/f] ;fxf/f, sfkL,

sndaf6, lhpg] d,

;+3if{df sfkL snd nls{P/ embf{, d ;u/

dfyfsf] kNnf] v'6\lsnf]af6 pn]{/ lIflthdf k/

k'Ubf .

snd ltdL, lhpg] ;fxf/f ltdL

clg psfnLdf ltdL klg embf{sf] If0f snd

ltdL p7fp5f} dnfO{ emg .

ca ;+3if{df hfpF, ljZj lahodf /dfp clg .

($_ k|s[ltsL vfgL, cfdf,

cfdf ltdL k|s[lt xf},

hLjgsL vfgL xf} .

k|s[ltsf] ?kfGt/0fdf afafsf] klg OHht ydfp,

k|s[ltsL vfgL cfdf

k|s[ltsf] vfgL clg,

htf uP klg /dfpg]

5f]/f5f]/Lsf] /Iff ug{ hfGg],

clg k|s[ltsf] vfgL alg ;'wf/fTds alg lzlIft

agfpg] .

(%_ hggL Ps d]/f] snd

sndsf] ue{af6 eml:sP/,

sndsf] oyfy{tfaf6 Ao'lemP/,

sndsf] ;/ud / ;+lugaf6 Ao'lemP/ .

sndsf] d;Laf6 ;f; vf]h]/

clg sndsf] ue{af6 Ao'emfP/ clg d;Lsf]

;flxTosf] l;/fgL /r]/, Ps hggL agLg snd

/ d;L, hggL Ps lzlIft snd / ;Eotf clg .

snd / ;flxTosf] ;/ud Ps hggLsf] klxrfg .

(^_ t'kmfg ltdL Ps ;f}Gbo{sL vfgL xf} .

t'kmfgsf] bb{, s;nfO{ yfxf 5 / <

t'kmfgsf] ;f}Gbo{df ;+:s[ltsf] 5n 5 / <

t'kmfg ltdL t g/;+xf/ xf} /] .

;fRr} t'kmfg ltdL t ;f}Gbo{sL vfgL xf} /] .

t'kmfg ltdL, lxpFsf] kl;gf;Fu aUof} /] .

t'kmfg ltdLn] d]/f] k|of]u / bf;TjnfO{ nft xfgL,

larf/ lad;{ u5\of}{ /] .

(&_ ckl/lrt lrgf] d]/f] sndsf] ;+;f/

ckl/lrt lzIff d]/f] ;flxTosf] n]vg,

lzlIft sndsf] uGtJo d]/f],

c;n g]t[Tjsf] klxrfg snd ;+;f/

d]/f] .

;flxTosf] ?k/+u sndsf] ;flxTo, clg ;+;f/

e|d0fsf] b:tfj]h .

clg ljZj g]t[Tjsf] ;flxTo clg sndsf] ;+;f/

ckl/lrt t'kmfg Ps cd/ ;flxTo .

(*_ ;+3if{sf kfOnfx?

;+3if{sf kfOnfx? / cgluGtL 3fpFx? <

;+3if{sf cgluGtL 8f]jx? / ;+3if{sf crDdsf

kfOnfx? <

;+3if{sf kfOnfx? / o'4sf 8f]jx? .

((_ snd;“u p7]sf] d]/f] lz/

snd;Fu p7]sf] of] d]/f] lz/,

snd;Fu p7]sf] of] lhpbf] n]v / /rgf, clg

:j/ clg lhpbf] ;Totf / n]v clg ablnbf]

kl/j]z .

snd;Fu n]lvPsf] of] lhpbf] n]v / /rgfTds

kl/j]z / bf;Tjsf] v08g / kl/j]z

snd;Fu p7]sf] of] lhpbf] n]v

snd;Fu afFr]sf] of] ;f; / ;+of]u clg n]v .

!))_ ablnPsL sndsL vfgL d,

ablnPsf] n]vg / /rgfTds n]vgsf]

cEo'bodf .

ablnPsL sndsL vfgL d .

clg gofF ?k / bz{gsf] gofF :j/ .

clg d;Lsf] ;+of]u / pkxf; clg ;flxTo /

;+lutsf] cEo'bo / laxfgLsf] ;'o{sf] gofF hjfgL

;Fu, d .

!)!_ t'kmfg?kL ;flxTodf sndsf] lbof] afNbf

t'kmfg?kL ;flxTodf cIf/sf] aQL afNbf, t'kmfg

alg lg:s] clg ;flxTosf] ;fFrf] kl/lwdf d p7] .

t'kmfg?kL d;Lsf] ;flxlTos bz{g;Fu p7]/

laplembf, clg t'kmfg?kL d;Ldf lalng x'Fbf /

;flxTo ;+lutsf] :j/;Fu sndsf] alQ afNbf,

clg d;Lsf] cfFvf, clg ;+lugsf] wf/af6,

;flxTodf d afFRbf .

!)@_ afn dl:tis

afn dl:tisdf ptf/tgfj ub}{ cfkm\g} uNtLdf

klg afn dl:tisdf pN6f] bf]if nufpg],

bf]if nufO{ /fhlgltdf k|j]z u/fpg] clg,

afn dl:tisdf rf]6 nufpg] To:tf hggL

agfpg] .

afn dl:tisdf ptf/ tgfj agfpg] .

To;sf] if8oGqsf/LnfO{ hf]ufP/ xfdLnfO{ 3/

km6fpg] .

!)#_ ufp“5 lut sf]OnLn]

ufpF5 lut agh+undf agr/Ln] b'vfpFb5 lk8f,

b'v dfgL hfFbf .

ufpF5 uLt sf]OnLn] b]zsf] df6f], pklgj]zdf

9flng vf]Hbf,

ufpF5 uLt agr/Ln] lj/xdf .

lsg ?G5, agr/L To:tf] lkh8fdf .

ufpF5 uLt agr/Ln] b'v la;fpg .

?G5g\ r/f p7Ljf; ag sf6\bf v]/L .

ufpF5 uLt agr/Ln] la/xsf] uLt .

ufpF5 uLt lj/xdf 3/j/k/ .

!)$_ pHofnf] 3fd rlDsnf] snd

/+uLlj/+uL d;L ;Kt/+uL ?k,

clg pHofnf] rds ;flxTosf] kfgf .

pHofnf] 3fd clg g}ltstfsf] h'g, cldnf]

/fhlglt, cg'zf;gsf] snd / d .

!)%_ ;d'b|L ;txdf

;d'b|sf] ;txL r§fg

clg lxpls/Lsf] t'kmfg,

j]u / cGof]nsf] cfwL / j]x/L ;d'b|L t6sf] ;+j]

u .

;d'b|L ;txdf df}nfPsf] Ps uxdf xf] snd .

Tolx klg n'6\g vf]Hbf sfnnfO{ nfn ;nfd,

;d'b|L t6sf] pbuf/ :yn,

;d'b|L ;txsf] Hjf/ef6f, sfg'gsf] ?k / clg

OdfGbfl/tf .

!)^_ ;+;f/ g} gf6s 3/

df6f] lagfsf] kfgL, 9'Ëf lagfsf] hldg,

kfgL lagfsf] df5f, snd lagfsf] d em},

;+;f/ Pp6f ?k dfof / lrGtg lagfsf] k|]d, Ps

k|of]u / bf;Tj clg snd / ;flxTo lagfsf]

cg'zf;g, clg cl:tTj lagfsf] ;+ud

/x:ofTds sfg'gsf] ?k

k|fs[lts zlStsf] :j?k .

!)&_ /fhlglt Ps kmf]xf]/L lj5\ofg xf] .

/fhlglt Ps kmf]xf]/sf] v]n xf] .

;flxTo Ps cfWoflTds lrGtg xf] .

/fhlglt Ps kmf]xf]/L v]nf}gf xf] .

lgikIftf Ps sndsf] ;lx d"Nofª\sg xf] .

;flxTo Pp6f /fhlglt aflx/sf] ;fdflhs

kl/lw xf] .

;flxTo Ps snd sf] ;'gf}nf] ;f}uft xf] .

;flxTo Ps n]vgsf] b:tfj]h xf] .

!)*_ cWof/f] 5 k[YjL

cGwsf/ 5 k[YjL,

hfhNjjfg 5 d]/f] snd,

cWof/f] 5, a'l4 g} t];|f] cfFvfsf] jQL / cWof/f] g}

d]6\g], sljTj /ftsf] cfWoflTds vf]h 5 .

cWof/f] 5 k[YjL hxftxL

t'kmfgn] Ao'emfPsf] b]zsf] cj;/jfb la?4sf]

cfwL / klx/f] 5 .

!)(_ cfsf;sf rLn

cfsf;df rLn 5,

p8\b} lx8\g], cfsf;df cGtl/If 5, d Ao'emg],

cfsf;df rLn 5, cfsf;sf rLnn] ;d'b|

cf]em]n kfbf{ cfsf;df rLn p8\5 . ufpbfufpb}

cGtl/If k'Ub5 .

To;}n] oxf d;L / cIf/sf] ;+j]u / lzIffTds

of]u 5, clg uLtsf]

;+j]u / t'kmfgsf] j]u 5, cfsf;df r/f

pl8/xG5 .

!!)_ d'nsf] kfgL s'nsf] a]u d

12 13

d'nsf] kfgL, s'nsf] /ut

d'nsf] kfgL, sndsf] xnrn

d'nsf] kfgL, s'nsf] g}lts

;+:s[ltsf] ;+/rgf aGw'Tjsf] dfnf .

;+;f/df hGdbf, ef}ltstfn] x]Kbf uGxfPsf]

kl/j]z clg, d'nsf] ;+j]u / t'kmfgsf] huhuL .

!!!_ ;+;f/ ofqf,

;+;f/ ofqf, sndsf] k|lts

g} xft / lbdfvsf] 3fd .

clg ;+;f/ ofqfsf] sfd / gf}nf] ;+;f/sf] cfofd .

;+;f/ ofqfsf] pbud :yn

clg :j/ ?kL cflj:sf/ / gf}nf] laxfgLsf] vf]h .

;flxTosf] vf]nf slxNo} gdg]{ em/gf .

;f+;fl/s t'kmfg / 5fn, clg sndsf] alQ /

cfFwLa]x/L .

!!@_ hfltotfsf] ;dfgtf

dfgljo g}ltstf,

hfltotfsf] ef}ltstf <

clg cl:jsf/Ltf .

hfltotfsf] ;dfgtf,

clg dfgljo ;+of]u / ;dfgtf,

g}lts ;efsf clg eft[Tj / ;+of]usf] pTyfg, /

hfltotf / eft[Tj dfqsf]

g}lts ;dfgtf .

!!#_ eft[Tjsf] ljsf; g}lts ;dy{g

eft[Tjsf] ult g}ltstfsf] ;dy{g, eft[Tjsf] a]u

;+:s[ltsf] hu]gf{ .

To;}n] cl:tTjsf] vf]h / :Jfy{ /lxtsf] ;dfh

xf] . ;'gfdLsf] 5fn / cfFwL t'kmfgsf] j]u clg

/fli6«otfsf] ;dy{g, clg eft[Tjsf] cl:tTj

/ cj;/jfbsf] cGTo / sndsf] rl/q /

cfnf]rgfTds l6Kk0fL xf] .

!!$_ cdfgljo clZnntf

cdfgljo clZnntfsf] Aofkf/Ls/0f / To;sf]

cl:nn 3fd .

cdfgljo clZnntf dfqsf] /f]huf/ cdfgljo

clZnntf / cg}ltstfsf] hfnf],

clg clZnntfsf] ;dy{g / To;sf] l6Kk0fL g}

n]v xf] .

!!%_ sndsf] gf}nf] qmflGt

sndsf] qmflGt / lab|f]xsf] hfnf] .

sndsf] qmflGt / gofF ?k / u|x0f .

sndsf] gf}nf] qmflGt / ;+j]u .

clg gof bz{gsf] vf]h / cl:tTjsf] gfd .

sndsf] gf}nf] qmflGt / ljb|f]x uh{g,

clZnntfsf] lj?4df nfu]sf]–;f}Gbo{sf] snd

/ pT;flxt n]vg / gf}nf] sndsf] uh{gsf] qmflGt

/ gf}nf] vf]h xf] .

!!^_ s[lif k|wfg b]z

s[lif hGo b]zdf s[lif ?k lj?jf

s[lif k|wfg b]zdf /d]sf] of] snd s[lif k|wfg b]

z / xl/ofnL /x]sf] lxdfnL sGb/f / v]tL of]

Uo hldgsf] cl:tTj clg snd / d;Lsf]

nx/f / em/gf / 3gfh+unsf] xl/ofnL / kxf8sf]

d'nkfgLsf] cl:tTj .

!!&_ pklgj]zdf d plebf

pklgj]zdf d /xbf kxf8n] af]nfpb5 .

pklgj]zdf d]/f] bz{g af8\bf, b]zsf] cl:tTj

hf]luG5 .

;d'Gb|kf/Laf6 d]/f] sndsf] ofqfdf 5' .

ljZj g]t[Tjsf] vf]hdf 5' . pklgj]zdf d plebf

;flxTosf] kl/lw g}ltstfn] el/bf, pklgj]zdf

/+u lnbf .

;flxTosf] snd / /fli6«otfsf] lau'n km'Sbf /

;flxTosf] kbf{n] e|i6frf/ lj?4 ;flxTo /Rbf .

!!*_ /fi6«k|ltsf] lzIff /fi6«k|lt d]/f] snd /

lzIf0f k]zf÷n]vg k]zf

/fi6«k|ltsf] lzIff clg g}lts d, ;+:s[lt d, ;'/Iff

/ ;Ddfg clZnntfnfO{

/fi6«k|ltsf] lzIff clg g}lts /f]huf/, ;'/Iff /

gfd rflx if8oGqsf/LnfO{

b]zsf] cl:tTj d]6fpgnfO{ .

!!(_ gf/LTjsf] ;+/If0f

gf/LTjsf] snd y'Tg]

gf/L hGd] oxfF ToxL gf/L / k'?if p7fpg]n] 8fxf

dfq u/] .

clg e|i6«rf/L ef}lts b'lgofsf] if8oGqdf 8'a],

clg b]zsf] pklgj]zdf r'n'{Da n8],

;'gfdLsf] j]u;Fu gf/LTjsf] klxrfg dfu] d}n] .

;d'bL| t'kmfgsf] ;+/If0fsf] snd Ao'‰of] .

gf/LTjsf] sndsf] ;+/If0f u/L ;'/IffTds xft

vf]h] .

!@)_ c;dfgtf / pklgj]z

c;dfgtfsf] gf/f 3Gsfpbf

pklga]zdf k;]5 .

r]nLlarsf r]tgf nTofO{ a]Rbf, b]z g}

a]lrbf]/x]5 .

c;dfgtf / pklgj]z prfNbf b]z g} r'n'{Dd

8'a]5 .

c;dfgtfdf 3]/f gf£bf pklgj]zsf] h/f] g}

ufl8P5 .

!@!_ ;':t dgl:yltsf] of] b]z

b]z ;':t dgl:yltsf] x'Fbf

pklgj]zdf lasl;t eP5 .

;':t dgl:yltsf] of] b]zdf b]z g} nyflnª

eP5 .

;':t dgl:yltsf] of] b]zdf, dfof, lk/tL / k|]dsf

uLtx? dfU5g\ .

s'g} /fli6«otfsf] hu]{gf nf]k eP h:tf] 5 .

;':t dgl:yltsf] of] b]zdf ;a} kfun, af]S;L

/ e't agL n8\g, ef}ltsjfbsf] ;dy{g clg

if8oGq /lrP5g\ .

!@@_ ufp“ a]zL

ufpF a]zL lxhf];Dd zfGt / pd+u lyof] .

ufpF a]zL lxhf];Dd kljq :yn lyof] .

ufpF j]zL zx/Lof /fhlgltn] vf]qmf] agfof] .

ufpF j]zL lxhf];Dd gofF a:tL lyof] .

ufpF j]zL cfh ef]nL zxl/of / k'j]{nL ;+:sf/n]

s'lNrof] .

!@#_ kxf8 ltdL :jR5 sGb/f / em/gfdf

nlDaG5f} .

kxf8 ltdL s'gf / sGb/fdf 5f} .

:jR5 em/gfdf p7L nlDsG5f} .

kxf8 ltdL sGb/fdf ;+;f/ k|l;4 5f} .

kxf8 ltdL :jR5Gbtfsf] af6f] lx8L nDsG5f} .

kxf8 ltdL em/gfdf p7L kxf8 nlDsG5f} .

kxf8 ltdL :jR5 em/gfdf nlDs /xg] :jR5

kl/lwdf nDsg] snd / ;flxTo xf} .

!@$_ slxn]sfxL cfdfsf] a'l4 x'“b}g

cfdf ltdL lzlIft ag,

zq'sf] rfu8Ldf /Dg gl;s .

ue{sf 5f]/f5f]/Lsf] OHht ldNsfpg]sf] bf;Tj

gl;s .

cfdf, ltdL b'Mv u/L, ef/L af]Sg vGg gvf]h .

zq'nfO{ kfn]/ pgLx?sf] s'/f g;'g .

cfdf ltdL lzlIft jg .

clt{ a'l4 lbg] 5f]/f5f]/Lsf] klxrfg / u'0f ufpg

l;s .

!@%_ g}lts kv]6f

dfgjx? g}lts kv]6f xfn,

ef}lts kl/lw gvf]h,

x] k[YjLsf dfgjx?

ef}lts kv]6f gagfp, cfWoflTds /

g}lts rl/qsf] pbud :yn agfp,

clg lzlIftnfO{ kvf{n gag]/ lzIffsf] u'g ufp,

lzIff / kljq ;+;f/sf]

;+/rgfTds 3/ agfp .

!@^_ em'l;nls/f] kl5sf] k'ntL

em'l;nls/f]sf] g/fd|f] ?k,

k'tnLsf] ;f}Gbo{zfnL k|ltef,

em'l;nls/f]sf] a9\bf] ?k g} k'tnLsf] kl/a]z xf],

em'l;nls/f] a9\bf] kl/j]z k'tnLsf] uLt xf] .

!@&_ ufp“a]zLdf embf{

ufpFa]zLdf embf{ d}n] k9L, 3f]ls, a'lem kf; eP,

ufpFa]zLsf] /+ue"ldnfO{ lzIff vf]hL p7fP,

ufpFj]zLsf] zx/ d}n] st} klg b]lvg ,

zx/ egL cfh agfO{, cfIf]k nufPsf] ;xg

;lsg .

ufpFj]zLnfO{ Jo'emfP/ lzIffsf] 3fd p7fP .

bf;Tj l;sfpg] of] b]zdf rfs8L rfKn';L clg

3'; d}n] ?rfOg .

ufFpj]zLdf embf{ d}n] sndsf] lbdfv agfP .

!@*_ ufp“a]zLsf] k/L d

ufpFj]zLdf wfg sf6\bf ;+3if{sf kfOnf

af]n] .

ufpFj]zLdf wfg /f]Kbf ufpFsf] df6f]

la;|Lg .

ufpFa]zLsf] ;+u|fdnfO{ lgofNg vf]h] d .

ufpFa]zLsf] ofqfdf p7fg u/L lx8] d .

ufpFa]zLsf] h+3f/df vf]nfx? t/] d .

/+ud+rdf lx8L snd;Fu ;+;f/ ofqf u/] d .

To;}n] t ufpFa]zLsf] k/L, d la;+ult tsf{pg,

snd;Fu bf}8] d .

!@(_ ;flxlTos d;Ldf d'lt{ x“' d

;flxlTos /+ud+rdf p7]/ xf:bf,

d'lt{sf/sf] si7 glbO{

;flxTodf ;lhPsL d

;+lugsf] lau'ndf k|s[lt;Fu, xf:bf /f]P/ dfnf

 

c;dfgtfsf] gf/f 3Gsfpbf

pklga]zdf k;]5 .

l

14 15

uf;]sL d,

;flxlTos d;Ldf /d]/, d}n] 1fgsf] aQL

afn]sL d .

;flxlTos d;Ldf /dfPsL d'lt{ x' d .

!#)_ lhpbf] lrxfg

lhpbf] lrxfgdf dflg;x? ef}ltsjfbsf] uLt

ufpg] yfn] .

lhpbf] lrxfgdf dflg;x?, lbdfv n'sfpg

yfn] .

lhpbf] lrxfgdf dflg;x? ue{ g} s'xfpg / kmfNg

yfn] .

lhpbf] lrxfgdf dflg;x? ;ltTj gi6 agfO{ ue{

s'xfpg yfn] .

!#!_ xfjfx'/L, lxp, t'kmfg,

xfjfx'/L, t'kmfg agL, ;d'b|df aUbf,

lg:;fl;bf] k[YjLdf cGwfkg 5fpFbf, xfjfx'/L

t'kmfgdf ;fFrf] b[io n'sfpbf ,

ue{leq s'xfP/ c?nfO{ agfpFbf, xfjfx'/L,

t'kmfgdf cf>o dfUbf, d]/f] h:t} lhpFbf] nf; agL

if8oGqnfO{ ;dy{g ubf{ .

!#@_ d lab]z knfogdf

d lab]z e|d0fdf /xbf,

lab]zL knfogdf /dfpbf,

d ljb]lz ?rfOdf PSn} ljZj g]t[Tj lnbf d

ljZj g]t[Tjdf /x]/

:j/ u'dfpbf ;flxTodf oyfy{ lrq0f ul/bf, clg

;flxTosf] oyfy{ lj5\ofg, agfO{ snd;Fu ofqf

ubf{ .

!##_ ;flxTo kf6f]df d /dfpbf

;flxlTos d;Ldf d]/f] d'lt{ ;lhbf .

;flxlTos kfgL / t6df d laikmf]6 x'Fbf .

;flxlTos kf6f]df d /dfpbf, clg ;flxTosf]

h+3f/df d gfRFbf / h+3f/df prflnbf .

;flxTosf] h+3f/ kf/ u/L ;d'b|L t6df laplembf,

clg d]/f] cfr/0fdf bfu nufO{ zq' Ao'emfpbf,

clg d;Lsf] 6fpsf] / ;flxTo Ao'emfpbf .

!#$_ nfnrdf gk/

x] hg xf], nfnrdf gk/

s'Nr]/ glx8, olb s'NRof} lg dlGb/df ghfcf} .

x] hg dflg; nfnrdf gk/ .

x] hg xf] of] b]zdf kfun ;dfhsf] :j/nfO{

x]/, ef}lts ;+;f/ / c;t dfofsf] agfj6L x]/,

nfnrdf gk/ .

!#%_ g/s / cljZjf;sf kfq g} ;fdflhs

kfun a:tL x'g\ .

g/s / cljZjf;sf kfunx?, ;fdflhs

b'u{ltsf clzlIft x'g\ .

bf;Tjkl5sf tL lkrf;x? s'Nr]/

lx8\b5g clg l/Qf] dlGb/ wfpb5g\ .

g/ / cljZjf;sf kfunx? pgLx? h:t}

5f]/f5f]/L kfpFb5g\ .

!#^_ ;'g;fg /ftdf ;flxTosf] efiffdf

;+;f/ abN5' ;'g;fg /ftdf g}lts lzIffsf]

;fydf .

;'g;fg /ftdf ;flxTo ;femdf ;+;f/ abN5' .

of] ef}lts ;+/rgfdf /d]sf] b]z, of] ;flxTo d+rdf

clg ;flxTosf] efiffdf ;+;f/ abN5' .

!#&_ df}lnstfsf] Oltxf;

df}lnstf / n]vg Oltxf; / zAb xf] .

df}lnstfsf] efiff lgzfl;bf] ;Ssn xf] .

df}lnstfsf] Oltxf; /r]sf] ;flxTo, clg

Oltxf;sf] gf}nf] laxfgL, /fli6«otfsL /fgL d

cfw'lgstfsf] pd+u pd+udf abnf / d]/f o'4sf

rf]6 clg cem} klg gk5'tfpg] zq'sf kIofO{ /

clg bb{gfs Oltxf; / /+u clg .

!#*_ cfsf;sf tf/fx?

cfsfzsf tf/fx?n] n6/Dd kb}{ eG5g\ .

P n]lvsf xfdLnfO{ a'em,

cfsfzsf tf/fx/n] eG5g\ P :ju{sL

n]lvsf, cfsf;sf tf/fx?n] eG5g\, xfdL rfxL

k[YjLdf cfpF5g\, ltdLn] xfd|f] af/]df n]Vg',

cfsf;sf tf/fx? eG5g\ xfdL k[YjLdf cfpF5f}+ .

!#(_ cfsf;df gf}nf] ljxfgL

cfsf;sf gf}nfv tf/fx?,

cgluGtL, uGg g;lsg], ;fRr} /x:do tf/fx?,

cgluGtL oyfy{ cfsf;sf pNsfx?,

k[YjL cf]n{g vf]Hb5 .

cfWoflTds ?k vf]Hb5g\ .

;fRr} crDdsf] of] ;+;f/ cfsf;sf tf/fx?sf]

:j/ .

!$)_ laxfgLsf] s'lx/f];“u n's]sf] d]/f] n]v

laxfgLsf] ;dodf p7\g], s'lx/f];Fu n's]sf] d]/f]

n]v, ;f}Gbo{ ef}lts ;+;f/ /f]Hb}g, cfWoflTds

;+;f/ x]b{5 .

s'lx/f];Fu n's]sf] d]/f] n]v em'Sb}g uNtL o;n]

ub}{g .

laxfgL;Fu n's]sf] s'lx/f] klg p7\b5

k|To]s laxfgL snd ;Fu p7\b5' .

!$!_ e'mSt}g of] xft,

e'mSt}g of] xft, /f]St}g of] n]v

e'mSt}g of] d;L p7\b5,

of] ;u/dfyf lz/df if8oGqsf] hfnf] lr5{,

o;n] ;'St}g of] xft /f]St}g of] snd ;+lug h:t}

k[YjL lr/f lr/f kfb{5 .

e'mSt}g of] snd p7\b5 of] n]v ljZjdf lz/

p7fpb}5 .

!$@_ g]kfn Ps b]z,

b]z xf] of] pklgj]z xf]Og,

b]z xf] of] ef}ltstfsf] n¶s xf]Og .

g]kfn Ps b]z df6f] cfkm} p7\5 .

if8oGqsf] la?4df e'sDk g} hfG5 .

g]kfn Ps b]z xf], pklgj]z xf]Og /fHo dfq

ag]sf] Pl08ofsf] / if8oGqsf/Lsf] /fHo xf]Og .

!$#_ if8oGqsf] pklgj]z aGnf

pklgj]z aGnf oxfF ha if8oGqsf/Lsf] hfnf]

n'sfpbf,

if8oGq / of] n'sfpbf pklgj]z klg n'Sb5 .

pklgj]z n's]em} if8oGq n'sfp5f} .

lgbf]{if r]nLsf] n'6kf6 / OHht

ldNsfp5f} .

if8oGqsf] ;fxf/fdf hfbf /fi6« pklgj]z aGnf

x} <

!$$_ pklgj]z g} gof“ a:tL xf] .

if8oGq g} gof e08fkmf]/ xf] .

pklgj]z g} gofF pd+u xf] .

abnfsf] hGd g} if8oGq lj?4sf] ;+:s[ltsf]

pbf+u xf] . b]zsf] klxrfg / k|j[lQ ;+:s[ltsf]

/x:ofTds hGd xf] d clg snd . l/kf]{6sf] lj?4

/ if8oGq n'sfpbfFsf] gofF cjtf/ / e08fkmf]/sf]

/ r]nL a]Rg] /fhlglt la?4sf] snd xf] .

!$%_ k[YjLsf] hGd

k[YjLsf] hGd, sof}F jif{ aGof]

k[YjLsf] jgfj6 klg hLjg u|x aGof] .

k[YjLsf] hGd oxfF sof}F jif{ lat] hn, yn, pyn

k'yn agL hDof} km]l/P .

cfsf;af6 embf{ k[YjL oxL uf]lnP .

!$^_ hGdf} hGd] hGd] t/ lauf{g] dfq kfP .

hGdf} hGd kfP, laufg]{ dfq e]6] .

hGdf} hGd /f]P, t/ kmfObf lng] dfq b]v] .

hGdf} hGd dfq n8] t/ ;Totf kl5 dfq lx8] .

hGdf} hGdf} dfq lx8] sln / cGwfsf]

/fHo dfq kfP .

hGdf} hGd kfP cjtf/ ablnP/ cfP .

!$&_ lhGbuL cWof/f] ofqf

lhGbuL ofqfofqfsf] uf]/]6f],

slx cfa]u / laof]ufGt / c;tLsf] if8oGqsf]

k|of]u clg d;Lsf] t'kmfg / lbdfvsf] e|d0f

clg hLGbuL Ps cTofrf/df, ef}ltsjfbsf]

lgoGq0fsf] cGwf]kg .

!$*_ ofqfsf] sxfgL ;dfhsf] cGwf]kg gf/L

ofqfdf ?ksf] Wofg

clg ofqf / lhGbuLsf] bk{0f .

;dfhsf] cGwf]kg / gf/L ofqfdf g}lts ?ksf]

3d08 / rl/qnfO{ nft xfgL k|of]u u/fpg]

u'08f/fhnfO{ pklgj]zsf] ;nfd .

ofqfsf] sxfgL / ;dfhsf] cGwf]kg / gf/L

ofqfdf /d]sf] ef}lts ?ksf] 3d08nfO{ nft .

!$(_ gf/L ?kdf ef}lts 3d08

ef}lts 3d08 g} rl/q lxgtfsf] bk{0f xf] .

gf/L ?kdf d /fd|L x' eGg] n¶sx? .

;+:s[lt / /fli6«otf s'NrL bf;Tj / if8oGq

ub{5g\ .

!%)_ g}lts lzIffsf] cjwf/0ff g}lts lzIffsf]

oxf“ vf“rf] 5 .

g}lts lzIffnfO{ oxfF lg?k0f / d'Nofª\sg 5 .

g}lts lzIffsf] snd / d]/f] n]vgnfO{ g} cf>o

5 .

ef}lts eUgfjz]ifsf gft]bf/ / c? if8oGq

hf]ufpg], u'08f / ltgsf if8oGq hf]ufpg]nfO{

bfx;F:sf/sf] vfFrf] 5 .

!%!_ hd36sf] zx/,

dlGb/ / a[4 cf>d eof] nyflnª .

zf]ifsn] hfnf] a'lg a]R5 . 7fpF cem a'l4 rf]/]/

x]K5 .

!%@_ /fli6«otfsf] 3fp

/fli6«otf;Fu d'l5Psf] d]/f] lzIff

/fli6«otf;Fu n8]sf] of] 3fp,

16 17

/fli6«otf;Fu pn]{sf] lrxfg,

clg åGåsf] kl/lw, n'6kf6, c;'/lIft 3/ /

/fi6« of] .

/fli6«otf;Fu pn]{sf] 3fpF / :jtGqtfsf]

kl/j]z, clg gf/L cl:tTjsf] snd .

!%#_ d /f]O/xbf,

d]/f] ufpF ?G5, d /f]O/xFbf

d /f]O/xbf, d]/f] ufpF em:sfpb5 .

d]/f] 7fpF ?bf d g} ;flxTodf la;fpb5' .

d]/f] gf/LTj ?bf oxf snd;Fu ;+lut la5\ofp5' .

d /f]O/xbf, oxfF d]/f] snd /f]O/xG5 .

d]/f] rf]6 v]Kbf oxfF ;d'b| cfwL / t'kmfg alg

laplemG5' d /f]O/xbf d]/f] kxf8 laplemG5 .

!%$_ gf/L n]vg / ;f}Gbo{ gf/L n]vg /

;f}Gbo{df d g} ljZj n]vgdf c+u|klStdf 5' .

gf/Ln]vg Ao'emfpbf d]/f] lzIff Ao'tfpFbf, gf/L

n]vg / ;f}Gbo{ g}ltstfdf p7fpbf, gf/L n]vg /

clg ;f}Gbo{ / k|ltef g} d]/f] n]vgsf] kl/j]zdf .

!%%_ d]/f] ablnbf d;Lsf 8f]jx¿ g} åGbsf

3fp“x¿ x'g .

d]/f] ablnbf 3fpx¿ åG5sf rf]6x¿

x'g . d]/f] Oltxf; d]6fP/ e'tnfO{ la;{ eGg]

x¿ ;'gfdLnfO{ s'b}{5g\ . d]/f] ljutsf] if8oGq

nfO{ 5Ng]x¿ k|fs[lts sfg'gsf] rk]6fdf

/fhlgtLs hfnf] ;+u n5fl/b}5g . d]/f åGbsf

3f“px¿ la;{ eGg]x¿ k|fs[lts n8fO;Fu hf]lsª

x'b}{5g\ .

!%^_ vl/j]6] / 6'8] e/L wfg sf6\g] r6f/f],

wfg sf6\g hfFbfhfb} vl/j]6]sf] wfgdf ;flxTo /

kmFf6 el/ ;a}n] wfgsf] afFln sf6\b} vl/j]6] 6'8]sf]

wfg sf6\b} clg gAj]df klg wfg sf6\b} / htftt}

wfg afWg], sf6\g] .

!%&_ v]te/L wfgsf] a;Llaofnf]

vl/j]6 wfg sf6\bf wfgsf] a;L laofnf]

v]t el/ htftt} wfg sf6\b} uPsf] .

v]t el/ wfgsf] a;L laofnf]

htftt} wfg sf6\g] a;Llaofnf] .

vl/j]6 d klg ufFpsf] xfd|f] v]t / 9fjdf kflg

w]/} efsf] .

!%*_ kf/Lsf] kxf8df / vl/a]6] kf/Lsf]

kxf8df l;/jfgL

jf/L kxf8df lxn], n's]sf] ef]n]{, :s'n lardf

vl/j]6] htfht} a:tL xf]nf gofF uf]/]6f]df kf/Lsf]

kxf8df ;'g;fg ufpFdf kf/Lsf] kxf8df, ;fn

3f/Lsf] jg, xl/ofnL jfSnf] ag 5 vl/j]6] kf/L .

!%(_ s[lifhGo ufp“,

s[lifhGo ufpF xfd|f] rfn'ª 7'nf] u/f] .

s[lifhGo 7fpF xfd|f] afSnf] a:tL 5 xfd|f] .

s[lifhGo ufpF xfd|f] lzlIft 5f},

/fhlglt bfpk]h 5fl8 lg:jfy{ n]vgdf 5' .

s[lifhGo ufpF xfd|f] :jtGq kxf8 lxdfn kf/L

/x]sf] of] ;'g;fg 7fpF / s[lifsf] pd+u .

!^)_ cfxf slt /fd|f] xfd|f] 7fp“

kj{t, kfvf af]N5 kx/f / em/gf, vf]nfn] uLt

ufpF5 .

cfxf slt /fd|f] kj{t kx/f kx/fn] uLt ufpFbf

;'Gb/ 5x/f,

cxf slt /fd|f] xfd|f] kj{t .

kx/f / 5x/fn] lut ufpFbf wfgn] ao]nL v]Nbf /

dfOnf] nfU5 .

!^!_ 3fddf afbnsf] 5fof

3fddf afbnsf] 5fof, /+u / ljZj

kl/jt{g clg b]zsf] dfof ;+:s[ltsf]

hu]{gf, clg ?k / zflIf v/ 3fF;sf]

5fofF .

!^@_ wfgsf] x} htftt} 3fd

clg df6f]sf] ?k /+u,

wfgsf] la6f] nx .

wfgsf] /+u / ?k,

wfgsf] la6f] v/ .

clg :j/ / /+u,

To;df klg wfg dfq v]tsf] ?k /+u .

9fjsf] kfgL, v]tsf] hUuf gf}nf] laxfgL ;Fu, v/

x}, wfgsf] kfgL ;Fu .

!^#_ lxn] a]zLdf xfd|f] ufp“ /fd|f]

uFfpj]zLdf ef]n]{ vf]nf]df xfd|f] ufpF /fd|f] n]s

kmfF6df .

xfd|f] ufpF j]zLdf, lxn] ufpFdf gofF hjfgL

ef]n]{ kmfF6df .

lxn] ufpFdf, xfd|f] ufpF /fd|f] vl/j]6]df .

lxn] kmfF6df 7'nf] u/fdf, ef]n]{ :s'ndf, ;fRr} /fd|f]

5 ef]n]{ kmFf6df .

!^$_ vf]nf] ;':;fp5

lxn] ef]n]{df bx / vf]nf] 3'Db5,

vf]nf] ;':;fp5 .

ef]n]{ kmfF6df wfg nx/fp5 .

clg lasl;t xl:k6n aG5 .

vf]nf] ;':;fp5, ef]n]{ lxn]df ;flxlTos efiff

af]Nb5 .

!^%_ vf]nf ;';fp“bf d]/f] ufp“ / v]t af]Nb5,

vf]nf ;';fpbf d]/f] kfvf af]Nb5,

vf]nf ;';fpbf d]/f] v]t / vf]nL aUb5,

vf]nf ;';fpbf d]/f] vf]nL d':s'/fp5,

vf]nf ;';fpbf d]/f] ufpF / v]t lapltG5, vf]nf

;';fpbf d]/f] efsf af]Nb5,

vf]nf ;':;fpbf d]/f] kfvf, ag / v]t

af]Nb5,

vf]nf ;';fpbf v]tdf v]tL ao]nL

v]Nb5 .

!^^_ d hGd]sf] kfvf kv]/f

d hGd]sf] 7fpF, lxp / t'kmfgsf] /demd

d hGd]sf] 7fpF, kxf8 / kv]/f elg /dfp .

d hGd]sf] lxn] clg ef]n]{

vf]nfn] ;':;fpbf / kfvf kv]/f 7fpF,

d hGd]sf] kfvf kv]/f, kxf8 / d]/f] 7fpF .

!^&_ vf]nL aUbf,

vf]nL aUbf, d hGd]sf] kxf8 la;fpFbf

vf]nL aUbf, d hGd]sf] kxf8 agfpFbf

vf]nL aUbf d hGd]sf] kxf8 lj;fpbf

vf]nL aUbf d t/]sf] vf]nL ;Dkbf

vf]nL aUbf d hGd]sf] 7fpF agfpbf

vf]nL aUbf d hGd]sf] vf]nL aUbf .

!^*_ r]nLsf] hGd 7fp“

r]nLsf] hGd 7fpF s] n] 9fSb5 .

r]nLnfO{ agfPsf] ;flxTon] hDb5 .

r]nLsf] hGd 7fpF ;flxTodf /Db5 .

r]nLsf] hGd 7fpF / /fli6«otf .

!^(_ d aRrf 5“bf

d aRrf 5\bf v]n]sf] kx/f,

d aRrf x'bf kf}8]sf] vf]nf,

d aRrf x'bf uPsf] v]t,

d}n] k9]sf] ;'gf}nf] :s'n d a;]sf] 7fpF / ;+;f/

sf] ofqf, clg ;flxlTos af6f] / sndsf]

v]n, clg ;flxlTos n]vg / sndsf] lht, d

hGd]sf] kxf8 / vf]nf, clg lIflth kf/Lsf] d]/f]

7fpF .

!&)_ d ;fgL x'“bf kf}8]sf] /x,

d ;fgL 5bfF v]n]sf] v]t,

d ;fgL 5bf p7]sf] nx/,

d ;fgL 5bf x's]{sf] 3/,

d ;fgL 5Fbf /f]k]sf] v]t,

d ;fgL 5bf nfPsf] dLt,

d ;fgL 5bf x's]sf]{ ufpF .

!&!_ d ;fgL 5bf nfPsf] afgL

d ;fgL 5bf k9\g] afgL,

7'nL x'bf c? s'/f la;{g],

d ;fgL 5bf nfPsf] afgL,

kl5 7'nL x'bf 1fgL x'g],

d ;fgL 5bf k9]sf] lstfa,

bz{g / pkb]zsf syf,

d ;fgL 5bf nfPsf] afgL k9\g / n]Vg slxNo}

g5f]8\g] .

!&@_ cfdf ltd|f]

cfdf ltd|f], sf]vdf dfq ;'/lIft lyP d t .

sf]vleq d}n], w]/} s'/f l;sL ;s]sL lyP .

aflx/L jftfj/0f Ps b]vfj6L lyof], leq d]/f]

crDdsf] bz{g hGd]sf] lyof] .

cfdf ltd|f] sf]vdf dfq ;'/lIft lyP, ha cfP,

aflx/ kmf]xf]/ / ef}ltsjfb dfq kfP .

!&#_ cfdfsf] sf]v,

cgfof; cfdfsf] sf]v cfWoflTds /x:osf],

;'/lIft dft[Tj .

ha aflx/ cfOof] kmf]xf]/ ef}ltsjfbsf] r6f/f] .

cfdfsf] sf]v, Ps cb[io a|df08 clg bz{g /

To;sf] ?k/+u / cWoflTds .

!&$_ ef}ltsjfbsf] cGTo

ef}ltsjfbdf g/dfp ldq,

ef}ltsjfbsf] cGTo To;sf] lgoGq0f .

ef}ltsjfbsf] cGTo / To;sf] gof

kl/jt{g .

ef}ltsjfbsf] cGTo / To;sf] ;ld>0f,

cfWoflTdstfsf] ;+of]u / To;sf] vf]h / ljZj

lgoGq0f .

!&%_ d af“lr/xg] ljZj

d afFlr/xg] ljZj Ps cfWoflTds ;flxlTos

vf]nf xf] .

d afFlr/xg] ufpF / 7fpFdf snd / ljsl;t ?k /

gofF kl/jt{g xf] .

d afFlr/xg] ljZj Ps ;flxlTos a|xdf08sf]

18 19

gf}nf] ljxfgL xf] .

d afFlr/xg] ufpF ljsl;t kl/sf] Ps sxfgL /

;flxlTos ljZj kl/rosf] cfWoflTds ufpF xf] .

!&^_ b]z d;fg3f6 aGb}5 b]z d;fg3f6df

8'Ab}5,

b]zsf] df6f] s'xfpg] cj;/jfb /

ef}ltsjfbsf] a]l7skgf x'b}5 .

b]z d;fg3f6 aGb}5 .

b]z d;fg3f6df a9\b}5 .

clg lhpbf d'bf{x? lalrqsf]

ef}ltsjfbdf /Db}5g\ .

b]z d;fg3f6df 8'Ab}5 .

!&&_ lhpbf d'bf{x? b]zdf

cl:tTj / kljq ;+:s[lt la;]{,

lhpbf d'bf{x?n] zl//df ef}ltsjfbsf] cf>o

lnP .

lhpbf d'bf{x?sf] b]zdf ef}ltsjfbsf] k|no

hGDof] .

To;}n], cfwL / t'kmfgsf sljtfsf] hGd /

;+:s[lt /f]lkof] .

!&*_ r'n{Dd hGd]sf] d;fg3f6 aGof] b]z

r'n'{Da 8'a]sf] d;fg3f6 / b]z / lt ck/flwsf]

cGwfkg / rl/q xggsf] sfnf] afbn, clg

c;tsf] /+u, To;}n] r'n'{Da hGd]sf] of] b]z,

d;fg3f6sf] kmFf6df 5 .

To;}n] d;fg3f6 aGof] d]/f] b]z .

!&(_ kqsfl/tfsf c;To / lttf]kg

kqsfl/tfsf c;To lttf]kg

To;df /fhlgltsf] cj;/jfb / rl/q xggsf]

ef}ltsjfb / /fi6« hu]{gfdf lg:;fl;bf] kvf{n /

d[To'sf] lttf]kg kqsfl/tf c;To / lttf]kg, clg

To;sf] ef}ltsjfb / aRgsf] cj;/jfb .

!*)_ d hGd]sf] wlt{n]

d hGd]sf] wlt{n] cf]t vf]Hb}5 . kqsfl/tf /

ef}lts jfbn] jftfj/0f / ;+:s[lt wldNofp5 .

d hGd]sf] wlt{n] jftfj/0f / xl/ofnL clg

;[hgzLn ;flxTosf] lgdf{0f ub{5 .

d hGd]sf] wlt{n] cf]t vf]lh/x]5 .

c;tL / if8oGqsf] e08fkmf]/ ul//x]5 .

!*!_ d k9]sf] :s'n

d k9]sf] :s'n lasl;t lzIff vf]H5 .

d k9]sf] lzIffn] g}ltstf vf]Hb5 .

d k9]sf] :s'nn] ;+of]u / lzIff wf]sf lagfsf]

;Totf if8oGq lagfsf] lzIff vf]Hb5 .

d k9]sf] lzIff kxf8 / sGb/fdf /Db5 .

d k9]sf] lzIff crDdsf] Oltxf; /R5 .

!*@_ d hGd]sf] ufp“ ;+;f/ k|l;4 5, Oltxf;df

cd/ 5 .

d hGd]sf] ufpF, Oltxf;df cd/ 5 .

d hGd]sf] ufpFn] ljsl;t ;dfh / g}lts lzIff

vf]H5 .

d hGd]sf] 7fpFn] g}ltstfsf] snd /f]Hb5 .

d hGd]sf] ufpF, ddf{lxt / rf]6 rk]6fdf 5, o;n]

dnfO{ g} af]nfpb5 .

!*#_ d]/f] ufp“–lIflth kf/Lsf],

a:tLdf lasl;t r6f/f]df 5 .

lIflth kf/L /d]sf] d]/f] ufpF

gf}nf] a:tLdf 5 .

lIflth kf/L hGd]sf] d]/f] ufpF, d ;Fu ;+;f/

3'Db5 .

d]/f] ufpF lIflth kf/Lsf] gf}nf] kl/j]z /

g}lts r6f/f]df 5 .

d]/f] ufpF g}lts a:tL / lasl;t lzIffdf

gjcflh{t 3'lDtdf nlDs/xG5, lIflth kf/L

gf}nf] a:tLdf 5 .

!*$_ lIflth el/ ;Totf s]nfpbf

/fli6«otfsf] em08fdf cf>o lng]n] .

;'gfdLsf] 5fndf k'?if gfd /fVg]n] .

lIflth el/ ;Totf s]nfpbf, clg pklgj]z

/ d]/f] ;Totf vf]Hbf ;'gfdLsf] Hjf/ef6f cfpb5 .

;u/dfyfeGbf dfly p8\g of] snd /f]St}g, o;df

s]lx c;To 5}g .

!*%_ pklgj]z, if8oGqsf/L / c;tL

l/kf]{l6ªnfO{,

n]vgsf] lj?4df /f]s nufpg]nfO{ .

lIflthsf] pklgj]z clg if8oGqsf] e08fef]/nfO{

lIflthsf] ;f; / Tof] ef}lts jfbsf] cf>o /

c;ltnfO{, ;'gfdLsf]

;f}Gbo{ / ;fy clg sndsf] /+lug t/jf/nfO{ .

!*^_ lIflth el/ /dfpg] oL slnnf xftx?

lIflth el/ pbfPsf oL kl/j]zx? .

lIflth el/ cf}NofPsf oL ;Totfsf

n]vx? .

lIflth el/ df}nfPsf oL ;Totf / ;+3if{sf

cf]tx? .

lIflth el/ cf]tnfPsf oL ;+lugsf wf/x? .

lIflth el/ /x]sf oL crDdsf n]vx? .

!*&_ d g]kfnL eO lbbf

d g]kfnL eO lbbf snd / g]kfnL;Fu efiffdf

/Dbf,

d g]kfnL eOlbbf b]z lasl;t u/L/xbf .

d g]kfnL eOlbbf ljZj xfSg] cj;/ eOlbbf .

d g]kfnL eOlbbf ljZj ;flxTodf /dL/xbf .

sndsf] ?k / g}ltstfdf afFRg] cf>o vf]Hbf .

!**_ ljZj g]t[Tj

d Ps sndsL lhljt cjz]if x' .

hxfF d hlGdG5', Toxfaf6 rf]6 / lk8f ;DxfN5' .

ljZj g]t[Tjdf PSnf] dfq ofqf / sndsf] ;fxf/f

vf]Hb5' .

ljZj g]t[Tjdf sndsf] e'ldsfnfO{ ;fydf

c+ufN5' .

ef}lts b'lgofnfO{ nTofO{ . ;Ddfg k'j{s lhpg]

alg d;Lsf] t'kmfg aGb5' .

!*(_ d]/f] ljZj ljhosf] cjz]if

n]vg / sndsf] ;f;,

ef}lts b'lgofsf] cGofo / d Ps /fi6« gflosf,

clg k|]/0ff / snd clg

/fli6«otfsf] rl/qdf, plePsL 5' .

d]/f] ljZj ljhosf] cjz]if / ;Totfsf] lbdfv,

xft / sndsf] cbfnt, ;Totfsf] lgifIftfsf]

lg?k0f xf] .

!()_ ljZj xfSg] oL d]/f xft / lbdfv clg

d;Lsf] ;flxlTos rl/q .

ljZj xfSg] lbdfv d]/f] cfkm\g} k|]/0ff / nIo

ljZj xfSg] xft / d;L, ;'gfdLsf] 5fn alg,

d;L, ;flxTo / ;fd'lGb|s 5fnsf] k'n / k|j]u xf] .

!(!_ k[YjLsf] pynk'yn

k[YjLsf] pynk'yndf d]/f] ;flxTo 5 .

k[YjLsf] pyn / k'yndf d]/f] ;flxTosf] lzIff 5 .

k[YjLsf] pynk'yndf d]/f] lzIffsf] cbfnt /

t'kmfg 5 .

k[YjLsf] /f]hfOdf d]/f] ;flxlTos ;+lug / d k|lt

cGofo, zf]if0f / lgDg agfpg]sf] vf]h 5 .

k[YjLsf] pyn k'yndf d]/f] d;L / lbdfvsf]

xnrn 5 .

!(@_ lr/la/ ub{5 d]/f] ;+lugn], oxL n]vgdf

u'Ghodfg cGtl/Ifsf] ;fd'b|Ls t'kmfgdf af]Nb5 .

lr/la/ ub{5, d]/f] ;flxlTos snddf /x]sf]

crDdsf] P]ltxfl;s ?kdf /x]sf] lgnf] cfsf; /

k[YjLdf /dL/xG5 .

lr/lj/ ub{5, of] u'Ghodfg, cGtl/Ifdf k[YjL g}

xNnfOlbg] d leqsf] t'kmfgsf] d;L 5 .

!(#_ ;flxlTos bz{gsf] d]/f] ljZj g]t[Tj

;flxlTos bz{gsf] d]/f] ljZj ljho / ;flxlTos

efiffsf] ljZj g]t[Tj, x/fOPsf r]nLsf] clg

o'4df rf]6 agfO, b]z lgsfnf u/fOPsf / To;

if8oGq lj?4sf] gf}nf] laxfgL / d cj;/jfbsf]

cGTo 5 .

!($_ ;+;f/ ofqfsf] d]/f] t];|f] cf“vf

;+;f/ ofqfsf] d]/f] t];|f] ?k / cfFvf

ef}ltsjfbsf] clGtd bfx ;+:sf/ cGtl/Ifdf .

gofF d]/f] aGw'Tjsf] ;+:sf/ / ;+:s[ltsf] hGd,

cj;/jfb lj?4sf] n8fO{ / gofF bz{gsf] ljZj

xfSg] of] ;flxlTos rl/q / g}ltstfsf] kl/ro .

;+;f/ ofqfsf] d]/f] cfFvfsf] kl/ro / ?k/]vf .

!(%_ ljZj xfSg] sf] < d

d ljZjdf Ps n]lvsf ag]sL 5' .

d ljZj xfSg] g]t[Tj lnb}5', clg :jfy{,

bnfnLsf] :j/ lrGb}5' .

!(^_ d]/f] laxfgLsf] 3fd;“u

ljZj g]t[Tj

d]/f] laxfgL 3fd cf]em]ndf 5}g .

d]/f] laxfgLsf] 3fd cf]em]ndf kb}g\ .

clg d]/f] :jtGq 3fd ljZj e|d0f

vf]Hb}5' .

!(&_ d lagfsf] ljZj

d lagfsf] ;flxTo, ef}ltsjfbdf /Db5 .

d lagfsf] bz{g kz'Tjsf] /Db5 .

d lagfsf] ljZj ef}ltsjfb / n¶ssf] cj;/

jfbsf] 5 .

d lagfsf] /fhlglt g}lts ;+:s[lt lagf aflx/

cfj/0f / yf]qf] kfv08Lkg 3d08 / ef}lts

?k;Fu rNb5 .

d lagfsf] ljZj nyflnª ef}ltsjfbdf 3'Db5 .

!(*_ lIflth aflx/ / leq d

lIflth aflx/af6 nlDsPsf] lbof] .

lIflthleq leq g} zlStzfnL aGof], r/f agL20 21

p8]sf] d lIflthdf cb[io zlSt aGof],

lIflthaflx/ / leq /f]P/ lIflthsf] ;flxlTos

kl/lwdf nDs]sf] d lIflthsf] 3'D6f];Fu afFlr/x\ .

lIflth aflx/ / leq d g} afFlr/x] .

!((_ a|df08sf] gflosf d,

a|df08sL k/L ;ftf} hGd hGdL/x], k[YjLsf] ?k

km]g{ egL .

a|df08sf] gflosf d r6\ofª agL nDs],

cj;/jfbn] kl5 nflu, /dfpFbf cs}{ ?k ag],

a|df08sL gflosf d, hGd hGd xf;], pynk'yn

ag]/ k[YjLnfO{ pynk'yn agfP .

a|df08sL gflosf d a|df08df 8'n] .

@))_ lr/la/ u5{ e+u]/f] d]/f] ljZj g]t[Tjdf

lr/lj/ u5{ e+u]/f], if8oGqsf] /fli6«otf u'dfpFbf .

lr/lj/ u5{ e+u]/f] sndsf] /+udf plk|mOG5 .

lr/lj/ ub{5 ?G5, e+u]/f] 3/jf/, nyflnª, x'Fbf .

lr/lj/ u5{ e+u]/f], d]/f] ljZj g]t[Tjdf .

@)!_ ljZjdf p8]sf] ljdfg

ljZj e|d0fdf /d]sf] ljdfg g} of] snd / gf/L

xft xf] .

ljZj g]t[Tjdf /Dg] PSnf] g]t[Tj p8\g] PSnf] g}

;flxlTos d+r xf],

ljZj e|d0fdf /d]sf] of] snd / ljdfg g} snd

/ d;Lsf] j]u / xfjf clg p8fg xf] .

ljZj e|d0fdf /d]sf] of] pHofnf] d;L ;'o{eGbf

tfkdfg 5 .

@)@_ ljZj ladfg d,

ljZj ladfg d, p8]sf] ;flxTo,

ljZj ladfg, d hGd]sf] /x:o,

ljZj ladfg d km'n]sf] wlt{,

ljZjljdfg d p8]sf] ;flxTo, laZjljdfg d

hGd]sf] Oltxf; / d ufl8Psf] lrxfg .

@)#_ ;+3if{sf] ufp“

ufpF7fpF j]zL zx/df ;+3if{sf] ufpF d]/f], n]s

a]zLdf ;+3if{sf] ufpF d]/f], kxf8 wlt{ hGd] slt

ufp, slt kxf8 slt lazfn, ;+3if{sf] ufpF d]/f],

l/Qf] a;fO{ slt 3'DtL 3'd] d, l/Qf], ;+3if{sf] ufpF,

d]/f] s[lif ?k cf]tdf slt hGd], slt d/] c?sf

ufnL / s'a'l4df .

@)$_ ljZjsf] pRr cf]xf]bfdf

/d]sf] ;flxTosf] l;/fgL

ljZj pRr ljGb'df /d]sf] of] ;flxlTos d+rsf]

kl/j]z, ljZj pRr cf]xbfdf /d]sf] d]/f] hGd 7fpF

/ ljZjsf] lz/dfly

a;]sf] / t'kmfg ;+u bf}8]sf] sfnf] d;Lsf] t'kmfg /

ljZj g]t[Tjsf] lztnx/ .

@)%_ k|fs[lts sfg'gsL /Ifs d

;fRr} P]ltxfl;s ;RrfOsL n]vLsf d .

k|fs[lts sfg'gsL ;antf

;+:s[ltsL hggL / sof}F k6ssf] hGd /

;f}Gbo{sf] hGd, / sndsf] hGd / ghGdb}

n]lvPsf] l6kf]6 .

k|fs[lts sfg'gsL /Ifs / To;df cbfnt / clg

sndsf] d]/f] ;+ljwfg .

@)^_ 3l/ 3l/ ;flxTodf d hlGd/xG5'

3l/ 3l/ ;flxTodf d g} 3'ld/xG5' .

3l/ 3l/ ;flxTodf lhpbf] Oltxf; clg :j/

/ ljsl;t ljZj clg cj;f/jfbsf] cGt /

;'/lIft dft[Tjsf] vf]h cf>o clg a]bgf 3l/

3l/ ;flxTodf d hlGd/xG5' .

@)&_ if8oGqsf/Lsf] dft[Tj

if8oGqsf/Lx? dft[Tjsf] efjgf agfO{ s]6L /

s]6f laufb{5g\ .

if8oGqsf] dft[Tjn] bf; / k|of]u

agfpb5 .

if8oGqsf] dft[Tj g} /fhg}lts cj;/jfb xf] .

@)*_ gf/L g]t[Tj

gf/L g]t[Tj g} ljZj g]t[Tj xf] .

gf/L g]t[Tj g} ljZj kl/jt{g xf] .

gf/L xftåf/f ljZj xfSg] c7f]6 5 .

gf/L g]t[Tj gf/L cfjfh g} :jR5 5 .

gf/L n]vg g} gf/L :jtGqtf xf] . gf/L g]t[Tjsf]

vfFrf] 5, / ef}ltsjfbsf] lgoGq0f xf] .

@)(_ ljZj g]t[Tjsf] d]/f] n]v ljZj kl/jt{gsf]

d]/f] d;L,

ljZj g]t[Tjsf] d]/f dlxdf,

d]/f] ljZj g]t[Tjsf] vf]h

ljZj g]t[Tjsf] d]/f] n]vg / ljZj

kl/jt{gsf] qmflGt, d]/f]

ljZj kl/jt{gsf] qmflGt, d]/f]

ljZj kljt{gsf/L sljtf, oxfF

ljZj g]t[Tjsf] d]/f] n]vg .

@!)_ eft[Tjsf] klxrfg

eft[Tjsf] klxrfgdf /d]sL

eft[Tjsf] dlxdf ltxf/sf] pT;j .

eft[Tjsf] klxrfgdf /d]sL / klxrfgfTds n]v .

eft[Tjsf] klxrfg / ltxf/sf] /demd

eft[Tjsf] dlxdf / eft[Tjsf] ;+:s[lt klxrfg .

@!!_ eft[Tjsf] ltxf/

ltxf/sf] ;+:s[lt, aGw'Tjsf] kl/ro ltxf/sf]

/demd xf] .

clg ltxf/sf] /demd eft[Tjsf] /demd

ltxf/sf] /demd ltxf/sf] ;+:s[lt / ;+:s[ltsf]

kl/ro / eft[Tj xf] . eft[Tjsf] dfnf / klxrfg

/ ;+:s[ltsf] /fli6«otf, clg ;flxlTos pb\ud

:yn / /dl0fo d]/f] ufpF, ljZj e|d0fsf] kl/j]

zdf /d]sf] of] 7fp,F clg ljZj ;flxlTos snd

/ ;+:s[lt xf] .

@!@_ ljZj Oltxf;

ljZj Oltxf; / hfltotfsf] dfgj g}ltstfsf]

clg ef}lts k|of]u lagfsf], dfgljo ;+of]u

stf{sf] ljZj Oltxf;sf] gf}nf] laxfgL ;Fusf] / P]

ltxfl;s kl/lwsf] / g}lts cfr/0f / ljZj

g]t[Tjsf], ljZj Oltxf;sf] n]vg ljZjo'4sf]

kl/j]z xf] .

@!#_ z}lIfs Oltxf;, lzIff, /fhlglt /

z}lIfs Oltxf; z}lIfs efsf / gf}nf] laxfgL

z}lIfs Oltxf; / /fhlglt clzIffsf]

laulauL / z}lIfs P]ltxfl;s b:tfj]h .

z}lIfs Oltxf; / z}lIfs cj;/jfbsf] t];|f]

ljZjo'4sf] gf}nf] r6f/f], z}lIfs /fhlglt /

z}lIfs cjsfzsf] /fhg}lts ultljlw .

@!$_ g}lts /fHo / ljZj g]t[Tj

g}lts klxrfgdf /d]sf] ljZj kmfF6sf] ;flxlTos

n]vgdf 5 .

cfWoflTds ;f}Gbo{tfsf] / g}lts ;+:s[ltsf]

cfr/0f d .

g}lts /fHosf] klxrfgdf /d]sf] ljZj e|d0fsf]

;flxlTos kl/j]z d .

g}lts /fHo / ljZj g]t[Tjsf] klxrfgfTds

n]vg d .

@!%_ laxfgLsf] 3fd;“u

laxfgLsf] 3fd;Fu h'g n'Sbf] /}5 .

laxfgLsf] tfk;Fu hf8f] efUbf] /x]5 .

laxfgLsf] /+ud+rdf p7]sf] of] laxfgL, ;'gf}Nff]

laxfgLdf /d]sf] ;+:s[ltsf] hjfgL .

laxfgL 3fd;Fu hfF8f] efUbf] /}5 .

htftt} n'Stf n'St} h'g n'Sbf] /}5 .

tf/fx? /ftdf dw'/ d':sfg x'b} /Dbf] /x]5

laxfgLdf /Dbf/Db} .

@!^_ gf/L d;L–x[bosf] rf]6 / kl/j]z

gf/L d;L–åGåsf] cj;/jfb / clg e|i6frf/

la?4sf] l/kf]l6ª xf] .

gf/L d;L–åGåsf] 3fpF / /fli6«otfsf] ;'gfdL xf] .

gf/L d;L åGåsf] n]vg / cg'zfl;t

n]vgdf /d]sf] rf}km]/f] xf] .

@!&_ t];|f] ljZj o'4

t];|f] ljZj o'4sf] klxrfg gf}nf] laxfgLsf] b+u,

t];|f] ljZj ;flxlTos /fd|f] d+r

t];|f] ljZj o'4sf] pHofnf]kg xf] .

t];|f] ljZj kl/lwsf]–bf];|f] /fi6«sf] e'ldsf

/d]sf], of] ;+;f/ ;flxlTos ofqfsf] ;d'xsf] pbo

/ pbud :yn xf] .

@!*_ ;dosf] /demd gf}nf] /demd / ;do

gf}nf] ljxfgL / ;flxlTos ofqf

;dosf] /demd / b]zsf] ;+:s[tL, ;dosf]

/demd / /f]bgsf] kl/j]z,

n]vgsf] ;Totf / cf>o, d;Lsf] t'kmfgsf] / /ftf]

/+usf] cf>o / gf}nf] laxfgL .

@!(_ kqsfl/tf / n]vg

kqsfl/tf g} ;a} ;To x'bF}g,

n]vgdf ;+;f/ g]t[Tj ug]{ klxrfg x'G5 .

n]vg g} n]vgsf] pbud :yn x'G5 .

n]vg kqsfl/tf eGbf ;flxlTos / ;Totf x'G5 .

/ ;w} dfly x'G5 .

n]vg s]lx g} if8oGqsf/L lj?4 / c;To

kqsfl/tf lj?4sf] ljb|f]x xf] .

@@)_ cfsfz / kftfnsL k/L

d g}ltstfdf /d]sf] /fi6«sL arfj6 d

cfsfz dfly d]/f] /rgf 3'Db} lx8\5 .

cfsfz dfly /Dg] ;flxTo kftfnleqaf6

Hjfnfd'vLsf] /+u aG5 .

cfsfz kftfnsL k/L d ljZj g]t[Tjsf]

klxrfgdf ;d'b| kf/L 5fn ag] .

/fi6« lgdf{0fdf ;+:s[ltnfO{ cf]5\ofO{ lbP rl/q

lgdf{0fdf klg .

@@!_ gf/L cl:tTj–gf/L ?k cl:tTjnfO{,

22 23

arfj6 /fv] gf/Lsf] ?k / rl/q km]g{ ;lsG5 .

;+:s[ltdf hGd] d t,

gf/L cl:tTjnfO{ lrg{ vf]Hg],

lrGb} 5' d, ljZj ;flxlTos ?kdf gf/L rl/q

x]g{ d gf/L rl/qsf] xgg ug]{nfO{ d[To'b08 lbg]

d .

@@@_ g]kfn /fHosf] cl:tTj

g]kfn /fHosf] cl:tTj g} g]kfn kgsf] df6f] xf] .

g]kfnsf] cg'e'lt g]kfn /fHosf] cg'e'lt / g]kfn

/fHosf] cl:tTj g} r]nLsf] cl:tTj xf] .

@@#_ ljZj e|d0fdf gf/L xft / n]vg

ljZj e|d0fdf gf/LTjsf] e|d0f,

ljZj e|d0fdf gf/L cl:tTjsf] klxrfg .

gf/L g]t[Tjsf] gf}nf] laxfgL ljZj e|d0fdf gf/L .

xft / gf/Lsf] ;+:s[lt emlNsPsf ;+/rgf .

gf/L n]vgsf P]ltxfl;s / g}lts klxrfgsf

;+j]ufTds n]v / ;+of]ufTds gf/L n]vg /

cl:tTjsf] klxrfg / gf/L

n]vgsf] P]ltxfl;s ;+/rgf / ljj]rgfTds

n]v xf] .

@@$_ pklgj]zsf] kl/ro

pklgj]zsf] kl/rofTds b]z, leq leq n's]sf]

gof a:tL / pklgj]z,

pklgj]zsf] kl/ro ?k / gof ;flxlTos d+rsf]

pklga]z la?4 ;flxlTos bz{g .

pklgj]zsf] /+ud+r / l/Qf] b]zsf] cl:tTj

af]s]sf] r]nLsf] cl:tTj dfly /fhlglt ug]{, o;

pklgj]zsf] kl/ro .

@@%_ ;fDojfbdf bf;Tj ylkof] .

;fDojfbdf, lxhf]sf ;+3if{sf cfDbfgLx?df l/Qf]

bf;Tj ylkof] .

;fDojfbdf cln las[lt / ef}ltsjfbsf] las[lt

ldl;of] .

;fDojfbdf bf;Tj / las[ltsf] ?k / cj;/

jfbsf] lgDtf] / bf;Tj ylkof] / To;}n]

;fDojfbsf] ?k dfG5]n] lauf¥of] .

@@^_ dfS;{jfbsf] pklgj]z

dfS;{jfbsf] pklgj]zdf goFf ef}ltsjfb ylkof] .

dfS;{jfbsf] ;fyLTjdf :Jffy{ /

P]ltxfl;s gfd lgzfg e]l6of] .

dfS;{jfbsf] h/f]df b]zsf] cl:tTj /

r]nLsf] cl:tTj n'l6of] .

dfS;{jfbsf] pklgj]z g} r]nLsf] k|of]u agfOof] .

@@&_ k'hL“jfbsf] gf6s

k'hLFjfbsf] gf6s em'7sf] v]tL,

k'hLFjfbsf] gf6s ;fDojfb / dfS;{jfbnfO{

cj;/jfbdf kl/0ft u/fpg] .

k'hLFjfbsf] em'7 v]tL dfG5] k|of]u u/fO{ vfP/,

l/Qf] bf;Tjdf if8oGq /Rg] .

k'hLFjfbsf] cj;/ ef}lts b'lgofdf /Dg] / g}

ltstfsf] lzIffdf lg/fz agfO{,

ef}ltsjfb lhtfpg] .

@@*_ /fhtGqsf] >Lk]h

/fhtGqsf] >Lk]h p7fpg] bf;Tj, ;fDojfbsf]

bf;Tj, dnfO{ rflxb}g .

dfS;{jfbsf] ef}lts :jfy{df d /lDbg k'lhFjfbsf]

ef}lts 1fg dnfO{ rflxb}g .

/fhtGqsf] >Lk]h hf]ufpg] d bf; alGbg .

snd / gf/LTjdf ljZj g]t[Tjsf] bfloTj lnG5'

d .

@@(_ :jtGq gf/LTj xftsf klxrfg d

:jtGq gf/LTjdf /Dg] d .

c;+Vo sljtfsL vfgL d .

ljZj o'4sf] ?k/]vf d .

:jtGq /fHosf] kl/lw d .

sndsf] cjwf/0ff / :jtGqtfsf] klxrfg d .

:jtGq gf/LTjsf] klxrfg / cl:tTj d .

@#)_ gf/L ;+/If0f

gf/L ;+/If0f / d;Lsf] cl:tTj,

gf/L ;+/If0f / d]/f] kljqsf] vf]h .

gf/L cflTdotfsf] snd,

clS;hsf] ?k/]vf gf/L ;+/If0f / d;Lsf] /+u .

gf/L cl:tTjsf] a]u / ;'gfdLsf] cl:tTjsf] 5fn

/ gf/LTjsf] lasl;t kg .

@#!_ /fhtGq afx]ssf] d]/f] cfkm\g} b/jf/ /

;Totfsf] lrgf]

d]/f] cfÇgf] b/jf/ uGg g;lsg] zAb;Fu 5g\ .

d]/f] cfÇgf] >Lk]hsf] cfÇg} cl:tTjsf] ;+:s[lt

5 .

d]/f] cfÇgf] >Lk]h /fhtGqsf] eGbf leGg 5, gf/L

xft / cl:tTjsf] lasl;t cfWoflTds vf]h;Fu

5 .

@#@_ /fli6«otfsf] klxrfg

/fli6«otfsf] lrgf] d ;+:s[ltsf] klxrfg .

/fli6«otf gfKg] sf]0f / g}lts lzIffsf] Hof]lt d,

z}lIfstf / /fli6«otfsf] pbud :yn d .

g}ltstfsf] lrGx /fli6«otfsf] klxrfg, ;+:s[ltsf]

lrgf] d ljZj ljhosf] ?k/]vf d .

@##_ /fli6«otfdf /dfpbf r]nLsf] cl:tTj

d]6fpg]

/fli6«otfdf /dfpbf d r]nLsf] cl:tTj n'6fpbf,

/fli6«otfsf] g}ltstf 5]lsbf d;Lsf] ;flxTo

e]l6bf .

/fli6«otfdf /dfpbf pQ/ bfloTj k|of]u kl5 lbbf,

clg pklgj]zsf] pQ/, bfloTj kG5fpbf

/fli6«otf l;sfpbf, r]nLsf] cl:tTj d]6fpFbf, b]z

pklgj]z ag]5 clg snd cl3 a9]5 .

@#$_ d t af]6lj?jfdf k;]5' .

d t af]6lj?jfdf ;f; ag]5' .

d t af]6lj?jfdf jftfj/0fLo bf]:tL

ag]5' .

d t af]6lj?jfdf /x]sf] xl/of]kg ag]5'

d t af]6lj?jfdf /d]sf] :jR5 xfjf

ag]5' .

d t af]6lj?jfdf hd]sf] xfjf ag]5' .

@#%_ ;+:s[ltsL ?k d

;+:s[ltsL ?k, tf/fx? alg pbfP5' .

;+:s[ltsL vfgL d d;L alg p7]5' .

;+:s[ltsf] vfgL d cfsfz dflysL k/L,

/fli6«otfsL vfgL d ?k / rl/qsL wlg .

/fli6«otfsL vfgL d sndsL /fgL / d;LsL

t'kmfg kfgL .

@#^_ do'/sf] /+u;“u

do'/;Fu /d]sL d, do'/sf] w'g;Fu gfFr] afaf d t .

do'/ / 8fkm];Fu p8] d t do'/sf] ?k;Fu p8\bf,

p8\bf lx8] cj klg do'/sf] efsf;Fu 8'n] .

do'/sf] /+u;Fu 8'n] d t b]zdf k/L agL gfFr], d t

d]/f] Kof/f] b]zdf .

@#&_ /fli6«o 8f“km];“u gfr]sL d k/L

/fli6«o 8fFkm];Fu 8'n]sL d k/L .

lz/ p7fO{ lx8\g] d]/f] ;+:s[ltsL 5f]/L . /fi6«k|lt

lasl;t d'n wf/ Nofpg b]z p7fO{ ;u/dfyf

r9L lx8\g l;s] .

/fi6«;Fu /dfPsL d]/f] ;fgf] snd, sljtfdf 3/

agfPsL lzlIft afpsL 5f]/L d .

@#*_ ;+:s[ltsL 5f]/L d

;u/dfyfsf] k/L d .

;+:s[ltsL hGd d]/f] g]kfnsL 5f]/L d .

;+:s[ltsL 5f]/L d pkxf;sL, ;fyLTj / g}lts

lzIffsL k/L d .

;+:s[ltdf 5f]/L ;flxlTos k/L d .

@#(_ ;fd|fHojfb /

if8oGqsf/Lsf] lrxfg vg

;|fdfHojfbLsf] pklgj]z x]/,

if8oGqsf/Lsf] ?k / ef}lts if8oGq x]/ .

;|fdfHojfbsL la/f]lw d sndsf] / lzIffsf]

lbof] d .

P]ltxfl;s ?k/]vf d .

;|fdfHojfbsL la/f]lw d .

/fli6«otf / g}lts ;+:s[ltsL wlg .

@$)_ ljZjnfO{ kl/jt{g u/fpg] d]/f xft

;+of]u / ;[hglzn n]vgsf] lbdfv, ljZj g}

kl/jt{g g]t[Tjdf 3'dfpg] ;To c;To 5'6\ofpg],

ljZjnfO{ kl/jt{g u/fpg] /fli6«otfsf]

g]t[Tj ug]{ d .

@$!_ afbnkf/Lsf] / ;d'b|kf/Lsf] g]t[Tj

afbnkf/Lsf] g]t[Tjdf /dfOPsf] of] If0f .

afbnkf/Lsf] lIflthdf /dfPsf] of] snd .

afbnkf/Lsf] of] g]t[Tj / gf/LTjsf] emNsf] .

afbnkf/Lsf] of] gf}nf] laxfgL,

afbnkf/Lsf] g]t[Tj / b]z kf/Lsf] t'kmfg ag]sL d,

afbnk/LsL t'kmfg / lasl;t 7fpF / lztsL

laxfgL / ;+:s[ltsf] cf]t, cl:tTjsf] vf]h d .

@$@_ ;u/dfyfdf a;]sL d

;+;f/sL k/L d g}lts lzIff p8fpg] ;+:s[ltsf]

wlg d,

;+;f/sL klxrfg /fli6«otfsL vfgL d .

;u/dfyfdf hGd]sL d, ;+;f/sf] g]t[Tj lng] 5f]/L

d .

;u/dfyfdf /d]sL d lxpFsf] t'kmfg;Fu hGd]sL d

g]kfnsL 5f]/L d .

@$#_ kqsfl/tfdf s]lx em'7sf] v]lt

/fli6«otfdf sldnfsf] tftL,

/fli6«otfdf cfFr cfpg] o'jf,

/fli6«otfdf /d]sf / ar]sf sldnf,

kqsfl/tfdf em'7sf] v]lt / c;tsf]

/fhlglt, ljsl;t b]zsf] x:tIf]k clg s]lx

kqsfl/tfsf] of}g lzIff o;sf] clZnntf .

24 25

@$$_ ;t gla;{ xf] hgtf

s;}sf rl/q a]r]/ ag]sf of}gsf lzIff / kqsfl/

tf,

;t gla;{ xf], hgtf s;}sf] rl/q a]lr 3/ / k]6

kfNg] gu/, gf/Lsf] cl:tTj / n]vnfO{ :Jffut /

ljZj xfSg] 6]jf b]p .

@$%_ gfdsL vfgL d;Lsf] t'kmfgL

t'kmfg ag]/, c;tnfO{ s'NrG5' .

t'kmfg alg /fli6«otf / ;+:s[ltsf] 5fn Nofp5' .

gfdsL vfgL / d;LsL t'kmfgL, clg

n]vgsL /fgL, clg bz{gsf] gofF ?k / ;flxTosf]

gf}nf] xnrn, clg gfdsf] klxrfg / ljZj

g]t[Tjsf] ;lx klxrfg .

@$^_ ;':t ;':t xfjfn] s] eGb5

;':t ;':t xfjfn] ?k km]b{5 .

;':t ;':t xfjfn] k[YjL xNnfp5 .

@$&_ afbnsf] ufp“

ufpFsf] ;f}Gbo{ / kljq 5f]8\g] tL cfw'lgs

ef]sf o'jf / kqsfl/tfdf nufd la;fpg], lt

c;tL o'jfsf] vf]h

@$*_ lIflthsf] jl/k/L

d]/f] lj/f]wdf hfg]nfO{ lIflthdf sfn 5 .

d]/f] lj?4df hfg]x?, of}gsf ef]sf 5g\ .

d]/f] lj/f]wdf hfg]nfO{ of}gsf] /; / /+u 5 .

lIflthsf] j/k/ pgLx?nfO{ d[To'sf] kbf{ 5, clg

n'6fxfnfO{ oxfF d[To'sf] sfn 5 .

@$(_ ljZjsf] /+ud~r

ljZjsf] /+ud+rdf of}gsf /;/+u ;d]6\g] 5g\,

ljsl;t ?k vf]Hbf oxfF u'08fx?n] ;fd|fHojfb

lgDTofp5g\,

ljZjsf] /+ud+rdf pgLx?n] ljsl;t ?knfO{

nft xfgL of}gsf ef]sf o'jf hGdfpb5g\,

clg u'08f / rl/q xggsf] lj?4df pgLx?sf]

l/kf]6{nfO{ kTofp5g\ ,

@%)_ ;fKtflxs / kqsfl/tf

;fKtflxs dg k/fpg] c;tLx?, em'7f kqsf/sf]

;'/Iff vf]Hb5g\

of}gsf /; af]Sg] clzlIftx? ef}lts b'lgofdf /

dfpb5g\ / if8oGqnfO{

leq\ofpb5g\ e'm7f kqsfl/tfsf] s]lx c;tnfO{

n]vgn] lrb{5g\ .

@%!_ ljZj g]t[Tjsf] klxrfg

clxn]sf] g]t[Tjn] r]nLsf] /fli6«otf a]lr lbG5g,

wgsf] 3d08 / kqsfl/tfnfO{ cft lbG5g\ .

@%@_ sfu k'hf

sfu k'hf klg ltxf/ xf] .

ltxf/n] r/fnfO{ klg k'hf ub{5

r/f dflg;eGbf dfly cGtl/Ifsf ljdfg klg

9nfpF5g\ .

sfux? p8\5g\ . ;dfrf/ klg abN5g\ .

cj;/jfbL kqsfl/tf ;To eGbf dfly 5g\ .

To;}n] t ;+:s[ltn] sfuk'hf ub{5 .

ltxf/sf] ;+:s[ltn] /fli6«otf a6'N5 .

@%#_ /fli6«otfsf] uN5L

/fi6« ltdL uN5Ldf 5f} .

;d'b|sf] lsgf/df 5f} .

/fi6« ltdL lIflthdf 5f}, d]/f] sljtfsf] d':sfgdf

5f}, t/ oxfF vfg] ef8f] lzIff / kqsfl/tf 5, r]nL

/ /fli6«otfsf] p2f/df x}g, /ftf] ao]nL kf6fdf 5 .

@%$_ lapemfOPsf kfgfx? p7fOPsf uLtx?

lapemfOPsf /fli6«otf p7fOPsf :j/x?,

lapemfPsf sljtfx? lgbfPsf /ftx? .

if8oGqsf 3ftx? n'sfPsf ;fyx? .

lapemfPsf kfgfx?, if8oGqsf 3fpx? .

n'sfPsf cj;/jfbsf kfOnfx?

lapemfOPsf /ftx?, a]xf]z agfOPsf knx? .

@%%_ if8oGqdf ;fy lbg]nfO{

cj;/jfbsf l/kf]{6 / 3ftx?nfO{ if8oGqsf

blIf0ff / cj;/jfbnfO{ p7fOPsf :j/ / ljut

la;| eGg]nfO{ .

if8oGqsf ;fy lbg]nfO{, rl/q xgg ug]{nfO{,

r]nL ljjfx u/L vfg kNs]sf gftfjfb /

if8oGqsf 3ftx?nfO{, clg snd vf]:g]nfO{

d[To'b08 lbg' 5 .

@%^_ if8oGq n'sfpg]nfO{

if8oGq n'sfpg]nfO{ sfnf] afbnsf] d[To' 5 .

a]xf]z agfO{ ;Totf n'sfO{ if8oGq ug]{nfO{ d[To'sf]

sf]7/L 5 .

if8oGq n'sfpg]nfO{ ToxfF d[To' / clS;hgsf]

vf]h 5 .

if8oGq n'sfO{ cf>o lbg]nfO{ sfnf] afbnd'lg

d[To' / ;Totfsf] vf]h 5 .

@%&_ bnfnnfO{ /ftf] lrxfg

bnfnnfO{ oxf /ftf] lrxfg 5 .

sfnf] afbnd'lg d[To'sf] bnfg 5 .

bnfnnfO{ /ftf] lrxfg 5 .

s;}nfO{ a]lr if8oGq n'sfpg]nfO{ d[To'sf]

sfnsf]7/L / dnd 5 .

@%*_ gf/L d;L

gf/L d;Ldf cf]ltPsf] ;+lug,

gf/L ?kL sndsf] / dndsf] ;Totf, gf/L ?k x]/L

kl:sPsf] ?k / dl:tis,

clg gf/L ?kL cf]ltPsf] ;flxTo / xft clg

;+/If0f .

@%(_ gf}nf] laxfgLdf /d]sf] d]/f] hGd 7fp“

gf}nf] hjfgL / gf}nf] pd+u, gf}nf] a:tLdf /x]sf]

d]/f] hGd .

gf}nf] hjfgLsf] gofF ?k, jbnfsf] rf]6 .

gf}nf] hjfgLsf] ?k / gofF ;flxTo, gf}nf]

laxfgLsf] ?k / gf}nf] laxfgLsf] gof ?k .

gf}nf] laxfgLdf /d]sf] d]/f] hGd 7fpF / o;sf]

lasl;t ?k clg gf/L :j/sf] klxrfg .

@^)_ gf}nf] g]t[Tj

gf}nf] g]t[Tjdf /d]sf] d]/f] snd, gf}nf] g]t[Tj lng]

d]/f] dfq ljZj laxfgL .

gf}nf] ?ksf] 1fg / klxrfg gf}nf] pd+u / abnf

clg ;+:s[ltsf] cUgL k/LIff, gf}nf] g]t[Tjsf]

ljZj gf/LTjdf d]/f] xft .

@^!_ d]/f] ljZj g]t[Tjsf] cf“6 / nIo

d]/f] ljZj ljhosf] cfF6 / nIo,

d]/f] ljZj laxfgLsf] nIofTds bz{g / rl/qsf]

lbdfv cl:jsfo{ clg if8oGqsf/Lsf] k|of]u /

clg bf;Tj clg sndsf] ;flxlTos bz{g /

rfl/lqs kl/jxg xf] .

d]/f] ljZj g]t[Tjsf] cfF6 / nIo clg

kl/j]z / ;flxlTos d+r / pb\ud :yn xf] .

@^@_ ljZjsf] g]t[TjnfO{ 3R3Rofpg] sljtfn]

s] eG5

ljZj 3R3Rofpg] sljtfn] kqsfl/tfn] s;}sf]

rl/q xgg u/L if8oGqsf/L 9fSg]nfO{ d[To'b08sf]

;+ljwfg dfUb5 .

kqsfl/tfn] ljZj g]t[Tjsf] xft vf]lz

if8oGqsf/L / cj;/jfbL p7fpg]nfO{,

d[To'b08sf] ;nfdL lbG5 .

ljZj 3R3Rofpg] sljtfn] ljsl;t

/fli6«otf / clg snd / ;lx cbfnt / lgikIf

sfg'gsf] g]t[Tjdf PSnf] sndsf] ;fxf/f dfUb5

/ To;df if8oGqsf/Lsf] d k|ltsf] unt l/kf]{6

nTofpF5 .

@^#_ rl/q xgg ug]{nfO{ d[To'sf] ;nfdL

rl/q xgg ug]{nfO{ lrxfg / clg ;Totfsf]

nufd 5 / z+sf ug]{ if8oGqsf/LnfO{

sfnf] lrxfg 5 .

@^$_ lhpbf] snd

lhpbf] snd / To;sf] g]t[Tjsf] ;lx klxrfg 5 .

lhpbf] ;flxlTos ?k clg n¶ssf] lrxfg 5 .

lhpbf] snd / o;sf] ;+/If0f 5 .

lhpbf] sndsf] lg?k0f / ;Totfsf] c;n

g]t[Tj 5 .

lhpbf] snd / lhpbf] klxrfg / lhpbf]

kl/j]z / gf}nf] hjfgL ufpF / b]zsf] clg

cfWoflTds vf]hsf] 5 .

@^%_ rlDsnf] afbn

rlDsnf] afbndf /f]lkPsf] v]t,

rlDsPsf] afbndf 5]lsPsf] 7fpF,

rlDsnf] afbn / /f]lkPsf] ufpF .

@^^_ g]kfndf e|i6frf/

g]kfndf e|i6frf/ clg eb|uf]n d]/f] jl/k/L

a]Zofj[l4sf lrxfg 5g\ d]/f] bz{g y's]/ clg

of}gsf] ltvf{ d]6\g] /x/ / ltgsf] hd36 5 . b]zdf

/fhlglts if8oGq 5 .

@^&_ ;+ljwfg s:tf] x'g'k5{ <

;+ljwfg if8oGq afx]ssf] x'g'k5{ .

;+ljwfg gf/L :j/ / /fli6«otfdf cf]tsf] x'g'k5{ .

;+ljwfg kqsfl/tfsf] cWof/f]kg / s]lx

c;tkIfaf6 / if8oGq n'sfpg] x'g'x'b}g .

;+ljwfg xl/of] v]t / jfnL h:t} lgikIf x'g'k5{ .

;+ljwfg r]nL k|of]u u/fpg]nfO{ d[To'sf] ;nfdL

lbg'kg]{ agfOg'k5{ .

@^*_ hggL, hGde'ld, hGd 7fp“

hggL, hGd7fpF d hGd]sf] df6f] w/ftn xf] .

hggL, hGde'ld d x's]{sf] 7fpF

hGde'ld d hGd]sf] kxf8 xf] .

hggL hGde'ld clg ;+:s[ltsL wgL kj{t xf] .

hggL, hGde'ld clg gf/LTjsf] /fli6«otf clg

sndsf] l;/fgL xf] .

@^(_ g]kfn / ljZj

g]kfn -ltkfn_ k'ik clg ljZj kl/j]z, 26 27

clg :jtGqtf / gofF g]t[Tjsf] vf]h, ;+ljwfg /

b]z aGof], cnkq, lzlIft o'jf o'jtL, a]/f]huf/

sf] b]z, ljZj klg of]

b]zdf jGof], ;fgf] 3/, d]/f] g]t[Tjdf aG5, ljZj

xnrn, clg g]kfndf aGof] b]z cnkq .

@&)_ rf]/ 8fsfx?sf] vf]h

r]nLx?sf] cl:tTj clg ;'/Iffsf] vf]h <

b]z / /fli6«otfsf] c;To pklgj]z <

rf]/ 8fsf / n'6fxfx?sf] vf]h <

clg r]nL k|of]u agfpg] /fhlgltsf]

vf]h <

rf]/ 8fsfx? / n'6fxfx?sf] vf]h clg zflGt /

if8oGqsf/Lsf] vf]h <

@&!_ ljZj o'4 / Oltxf;

ljZjo'4 eof] ;+;f/ k|s[lt g} 9NSof] .

a]nfotn] Ps rf]l6 *% k|ltzt hldg Nofof] .

ljZjo'4 / Oltxf; g} gf}nf] aGof], ljZjo'4 /

Oltxf; cnkq g} x'G5 oxfF .

ljZjo'4 / Oltxf; g} o'4 kl/lw jftfj/0fLo

vnjn / Oltxf;sf] clg /fli6«otf lub}{ 5 oxfF .

@&@_ ;'gf}nf] xft

;'gf}nf] xft / ;'gf}nf] snd

;'gf}nf] Oltxf; / ;x[boL snd, / cl:tTjjfbsf]

vf]h / P]ltxfl;s ljZj ljZjo'4sf] vf]h /

ljZj g]t[Tjsf] vf]h .

;'gf}nf] Oltxf;sf kfgfaf6 hlGdPsf] P]ltxfl;s

vf]h xf] .

@&#_ ltxf/ clg lxGb' ;+:s[lt

ltxf/ / lxGb' ;+:s[lt a6'lnPsf]

g]kfnLkg xf] .

ltxf/ clg P]ltxfl;s clg d hGd]sf] kn xf] .

ltxf/ clg ;+:s[lt / P]ltxfl;s Oltxf; clg

/+u / P]ltxfl;s ;+:s[lt g} g}lts cfr/0fsf]

Oltxf; xf] .

@&$_ gf}nf] g]t[Tjsf] bfz{lgs

gf}nf] laxfgLsf] bfz{lgs ljZj / gf}nf] ljxfgL

kl/jt{g ug'{ 5 .

gf}nf] g]t[Tjsf] ljZj Oltxf;,

gf}nf] g]t[Tjsf] bfz{lgs ljZj / clg cl:tTjsf]

vf]h / gf}nf] laxfgL cfpb} 5 .

gf}nf] g]t[Tjsf] ljZj kl/j]z / gf}nf] bz{gsf]

ljhofTds vf]h xf] .

@&%_ ;fbf hLjg / pRr ljrf/

g]t[Tj / xft clg vf]h / gf}nf] laxfgL ;fbf

hLjgsf] ljZj g]t[Tj xf] .

gf}nf] laxfgLsf] vf]h clg gf/L xftsf] hu]{gf /

P]ltxfl;s xf] .

gf}nf] ljxfgL / vf]h clg ;flxlTos

vf]h xf] .

gf}nf] laxfgL / ;flxlTos d+rsf] gf}nf]

g]t[Tj xf] .

@&^_ ef}ltsjfbsf] h]n

ef}ltsjfbsf] h]n g} ;/sf/L h]n xf] .

ef}ltstfsf] Oltxf; lj?4 g} Ps cfWoflTds

vf]h xf] .

ef}ltsjfbsf] if8oGq g} s]lx kqsf/n] ug{ sfd

xf] .

ef}ltsjfbsf] lj?4 Oltxf; vf]h g} Ps

cfWoflTds bz{g / vf]h xf] .

@&&_ a|xdf08sf] Oltxf;

a|xdf08 Ps clt g} ;fgf] syfdf /xG5 .

syf / lj1fg g} Ps ljsl;t ;+:s[lt / pYyfg

xf] .

a|xdf08sf] kl/lw / cfTd1fg g} cf>osf] 6]jf

/ 1fg xf] .

ef}ltstfsf] vf]h g} Ps ljs[lt / cfWoflTds

;dfwfg / vf]h xf] .

To;}n] a|xdf08 Ps ;fgf] xn / gf6\o 3/ xf] .

@&*_ cfsfz km/flsnf] 5,

cfsfzsf] km/flsnf] cGtl/If xf] .

cfsfzsf] ;fd'lGb|s t'kmfg / clg lbdfvsf] uGg

g;lsg] zAbx? Ps} x'g .

cfsfz km/flsnf] 5 P]ltxfl;s vf]h / /dfOnf]

Oltxf; 5 .

cfsf; klg Ps ckl/lrt lgnf] ;d'b|;Fu 5 .

@&(_ a|xdf08sf] klxrfg d]/f] snd / lbdfv

a|xdf08sf] gf}nf] ?k,

d]/f] xft / lbdfv, a|xdf08sf] jftfj/l0fo b[io,

d]/f] gf}nf] lbdfv / gf/Ljfb,

cfWoflTds vf]h / ;+/If0f xf] .

ef}ltsjfbsf] cGTo, / cfWolfTds lj1fgsf] ;f}

Gbo{lzn ;fbf ;flxTo / lhGbuL clg /dl0fo

kxf8 / d]/f] hGd 7fpF xf] .

@*)_ cfh uf]a{4g k'hf

ltxf/sf] ;+:s[ltdf hGd lbgdf hGd] .

pynk'yn eOsg lbg d} d k'hf u/] .

lhDd]jf/L jxg ubf{ bf]if / c;'/Iff kfP .

lhjgdf d}n] cfh hGdlbg kfP

/fli6«otf / hGd ;+:s[lt kfP .

@*!_ hGdf]T;j

hGdf]T;jsf] lbg cfh snd 86\k]gdf p7] .

if8oGqsf] hfnf] cfh prfn] .

e'Orfnf]sf] ;+;f/ klg d}n] yfd] .

hGdf]T;jsf] sljtfn] hLjgdf afFr] . if8oGqsf]

hfnf] lrb}{, hGdf]T;j dfg] .

hGdf]T;j klg p:t} /}5, /fhlgltsf] if8oGqsf]

lhDd]jf/L 5f]8] .

@*@_ ;+;f/sf] g]t[Tjdf sljtf n]v]

hGdlbgsf] k'hf d}n] Dx k'hf u/] .

g]kfn ;Djt !!## df sljtf lg n]v] .

;+;f/sf] sljTjdf snd ;fyL kfP .

snd y'Tg] gt{sL lj?4 csf]{ hGd lnP .

@*#_ gf/L xft, d]/f] hGd c;+Vo sljtfsf]

hu]{gf

;+;f/ g]t[Tjsf] of] n]vg clg,

d]/f] cfkm\g} s|Lol6e n]vg / hu]{gf, gf/L xft, d]/f]

hGd, lg:jfy{sf] ;+3if{df bf}8] .

gf/L xft, d]/f] hGd, n]vg of] d]/f] hGdlbgsf]

pknIosf snd cuL uPsf] .

@*$_ r6\ofª

r6\ofª ltdL t dlGb/ eTsfP 5f} .

;fFRr} r6\ofª ltdL t dlGb/sf] l/Qf]kgdf uf]nL

xfg] 5f} .

r6\ofª ltdL t lbof] / ;To xf},

abnfsf] 7fpFdf ltdL if8oGqsf] ljp

/f]lklbof} .

r6\ofª ltdL t wlt{ prfN5f}, e'm7f] if8oGq

n'sfpbf dlGb/ g} eTsfp5f} .

@*%_ e'“Orfnf]

;fRr}, ;flxTo ltdL t e'Orfnf] alg 5f} .

d;L ltdL t, ;'gfdL / a/km alg 5f} .

9'Ëf alg if8oGq / laut n'sfpg]nfO{ s8f alg

5f} .

e'OFrfnf] ltdL t p6\k6\ofª alg 5f} .

e'FOrfnf] ltdL t wlt{ sDkGg ug]{ uf]nL, ad /

snd alg 5f} .

c;TonfnO{ nTofP/ ;Totfsf] vfgL alg 5f} .

clg gof a|xdf08 alg 5f} .

@*^_ u8\ofª u'8'ª

cfsf; kftfndf jftfj/0fLo n8fO{ x'bf u8\ofª

u'8'ª x'G5 .

cfsf; kftfndf d}n] uh{g u/L d;L yfDbf, k[YjL

g} xlnG5 / rxskg cfpFb5 .

u8\ofª u'8'ª / jftfj/0fLo n8fO{df b]z /

r]nL /f]O /x]5g\ .

lzIffsf] Hof]lt lgEbf oxfF jftfj/0fLo u8\ofª

u'8'ª e]l6bf /x]5g\ .

@*&_ k'/} a|xdf08 xNnfpg] d]/f] l;+uf] xft

k'/} ljZj xNnfpg] a|xdf08 g} gofF ?k agfpg] .

k'/} a|xdf08 g} bvn kfg]{, d]/f] l;+uf] bflxg] xft /

oL d;Lsf] ?k .

k'/} a|xdf08 xNnfpg] oL d]/f ;okqLsf] af]nL /

ljZj g]t[Tjsf] gf/L xnrn l;+uf] /fi6«sf] ;+:s[lt

arfpg] d .

@**_ ltxf/sf] /demd

;okqLsf] km'n /fli6«otfdf Ao'em gf/L .

;okqLsf] g]t[Tjsf] xft d]/f] .

ltxf/sf] /demd ;okqLsf] dfem, ltxf/ uP eg]

/fli6«otf uof] .

clg ltxf/ s'lNrbf /fli6«otf 8'Aof], clg pklgj]

zn] ?k 5fof] / w]/} n¶s a9fof] .

;okqLsf] ;+:s[lt s'Nr]/, c;tLsf] hGdnfO{

lgDTofof] .

@*(_ ;okqLsf] b]z

d]/f] b]z ;okqLsf] /fli6«otf;Fu gfRFb5 .

d]/f] b]z, ;okqLsf] cl:tTj;Fu dfq afFRb5 .

d]/f] b]z ;okqLsf] /+u;Fu hlGdG5 .

d]/f] b]z /+uLlj/+uL ltxf/sf] / dvdnL pT;fx,

pd+u / abnf;Fu hlGdG5 .

d]/f] b]z n¶s;Fu / cj;/jfbL,

/fhlglts u'08fx? / n¶ssf] gfpF;Fu

/f]O/xG5 .

d]/f] b]z ;okqL / dvdnL;Fu Ao'lemG5 .

@()_ /fli6«otfsL d;L ltdLnfO{

;+:s[ltsL vfgL /fli6«otfsL gf/L, ltdL ljZj

g]t[Tjsf] cf6 / hf]z

ljZj ofqf ug]{ d;L ltdL a:g] 3/,

sljtfsf] /fh ltdL ;u/dfyf dflysf] ltd|f] 28 29

cl:tTj arfpg] sndsL vfgL .

@(!_ l;:gf] / kfgL

l;:gf] t lttf] 5, To;df dnd kftL 5 .

if8oGqsf/Lsf l/; clg ltgnfO{ sndsf] ljif

5 .

if8oGqsf] lht yfDg]nfO{

sndsf] ljif / k|of]u u/fpg]nfO{ d[To'b08sf]

;nfd 5 .

@(@_ ;flxlTos jf6f] / 3fd

;flxlTos 3fd / h'g

;flxlTos ;+of]u / d]n

;flxlTos 5fn / pn{bf] kl/j]z,

;flxlTos j]u / sndsf] kl/ro,

;flxlTos jf6f] / pTk|]/0ffTds d]/f] lgwf/sf]

lgzfg 5 .

@(#_ ;flxlTos ?k / hjfgL

gf}nf] hjfgLdf, ;flxlTos /+ud+r

;flxlTos hjfgLdf ;+:s[ltsf] xnrn 5 .

ef}lts las[ltsf] gfFr / if8oGq clg ;flxTosf]

?k / hjfgLsf] clg ;flxTosf] dnd / g}lts

hjfgL / cWoflTdstfdf aflwPsf] ?k 5 .

@($_ gf/L xft / gf/L

l;+uf] PSnf] snd / d]/f] l;+uf] xft gf/L xft /

l;+uf] snd,

gf/L o'4df rf]6 / pklgj]z,

lgbf]{liftfdf hlGdPsf] gf}nf] ;flxTo /

ef}ltsjfb lj?4sf] 9fFrf / gofF ?k, clg gf/L

xft / gf/L lg?k0f, clg l;+uf]

/fi6«nfO{ lbOPsf] d]/f] n]vgsf] pkbfg / gf/L

;+:s[ltsf] ;'/IffTds sljTj / lbdfv .

@(%_ ;+;f/sL k/L d

;+:s[ltsf] ?k d, /fli6«otfsf] lrgf] d .

;+;f/ ofqf hfFbf, d]/f] hGd / ;+:s[lt e]6]5' .

;+;f/ ofqfdf lx8\bf 9fF6 5n / a]l7s ofqfsf

kfq / ;fyLTjsf] bf;Tj e]6]5' .

clg d/]5' / To;kl5 ;flxlTos

;+/rgf;Fu p7]5' / g}lts ;+:sf/ /

/fli6«otf Ao'emfP5', if8oGqsf/LnfO{ nTofP5' .

@(^_ ufp“sf] ;fdfGotf

clg em/gfsf] em+sf/ ufpFsf] ;fdfGotf

clg zx/sf] zx/Ls/0f / hd36 clg ;f+;fl/s

ofqf / cjt/0f clg ufpFsf] em+sf/, ;fdfGotf .

@(&_ v]tjf/Ldf v/

v]taf/Ldf v/ clg jf/Ldf ag]sf] sf]bf] / ds} .

v]tjf/Ldf v/ 3fF; jgh+undf afSnf] ?vx? .

v]tdf afSnf], wfg / ux'F, vf]nf el/ kfgL / s'nf]

vf]nf / kfgL clg d;Lsf] ;flxlTos ofqf / d]/f]

;flxlTos kmfF6sf] cf]t d;Lsf] /+u / d;Lsf]

klxrfg .

@(*_ 3fddf n's]sf] afbn

3fddf n's]sf] afbn clg ;flxTosf]

/demd .

3fddf n's]sf] afbn / ;fFrf] n]vgsf] syg /

t'kmfgsf] .

3fddf n's]sf] afbn, cf};Lsf] /ft clg d;Lsf]

d]n, ;'gfdLsf] 5fn / ;+of]ufTds d]n / gld7f]

ldngsf] If0f .

3fddf k/]sf] h'g / 3fddf n's]sf] 3fd .

@((_ h'gsf] d;L d

h'gsf] d;L t'kmfgsf] /+u ;'gfdLn] NofPsf]

k[YjLsf] xnrn .

h'gsf] d;L d, ;flxTosf] /fHo,

h'gsf] uf]nL d, d;Lsf] t'kmfg,

h'gsf] pd+u / abnfsf] lrxfg clg cj;f/

jfbsf] cGt / ;flxlTos dndsf] vf]h /

;Totfsf] vf]h .

#))_ 3fdsf] pHofnf] d / d]/f] snd,

3fdsf] pHofnf] / d;Lsf] cWoflTds ;+;f/ xf]

d]/f] snd .

3fdsf] cGwsf/ / b]vfj6L dfof / To;sf]

cjtf/ / 3fdsf] cGwsf/ clg ef}lts k|nosf]

vf]h / clg abnfsf] v'g / lgnf] ;d'b|L cfwL /

t'kmfg clg k|of]u / bf;Tjsf] vf]h xf] d]/f]

snd .

#)!_ 3fd, h'g, tf/f cGtl/If hf“bf v]/L

3fd h'g b]v] cfsfzdf 8'Nbf v]/L tf/fx? b]v],

3fd, h'g, tf/fx? lIflth dfly 5g\, Tof] eGbf

cem dfly d]/f] ;flxTo /D5g\,

3fd, h'g, tf/fx? /D5g\, cfsf;df pgLx? klg

kl/alt{t 5g\ ;+;f/df,

3fd, h'g, tf/f / cfsf; ofqfsf] snd / d;Lsf]

vf]h / ;Totfsf] klxrfg 5 .

#)@_ lztsf] t/+u

lztsf] t/+udf d ?bf

;d'b|L t'kmfgn] sof}F 3/jf/ nfbf, ;d'b|L t'kmfgsf]

Hjf/ef6f,

;d'b|L Hjf/ef6f / ;'gfdLsf] cIf/sf] /+u / d;Lsf]

;+of]u / To;kl5sf] lztsf] t/+u / cfz'sf] k|no

clg cj;/jfbsf] cGt / h'gsf] ;+3f/ .

#)#_ ufp“n] lhjg

ufpFn] lhjgsf] ;+3if{

ufpFn] hLjgsf] ;flxlTos d;L

ufpFn] kl/j]zsf] ;flxlTos pHofnf] d;Lsf]

pHofnf] / ;d'b| clg t'kmfgsf] /+u / nfO6 clg

;flxTosf] l;/fgL / d;Lsf] ;flxlTos ofqf xf] .

#)$_ ;+;f/ Ps ;flxlTos lzIff /x]5,

;+;f/ ;flxlTos /rgf xf] .

;flxlTos lzIff / ;+;fl/s ofqf /x]5 .

;+;fl/s ;flxlTos ;+of]ufTds /rgf / ;+;fl/s

3/ /x]5 .

;flxlTos 3/ g} lhljt kl/j]z / ljZj

g]t[Tjsf] vf]h /x]5 .

;+;f/ Ps ;flxlTos ofqf /x]5 .

;+j]usf] ofqf / ;flxlTos ofqf /x]5 .

#)%_ t'kmfg ltdL d]/L ckl/lrt ;fyL xf}

t'kmfgsf] Ao'emfOaf6 ;+lugsf] wf/ / ;flxTosf]

lr/kl/lrt ljZjaf6 d Ao'em] .

t'kmfgsf] k|no / if8oGqsf] vf]h / pklgj]

zsf] Ao'emfOaf6 clg t'kmfg ag]sL / abnf;Fu

hlGdPsL ;flxlTos cfFwL a]x/L x' d, Ps

t'kmfg;Fu p7]sL ;+lugsL wf/ xf] d .

#)^_ d]/f] bz{g / d]/f] ;flxlTos jQL,

d]/f] ;flxlTos jQL / cGwsf/sf] pHofnf] 3/ .

d]/f] ;flxTosf] w/ftn / clg sndsf] ;+lug xf] .

d]/f] ;flxTosf] aQL / clg tL lttf cg'e'lt /

clg k|]/0ff afx]ssf] d]/f] ;flxlTos snd /

cfTd1fg xf] .

#)&_ /0f ;+u|fd / ;flxTo, ;Totfsf] cbfntdf

/0f ;+u|fd / o'4 5, d]/f] ldrfO{ / if8oGqsf/L

prfNbf, ;'gfdL / 5fn clg cfFwL / t'kmfg 5,

/0f ;+u|fd / ;flxTodf c;n g]t[Tjsf] vfFrf] 5,

/0f ;+u|fd / ;flxTosf] hd3tdf d;L / ;flxTosf]

nufd 5, s'rfO{ lagfsf] cl:tTj / n]vg 5 .

#)*_ ;flxTosf] kbf{df,

;flxTosf] snd;Fu bz{g gfFr]sf] 5 .

;flxTosf] t'kmfgdf /+ue'ld / /fli6«otf u'Gh]sf]

5 .

;flxTosf] kbf{df cGt/åGå / /0f ;+u|fd / ;flIfsf]

bf;Tj kfOG5 .

;flxTosf] kbf{df cGwfx?sf] ldrfxf k|j[lt /

;NnfxnfO{ nft kfOG5 .

;flxTosf] ;+/rgfdf d]/f] kljq d'lt{sf] cfj]bg

kfOG5 .

#)(_ jf:tljs ;+;f/

jf:tljs ;+;f/df jf:tljs ofqf .

jf:tljs snd g} :j/ / ;+lut k|s[ltdf /dfpg] .

jf:tljs ;d'b| pynk'yn k[YjL pyn k'yn

clg ;flxTosf] /rgf / ;flxlTos ofqf xf] .

#!)_ k|fslts pynk'yn

k|fs[lts b[io / ;+3if{sf] n8fO{,

k|fs[lts pynk'yn / ;flxTosf] /0f;+u|fd,

k|fs[lts pynk'yn clg ;flxlTos df6f],

cGwfkgsf] ef}lts zf:q clg passion sf]

/0f;+u|fd / lj?4 pHofnf] k|j[lt / ;flxlTos

pynk'yn xf] .

k|fs[lts pynk'yn / ufpFn] hLjgsf] d;L /

snd xf] .

#!!_ kxf/fdf n's]sL km'n d

kxf/fdf, ;+:s[ltdf n'lsOPsL km'n, ;a}eGbf

km/s ?k clg d]/f] cl:tTj kxf/fdf n's]sL

;okqL d .

ef}ltsjfbsf] lj?4df n]lvPsf] ;flxlTos

ofqfdf d .

#!@_ 5x/f;+u pn]{sf] cf“wL t'kmfg d

5x/f;Fu hGd]sL kx/fsf] sGb/fdf

pn]{sL .

h'gsf] k/]nLdf PSn} afr]sL clg 5x/f;Fu p7]

sL, cGwfx?sL cufl8 df}nfPsL, tL b':dgsf]

hd36df n8]/ zq'nfO{ k5fl8 lu/fPsL, ltxf/

sL nlI5g x' d .

5x/f;Fu x's]{sL snd;Fu ;fyLTj uf;]sL

x' d .

lg:jfy{ gf/LTjdf hGd]sL d

lg:jfy{ ;+:ff/df /d]sL d 5x/f;Fu

p7]sL d .

#!#_ d p8]sf] a:tLdf

d p8]sf] lIflthdf zq'sf] xf/ vf]Hb}5' 30 31

d p8]sf] lIflthdf d]/f] cl:tTj vf]Hb}5' .

d p8]sf] lIflthdf d]/f] kljq cl:tTj vf]Hb}5' .

d p8]sf] a:tLdf zq'sf] xf/ / d]/f] snd /

bz{gsf] ;Totf / dgf]lj1fg vf]Hb}5' .

d p8]sf] a:tLdf d]/f] cl:tTj vf]Hb}5' .

#!$_ cWofF/f] a:tLdf alQ lbbf

cWof/f] a:tLdf aQL lbbf,

cWofF/f] a:tLdf abnfsf] ;+:s[lt aNemLbf .

cWofF/f] a:tLdf 3fp x'Fbf .

pHofnf] 3fddf zq' prfNbf cWof/f] a:tLdf d}n]

sndsf] / snd;Fu cfnf]rgf / oyfy{ l6Kk0fL

lbbf .

cWof/f] a:tLdf d;L / lbdfv lbbf .

#!%_ vl/jf]6df wfg

wfg sf6\g hfg] oL xft,

sndsf ;+lug af]sL /utsf glb aufO{ zq'n] u/]

sf] rl/q xggnfO{ ;x]/,

vl/j]6df wfg sf6L cfh !^ ut], s[lifnfO{ Ao'emL,

/fli6«otf / aGw'Tj hf]ufO{ v]tdf wfg sf6\b}5' .

#!^_ d;Lsf] /+u

sfnf] d;Lsf] /+u

wfgsf] xl/ofnL;Fu snd / cIf/;Fu},

v]tsf] l8ndf a;]/ n]Vt}, wfg sf6\b} u/]/,

d;Lsf] /+u p7fpb} ;+lug / xl/of] snd;Fu

Ao'emb},

sfnf] d;Lsf] /+u;Fu Ao'emb} clg b]z ;d'b| kf/L

p7fpb} .

#!&_ d ;'gfdLsf] 5fn;“u

d ;'gfdLsf] 5fn x'bf pn]{sf] e]nsf]

cfz' x'Fbf,

u'08fx?sf] /fh / zlSt x'Fbf clg sfnf] cWof/f]

af:tljs agfOlbbf .

#!*_ d]/f] /utsf] af6f]df

d]/f] /utsf] af6f]df s]lx gft]bf/ g} 3d08 /

kfunkgdf hfbf .

d]/f] lg:jfy{ lauf/L zq'x? cfÇgf]

5f]/f5f]/L kfNbf .

d]/f] /utsf] af6f]df d g} ?ndlnO hfbf .

zq'sf] ;'/Iff / d]/f] /f]bgsf] pkxf; a6'Nbf d]/f]

/utsf] af6f]df ?b} lx8\bf .

if8oGqsf/Lsf] gfd p7fO 5f]/f5f]/L kfnL d]/f]

cl:tTj lu/fpbf .

clg ;'gfdLsf] pn{bf] e]ndf hfFbf .

#!(_ afafsf] gh/df

afafsf] gh/df d Ps zlStzfnL 5f]/L / c;n

lyP .

dnfO{ c? dlxnf p7fpg] xf]Og, d]/f] cl:tTjsf]

vf]h lyof] .

#@)_ /fli6«otfsf] If0f

/fli6«otf g} u'Dbf a/km kUnG5 oxfF .

aGw'Tjsf] ;+:s[lt ldRbf grflxg] n]Vbf,

/fli6«otf u'D5 oxfF .

/fli6«otf g} u'Dbf oxfF 5flt rls{G5 oxf .

/fli6«otf u'd]sf] If0f 6fpsf] b'Vb5 oxfF .

cfÇgf] rl/q xgg x'Fbf k[YjL g} r'n'{Dd 8'a]/ cfpF5

oxfF .

#@!_ d]/f] n]v / gfd 8'Abf

;To n]vg / xft y'Tbf k[YjL s'n{G5 oxfF .

gePsf] s'/f / ld;l/Dk/Lh]G6];g x'Fbf, k[YjL g}

pynk'yn x'G5 oxfF .

d]/f] n]v / gfd 8'afpbf / c;To p7fpbf ;'gfdL

5fpF5 oxFf .

;To s'n{G5 oxfF d]/f] gfd / n]v d]6fO{ c?sf]

agfpg vf]Hbf, t'kmfg cfwLn] k[YjL g} Wj:t

kfb{5 3/x?÷sfof{nox? rls{G5g\ oxfF .

#@@_ d p7]sf] lrxfg

d p7]sf] lrxfgdf d]/f] rl/qsf] ck/fw / xTof

lyof] .

d p7]sf] lrxfgdf dnfO{ ;Nsfpg] w'jf / cfuf]

lyof] .

d p7]sf] lrxfgdf d]/f] ;Totf 5f]l8 cfnf]rgf

lyof] .

d d/]sf] lrxfgdf d k|lt 8fxf lyof] .

#@#_ /fli6«otfsf] cflw

/fli6«otfsf] e'd/Ldf cf]em]n k/]sf] 5 ,

/fli6«otfsf] cfwLa]x/L g} pn]{sf] x'Fbf oxfF

/fli6«otf g} pn]{sf] x'G5 .

/fli6«otfsf] cfwL g} pn]{sf] a]nf b]z /

r]nLdf rsf]{ 3fpF 5 .

/fli6«otfsf] cfwL g} d]nsf] ;'gfdL /

s'n]{sf] ;d'Gb| / sfg'g xf] .

#@$_ sfg'gL lj/f]wL /fHo

/fHola/f]wL sfg'g / sfg'gL la/f]wL b'j}

/fi6«3ftL x'g .

To;}n] sljx? ;Totfsf] af6f] vf]Nb}5g\ .

/fHolj/f]wL / r]nLsf] zf]if0f u/L k};f ldRb}5g\ .

To;}n] oxfF ;fFrf] d;Lsf] la/f]wL 5g\ .

gfd g} kl/jt{g u/L k};f / k'/:sf/

vf]Hb}5g\ .

b]z3ftL / cTofrf/Lx? oxfF /fHo

g} pklgj]zdf /fhlglt ub}{5g\ .

#@%_ x:tL

d Ps ;flxTosf] x:tL xf] .

d lx/f eGbf dfly 5' .

d Ps gf/L x' .

d Ps ljZj ;flxTosf] kfgf xf] .

d Ps ;'lk|d k|f0fL x' .

d Ps ;flxTosf] xl:t x' . hyfeflj sex use

3'0ff ub{5' .

d Ps lrxfg vGb5' d?e'ldsf] u:tLdf,

d Ps 9'Ëf xf] ;asf] gh/df . d Ps snd xf]

oyfy{ klStdf .

d Ps slksf] vfnL kfgf xf] .

l5g d} lbdfv eg{ ;Sb5' .

d Ps el/nf] ufu|L xf], g}ltstfdf wf/ nufpg]

cf6 xf] .

d Ps g}ltstfsf] k|lts x' t/jf/ p7fpg],

d Ps sfn xf] d[To' k7fpg] .

d Ps hLjgbfg xf] Tofu lbnfpg] .

d Ps gf/L xf], k[YjL xNnfpg]

d Ps bfz{lgs xf], k/Dk/fdf kl/jt{g

u/fpg] .

d Ps feminist xf], ;+;f/ sdfpg] / xNnfpg] .

d Ps :jfeLdfgL xf] bf;Tjdf gafFRg] .

#@^_ d Ps l/; p7\g] lstfa xf] h;nfO{ a9L

cfnf]rgf u/f}nf <

d Ps g}lts lzIff 1ftf xf] h;nfO{ lauf{g ;St}

gf} .

d Ps oyfy{ lstfa xf] h;nfO{ s'Nr]/ cfkm}

lau|G5f} .

d Ps cd/ ;flxTo xf] .

ltdLx? cfkm}nfO{ s'NrG5f} .

d Ps cd/ ;flxTo a'‰g g} ;St}gf} .

d Ps ;'lk|d lstfa xf] h;sf]

psychology g} k9\g ;St}gf} .

d t lstfa g} lstfa xf] h;nfO{ dfg{ ;St}gf} .

d Ps cfWoflTds 3/ xf], k5'tfp5f}

cfkm} .

d Ps ;flxTosf] cd/ lstfax? xf] h;nfO{

lrGb} lrGb}gf} .

d Ps :jR5 gf/L h;nfO{ dfg ub}{gf} <

#@&_ d Ps n]lvsf / l/kf]6{/ x'

d Ps ;flxTo n]vg, lhljt sjloqL x' .

dnfO{ cfz' sla eGg'x'GYof] s]xL

;fyLx? .

d Ps oyfy{ l/kf]6{/ xf], h'g ldl8ofn] OUgf]/

ul/lbof] .

d Ps n]lvsf x' sf]xL ;]S;sf] l6lrË

ug]{ Plgdn x}g .

d Ps ;Eo gf/L xf] eJo dxn rflxb}g .

d Ps ;fy dfq lhp5' snd / l/Qf kfgfx?;Fu .

dnfO{ dx+uf ;fdfgx? rflxb}g s]jn cIf/sf

oyfy{;Fu .

d Ps l/kf]6{/ x' h'g ;To s'/f a'‰5' .

d ;To s'/f n]V5' cfÇgf] lzIff km}nfpg .

d cd/ ;flxTosf/ xf] ;w}F afFlr/xG5' .

d Ps n]lvsf xf] k'g{hGdaf6 p7\b}5' .

d Ps ;flxTosf/ xf] d[To'nfO{ lhTb5' .

Psrf]6L lrtfdf lyP cfkm} p7L cfP .

Psrf]6L n]lv, ;+;f/ xNnfOlbP

sof}F rf]6L d/] p7]/ n]v] .

d Ps ;To n]lvsf / l/kf]6{/ x' .

d e|i6rf/L xf]Og b'Mv kbf{ dfq vf]Hg] xf]Og .

#@*_ d]/f] kljq cfTd / zl//nfO{ ckljq

agfpg] ;fyLTj dnfO{ rflxb}g

d]/f] n]vfO{ rf]/L gfd sdfpg rfxfg] ;fyLTjnfO{

afO{ afO{ 5 .

d]/f] cfTdf / zl// ckljq agfpg] vf]Hg]

;fyLTjnfO{ afO{ afO{ 5 .

d]/f] :jfy{ / d]/f] kmfObf p7fO{ afRg] ;fyLTj rflxb}g

dnfO{ .

d]/f] n]vfO{ rf]g]{ rf]/x? rflxb}g dnfO{ .

d]/f] abgfd u/L vfg] cfkmGt / ;fyLTj

rflxb}g dnfO{ .

#@(_ cfhsn ;'g]sf] lzIff

lzIff t kljq lty{:yn xf], of] t dfG5] k|of]u

agfpg] a:t' ag]5 .

lzIff t ;Eotfsf] ynf] xf] of] t ;]S;. 32 33

ug]{ ynf] ag]5 .

lzIff t kljq eujfgsf] kljq 7fpF xf] of] t

;'Gb/L÷;'Gb/x?sf] ;]S;sf] dgf]/~hg ag]5 .

lzIff t rlDsnf] tf/f / ;'o{ xf],

of] t dgf]/~hgsf] ;fwg ag]5,

lzIff t pHofnf] Hof]lt xf] of] t ;]S; k'/f ug]{

/f]u ag]5,

lzIff t kljq ;+:yf aGg glbg] /x]5g\ .

lzIff tg, dg / wg clg kljq cfTdf / zl//

sf] ;Eotf xf], t/ pN6f] l;sfpg]sf] kl5 5f]l8

sndsf] lzIff af8\b} lx8] d .

##)_ hg;+Vofsf] lzIff

hg;+Vofsf] lzIff t ckljq /x]5, ;flxTosf]

lzIff a? kljq /x]5 .

hg;+Vofsf] lzIff bfHo'efO{, afp5f]/Lsf]

ckljqtfsf] k9fO{ /x]5, ;flxTodf t ;+:s[lt

emNsbf] /x]5 .

hg;+Vofsf] lzIff t cl:nn lrhsf] k|of]usf]

efiff /x]5, ;flxTosf] lzIff t kljqtf /x]5,

kljq k|]dsf] lrgf] /x]5 .

hg;+Vofsf] lzIff t ;]S; k'/f ug]{ /f]u /x]5,

;flxTosf] lzIff t cfWoflTds 3/ /x]5 .

hg;+Vofsf] lzIff t ;]S;sf ;fwgsf] vf]h

/x]5, ;flxlTos lzIff t ;+:s[lt / ;dfh /x]5 .

hg;+Vofsf] lzIff t ;]S; ug]{ dfWod /x]5,

;flxTosf] lzIff t kljq /x]5 .

##!_ d]/f] sndsf] n]vfO{af6

d]/f] sndsf] n]vfOaf6 g}ltstfsf] k|Zg ;f]W5' .

d]/f] sndsf] dl;af6 g}ltstfsf] syf k9fp5' .

d]/f] sndsf] d;Laf6 ;Rrf, 1fg / ;To lbG5' .

d]/f] sndsf] dl;af6 g}ltstf l;sfp5' .

##@_ d}n] g}lts s'/f l;sfpbf

d}n] g}lts s'/f l;sfpbf ljBfyL{x? ax'nfPgg

ls .

d}n] g}lts s'/f l;sfpbf cfkmGt

af]nfPgg ls <

d}n] g}lts s'/f l;sfpbf k/fO{ af}nfPgg ls <

d}n] g}lts s'/f l;sfpbf sexual violence

l;sfPgg ls lzIfs lzlIfsfx?n] <

d}n] g}lts l;sfP/ gl;Sbf 5f]/fn] cfdf ljjfx

u5'{ eg]g sL <

###_ d]/f slksf kfgfaf6 slxNo} rf]/ gag] .

;Too'u h:t} agf];, d]/f] sljtfsf kfgfx?, s;}

af6 gxl/of]; d]/f oL ;To zAbx?,

;Too'u h:t} agf]; d]/f kljq zAbx?, s;}af6

gn'l6of]; d]/f] rf]vf zl// / cfTdfx?

slno'usf b]ptf, d k'hf ulb{g, a? hGdlnG5'

csf]{ 7fpF, d slxNo} e'mlSbg,

dnfO{ e'msfpbf ltdLx? cfz' v;fpg'k5{,

dnfO{ kufNg t ;Too'u cfpg kb{5 .

##$_ d]/f oL aGb's?kL sndaf6 d slxNo}

xf/ vflbg

d sndnfO{ hLt dfGb}5', d k};fnfO{ don

dfGb5', d levf/L x}g,

d sndnfO{ uxgf / ;DklQ 7fGb5', d sndsf]

dfq dfof u5'{, dfG5] ;+u ;fyL gagfP/ snd;Fu

k|]/0ff dfGb5' .

##%_ ;fRr} /dfOnf] x'G5 PSnf] :jtGqtf .

;fRr} g} /dfOnf] x'G5 dfG5] lagfsf] :jtGqtf,

;fRr} lgdf{0f of]Uo x'G5 zfGt jftfj/0f,

;fRr} kmfObf g} 5 dfG5] lagfsf] :jtGqtf,

;fRr} :ju{ 5 cfWoflTds 3/, n]vg, ;fRr}

pHofnf] 5 cf]9f/df klg ;fRr} sNkgfx?

cgluGtL 5g\ ;fgf] sf]7fdf klg,

;fRr} /dfOnf] x'G5, PSnf] n]vgdf,

;fRr} dgdf]xs 5, cIf/x?df klg,

;fRr} bb{gfs 5, hLjg klg ;fRr} a'lem g;Sg'

5, a'l4sf] klxrfg klg,

;fRr} :jtGqtf 5 dfG5] lagfsf] ;+;f/ klg,

;fRr} :jtGq 5, PSnf] sf]7f klg .

##^_ slt ;xg'

slt ;xg' e'm7fx?sf arg,

slt ;xg' ckdfg, slt ;xg' Aoy{sf s'/f, cem

klg d]/f k5fl8 d]/f] 3/ gi6

u/fpg]nfO{ e'Orfnf]n] n}hfpnf .

slt ;xg', ltdLx?sf e'm7f / ckljq s'/f .

cem klg k[YjL Wjit 5, grflxbf s'/f af]Nbf,

slt ;xg' ltdLx?sf e'm7f s'/f, gf]s/ ;/xsf

ltdLx?sf s'/f .

##&_ eGy] s]xL ;fyLx? k'ikf t vt/gfs /] <

;fRr} d t vt/gfs xf] /] <

d t cf+stsf/L /] <

d t ljb|f]xL /] < d t s;}n] eg]sf] gdfGg] /] <

d t 3d08L Psf]xf]/f] /] <

d t ;dosf] cfwL;u} pln{g j]u xf] /],

d t dfG5]x?;Fu gldNg] 3d08L xf] /],

;fRr} d t g}ltstfsf] uxgf xf] /] <

k'ikf t vt/gfs xf] /] <

slt jrgx? ;xGy], ljb|f]xLsf sf/0f, ;fRr} d

t vt/gfs 5' /] .

##*_ snd Ps d]/f] lhpg] ;fxf/f xf]

snd ltdL d]/f] ldq xf} .

snd ltdL d]/f] lhpg] ;xf/f xf} .

snd ltdL d]/f] glhssf] d'6' xf} .

snd ltdL d]/f] zl//sf] arfj6 xf} .

snd ltdL Ps lzIff xf] .

snd ltdL lhlat xf} .

snd ltdL Ps cg'zfl;t ;fyL xf} .

snd ltdL d]/f] k|]/0ffsf] ;|f]t xf}

snd ltdL Hof]lt xf} .

snd ltdL kl/>dL ;fws xf} .

snd ltdL d]/f] lbdfv xf} .

snd ltdL d]/f] afFRg] cfwf/ xf} .

snd ltdL dnfO{ ;+;f/ bf}8fpg] ;fws xf} .

snd ltdL d]/f] xftaf6 ;+;f/ xNnfp5f} .

snd d]/f] g}ltstfsf] k|lts xf} .

snd ltdL d]/f] kfunkgsf] ;Eotf / a'l4 xf} .

snd ltdL d]/f] cl:tTjsf] cd/ klxrfg xf} .

##(_ cufl8sf] sljtfaf6

To;}n] t d cft+ssf/L 5' /] lab|f]xL 5' /] dlGb/

klg nft xfG5' /], l/;fpbf k'hfsf] ;fdfg g}

eTsfp5' /] .

d t k'hf cflb jf6f]df /f]ls lbP cflb km'n lnbf

lnb} To;}n] hGd}b]lv lab|f]xL lyP /] . /utsf] /

cfdfsf] gftfnfO{ d}n] slxNo} ef}lts ;+;f/df

ablng lbOg .

t/ laufg]{ cfkmGt / c? b]Vbf dlGb/ g} lty{ g}

5fofdf kfl/lbGy] d .

#$)_ d t @ rf]6L hGdLPsL /] lbbL / cfdf

eGg'x'GYof] .

;fRr} Psrf]6L d/]/ vf]nfsf] 5]pdf uf8]5g\ /],

km]/L p7]/ cfdflyd cfP5' /] .

dfof gubf{ ?b} d/]5', vf]nf glhs uf8]sf] /],

gaf]lnsg d t cfdf e]6\g cfP5' /] .

eGg'x'GYof] uf]a4{g k'hf ubf{ ub}{ /f]P5', / cfdfsf]

k]6af6 k'hf g} /f]lslbP5' .

clxn] t dlGb/df dfG5]x?n] k'hf u/]sf] b]v]/

xf:t5', nft xfG5', d k'hf /f]Sg hlGdPsL x' /] .

nIdL k'hf g} /f]lslbP, efO6Lsf klg

/f]lslbP, d t dlGb/sf] rlt{snf x]b}{5' . v} t

dlGb/df eujfg <

;fRr} dflg;x? s'g eujfg k'hf ub{5g\, eujfg

g} 5}gg, b]jL g} 5}gg, gfd b]jL / nIdL afx]s,

Tolta]nf ?b} cfdfsf] ue{af6 em/L k'hf ug{ g} 5]

lslbP .

d t dlGb/df b]jtf g} 5}g eG5', s'g dlGb/df

hfG5f} ofqL, stfsf] dlGb/ hfg] xf] <

#$!_ d]/f] snd / sfkLsf] prfO{

d]/f] snd / sfkLnfO{ /f]Sg gvf]h, of] efj k|efj

cfwL t'kmfgnfO{ ;DxfnL /f]Sg gvf]h .

#$@_ clt 3d08L lyP /] .

d t ;xg} ;lsg w]/} af]Ny], /] .

clt Psf]xf]/] 5' /], 3/ klg hfGg /], To;}n] t d

s;}sf] algg /] .

s] /x]5 dfof e|dsf] hfnf] . 3d08df afFRbf

sndsf] df]xdf 8'j] /] .

v} of] t 3d08L clt 5 /] < sfd klg ulb{g /] .

wgL afpsL 5f]/L k};f w]/} vr{ ub{5 /] .

;fx}| 3d08sL 5' /], s;}nfO{ 6]lb{g /], lhTg vf]Hbf

vf]Hb} s;}n] dg k/fpb}gg /] .

l7s 5 d t 3d08L 5' /] c?n] dg k/fO{ disturb

eGbf PSnf] snd g} Kof/f] 5 /] .

#$#_ ?k / rl/q–?k g} rl/q xf], rl/q g} ?k

a'l4 / ;Eo efiff leq ?k x'G5,

ef}ltstfsf] e|ddf ghfg] lg x'G5 .

?keGbf /fd|f] sd{ rl/q g} xf], rl/qdf dfgjtf /

g}ltstf g} xf] .

;a}eGbf clt cfjZos rl/q / ;Eotf xf],

;dfhdf sndsf] ;xL klxrfg xf] .

#$$_ d Ps ljb|f]xL, cft+ssf/L gf/L x' /] <

xf] / d t lab|f]xL 5' /], cft+ssf/L 5' /], ;'Gy]

;8sdf lx8]sfx?n] lrRofpFbf .

d t Ps dfG5] dfg]{ ck/fwL x' /] < d t Ps aRrf

if8oGq ug]{ x' /], b]vfj6L zq';Fu ldNy], clg ;f]

Ry], d t s;}sf] jf:tf ulb{gy] .

#$%_ d Ps kxf8sL /fgL

d Ps kxf8sL /fgL, ;a} eG5g\, k[YjLsL vfgL,

n'sL n'sL htf hfG5' Tot} 5g\ b+u, 5}g dnfO{

34 35

/;, /+u / pd+u .

slt ;fgL gfgL eG5g\, 5'rL klg eG5g\, r+rn

kgfaf6 d]/f] kmfObf lng vf]H5g\ . slt /fd|f] ;+;f/

df sndsL vfgL, htf hfG5' Tot} eGb5g\ 1fg

l;ksL vfgL .

htf p8\5', pt} p8\5g\, a'l4 l;k lng, cj klg

n'sfp5' lbdfusf] d'xfg\, w]/} s'/f ;f]W5g\ g}

ltstf ga'em]/, cndndf k5{g .

r+rndf 8'aL, ef}lts ;+;f/ 6f9f 5, sndsf] df]

x x'Fbf zx/ 5f]8\g ufx|f] 5 .

htf hfG5', pt} p8\5g\ l;k l;Sg] cfvfx? .

sndnfO{ vf]:g] vf]Hg] s'g} s'g} kz'x? .

To;}n] t d 5' lg kxf8sL /fgL ;a} eG5g\, k'Hg

k5{, g}ltstfsL vfgL .

/+ud+rdf c;Totfsf] vngfos e]6] .

c;n gf/LTj glrGg] vngfos b]v], ;flxTodf

clg klxnf] rf]l6 ;flxTo

d]rdf hfFbf k'?if ;Qf / gf/Lk|lt bf]if

b]v] .

To;kl5 gofF gf/L ;Qf / ltnfOhdsf] vfFrf]

b]v] .

Oltxf;af6 d]6fpg tTj vf]hL, 3/jfx/ laxLg

agfpg] tGqnfO{ kmf;Lafb lbg' 5 .

#$^_ sljtfsf k+lStx?

sljtfsf k+lStx? af6

cl:tTj / gf/LTj vf]hL/xG5' .

cl:tTjaf6 d}n] Oedipus x? dfq

e]l6/x]5' .

sljtfsf k+lStx?af6 d}n] cfÇgf] cl:tTj

vf]lh/x]5' .

#$&_ k/Dk/fdf cl8Psf s]lx zAbx?÷sljx?

P sljx? slt ;u/dfyfdf r'Dg ;S5f} / lt

k/Dk/f / kl08TofOdf /d]/ <

gf/LnfO{ d+unLsf pkxf; lbP/,

Psrf]6L lj1fg / ;flxTo kN6fP/ x]/,

slt cGwljZjf;df /d]sf / hGd]sf 5f} .

lt gf/L a]r]/ aRrf lnb} ljjfxsf nflu kl5

nfUg] bnfnx? .

To;}n] gf}nf] ;flxTo / lj1fgsf] vfFrf]

5 .

cGwljZjf; 6'6fP/ lj1fg / ts{sf] alQ afNg'

5 .

clg ;f]emf gf/L p7fpg' 5 d h:tf .

#$*_ Jofs/0f efiffn] dfq g]kfnL efiff

s]lx sljtfx? Ef}lts ;f}Gb{o h:t} ;'Gb/ x'G5g\ .

cfWoflTds ;'Gb/ x'b}gg .

cfhsf] /+ud+r cfWoflTds eGbf klg

ef}lts /+ud+r nfUof] .

To;}n] sf]lx gfos eGg]x?nfO{ d}n] vngfos

e]6] .

gf/Lsf] a]rfO{ / x]kfO{ kfP . kmf]xf]/f] kgsf] u'0fufg

kfP / km]/L vngfos b]lv ;flxTosf] kfgf

n]v] .

#$(_ gf/Ljfb lzIff

gf/Ljfb lzIffsf] klxrfg

k'hLjfbsf] cGTo xf] .

clg /fli6«otfsf] arfj6 / gf/Ljfbsf] pbo /

;+/If0f xf] ./fli6«otfdf pklgj]z

leÚofpg] if8oGqsf/L / gf/L n]vg dfly

aGb u/fpg vf]hL cg}lts lzIff l;sfO{

/fhlgltdf k|of]u agfpg]nfO{ lrxfg l56}

/Rg' 5 . g}ltstf u'd]/

ei6«rf/Lsf] 3';, clg /fhg}lts k|of]u / To;sf]

support nfO{ kmf;L lbg'5, gf/L n]vg /f]Sg]

y'Sg]nfO{ kmfl; lbg' 5 .

#%)_ cfw'lgs k|]ldx?

cfw'lgs k|]dLx? k|]dsf]

v]n v]nL /fhgLltsf]

Afxfgf agfpb5g\ .

s;}n] s'/f nufP lgbf]if{

gf/LnfO{ k|of]u agfP/ a]r]/ vfG5g\ .

km]/L cfw'lgs k|]dLx? k]|dsf] alnbfg la;]{/

k|of]u agfO{ vfG5g\ .

#%!_ cfw'lgstfdf /d]/

k|]dnfO{ nft xfgL yf]qf] dlGb/ wfp5g\ .

d'6'df a:g] b]jtf la;L{

km]/L cf8Da/L dlGb/df

dfu]/ dfu egL l;sfp5g\ .

cfw'lgs k|]dx? k|]dsf] alnbfg la;|L nft / rf]6

lgDTofp5g, ;a}nfO{ bf]if nufP/ db{5g\ .

#%@_ cfw'lgs k|]d

cfw'lgs k|]dn] dg{ l;sfpg] /],

cfw'lgs k|]dn] k|]dnfO{ anTsf/ u/fpg

l;sfpg] /],

cfw'lgs k|]dn] e|i6 dfq hGdfpg] /],

cfw'lgs k|]dn] :jR5 afFRg gl;sfpg] /],

cfw'lgs k|]dn] cGwf]kg lgDTofpg] /] .

cfw'lgs k|]dn] anTsf/ / n'6L cs}{ kfNg] /] <

#%#_ k|]d g} k};fdf a]lrP5 .

k|]d g} k};fdf a]lrg]/] .

ul/a vf]h]/ kfNg] /],

k|]d ;f6\g] /],

clg cf8Da/L g]tf nufO{

OHht / wg n'6\g] /],

ToxL n'6L c? ul/a kfNg] /] <

dfof ga;]klg cGt{hflto lajfx

ug]{ /] <

#%$_ k|]dLx? dlGb/ wfp5g\

k|]dLx? dgsfdgf wfp5g\ /],

d'6' lrGg 5f]8L nft xfG5g\ /], $÷% j6f

k|]dL agfpg l;sfp5g\ /] .

k|]dnfO{ v]n agfp5g\ /] .

dfofdf dl/G5 ls egL tls{ lx8\5g\ /] .

st} dl/G5 ls egL 9f6]/ lx8\5g\ /] .

km]/L v08g u/L dg{ afWo agfp5g\ /] .

#%%_ k|]d Ps gf6s /x]5

k|]d Ps gf6s /x]5,

To;}n] gf6s agfP,

/IfsnfO{ nft xfGg]

c;To dlGb/df dfu]sf] kfP .

cGwf cfvfx? hxf d cfkm}nfO{ s'Nr]sf] kfP .

st} ltg}n] k|of]u agfp5g\ ls egL

8/fP/ clg /f]P .

#%^_ k|]d Ps k|of]u / v]n /x]5

k|]d Ps k|of]u / v]n /x]5,

k|]d Ps /fhgLlt /x]5,

k|]d Ps ef}lts zf:q /x]5, hf];Fu ;fl6P/ k|of]

u agfPklg x'g],

k|]d Ps c;To /x]5

To;}n] sln g} /x]5,

;Totf n'Sbf]/x]5, st} k|of]u agfpF5g\ ls egL

ts]{ .

st} /fhgLlt / hflu/df k|of]u eOG5 ls egL

n's] .

k|]d Ps k|of]u / v]n /x]5 eg]/ a'em] .

#%&_ k|]d Ps v]n agfpg]x?

k|]d Ps v]n /x]5 .

k|]d Ps laufg]{ tTj /x]5 .

k|]d Ps ckl/lrt e]6 /x]5 .

k|]d Ps slnsf uxgf / rf]g]{ agfO{, vfg] lgbf]{if

r]nLdfly v]n /x]5 .

#%*_ k|]d Ps wf]sf xf]

k|]d Ps wf]sf xf] .

k|]d Ps /f]u xf] .

k|]d Ps afws xf] .

k|]d Ps afws tTj xf] .

k|]d Ps v]n xf] .

#%(_ k|]dsf gfp“df d[To' lbg] Ps ;dfh xf]

k|]dsf] gfpFdf dfg]{ if8oGq Ps /fhgLlt xf] .

k|]dsf] gfpFdf dfg]{ Ps if8oGq / a]OHht ug]{

tl/sf g} cfw'lgs k]|d xf] .

#^)_ ;f“rf] k|]d

;fFrf] k|]d v]n xf]Og .

;fFrf] k|]d laufg]{ dlt x'b}g .

;fFrf] k|]d k9fO{ lauf{g] afws aGb}g .

;fFrf] k|]d g} Ps wf]sf afx]ssf] x'G5 .

;fFrf] k|]d alnbfg x'G5 .

;fFrf] k|]d o'4 / wf]sf lagfsf] ;kmntf xf] .

#^!_ k|]dnfO{ cGwf] dltdf nfg]x?

k|]dnfO{ cGwf] dltdf nfg]x?

k|]dsf] abgfd u/L wf]sf lbnfpg] agfp5g\ .

k|]dsf] alnbfg lbg rfxfbf nft / a]OHht u/L

dfg{ / laufg{ vf]Hb5g\ .

#^@_ ef}lts ;+;f/df /dfpg]x?

ef}lts ;+;f/df /dfpg]x?

;fFrf] k]|dnfO{ nft xfGg] ub{5g\,

ef}lts ;+;f/df /dfpg] ;fFrf] k|]dnfO{ dfg{

vf]Hb5g\ .

ef}lts ;+;f/df /dfpg]x? ;fFrf] k|]dnfO{ anTsf/

u/L lgbf]{iftfdf ldRg vf]Hb5g\, clg dfG5] g}

glrlg dlGb/ wfpg vf]Hb5g\ .

#^#_ k]|dsf] alnbfg slno'udf .

k|]dsf] alnbfg sln o'udf

cfkm}nfO{ ufx|f] aGg vf]Hb5,

k|]dsf] alnbfg ug]{nfO{ >fk / cfz' clg ldrfO{

5 .

k|]dsf] alnbfg lbg]nfO{ bf;Tj 5 .

k|]dsf] alnbfg slno'udf Aoy{ 5 .

36 37

#^$ k|]d Ps afWotf xf]

k|]d Ps afWotf xf],

k|]d Ps sln xf]

ljj]slxg eP/ k|]d ug'{ egL

ef}tfl/G5g\ .

k|]d Ps sln xf]

hxfF gftfdf ljjfx x'G5 .

k|]d Ps sln xf]

hxf ;FRrf k|]d x/fO{ dlt e|i6 kfb{5g\ .

#^%_ sljtf Ps dfnf xf]

sljtf Ps dfnf xf]

egoism sf] k|ltlqmof xf],

sljtf Ps dfnf xf] .

;[lht sljtf g} Ps ;Totfsf] P]gf xf] .

h'g o'u o'u ;Dd hlGd/xG5, db}{g .

#^^_ sljtf g} kfunkgsf] pTs[i6 s[lt xf]

xf] t d psycho/crazy / kfun /], xf] d t

kfun x' /],

To;}n] Tolx kfun kgleq pTs[i6 s[lt ag]5 /],

xf] t zq' egfpbfx? d]/f zq'nfO{ psfnf] nufO{

d]/f s[lt c?sf gfddf agfpg k7fpg] c;t

x'g t/ tL c;To /fhgLltaf6 5'6sf/f kfpg'

lyof] . To;}n] sljtf g} kfunkgsf] s[lt /] .

#^&_ P t kfun /]

xf] t p;nfO{ d]/f af/]df g/fd|f] ;'gfO{ kfun

agfpg' lyof] /] .

To;kl5 p;sf af/]df kfunkg ;'gfpg' lyof] .

To;}n] p t kfun /] .

d klg t kfun /] <

To;}n] k|of]u agfpg' lyof] /],

To;}n] p;nfO{ kfun agfpg' pgLx?s} pvfg

lyof], To;}n] p t kfun /] .

#^*_ k|]d kfunkg /]

;fFrf] k|]dnfO{ nyflnË agfO{ abgfd agfpg]x? .

dfG5] k|of]u agfO{ rGbf p7fpg]x? .

o:t} eGy] /], t/ ;fFrf] k|]d g t kfun kg / psycho

xf] g t exchanging ;Gt'li6, xf] g t

s'g} /f]u xf], g t kfunkg g t cGwf]kg g} xf] .

#^(_ k|]d g} gePsf] ;+;f/

k|]d g} gePsf] ;+;f/ kljq xf] .

k|]d Ps n]vg dfq xf] .

k|]d Ps af]nL dfq xf] .

k|]d Ps b]vfj6L dfq xf] .

k|]d Ps clezfk dfq xf] .

#&)_ pgLx?sf nflu k|]d gf6s /x]5

pgLx?sf nflu k|]d gf6s /x]5

To;}n] gf6s agfpg' k/\of] /] .

#&!_ s;}n] eGYof]

s]6L gkfP/ k|]ddf kl5 nfu] /]

OHht a6'Ng, cfÇg} dfG5] a]Rg] /] .

>LdtL 5f]/f5f]/L kfNg s]6fx? r]nL a]rL anTsf/

agfpg] /] .

#&@_ d]/f] lgikIftfnfO{ s]nfpbf

g t oxf k|]d ;To 5 <

g t dfG5] lgikIf 5g <

g t oxf o'jf alnof 5g, a? sex sf ef]sf 5g\

To;}n] /fHo g} 5f]l8lbp h:tf] 5 <

k|of]u x'g / aGg vf]Hg' g} pgLx?n] k9]sf] Aoy{ 5,

d]/f] lgikIftfnfO s]nfpbf .

#&#_ sljtf g} Ps klxrfg xf]

sljtf g} Ps pbfx/l0fo klxrfg xf] .

sljtf g} Ps ;lx / pbfx/l0fo /fli6«otf clg

ljZjaGw'Tjsf] efjgf xf] .

sljtf g} Ps ljZj k|l;4 s[lt xf] .

sljtf g} ysfg / b'vsf] ;fyL xf] .

sljtf g} OdfGbf/Ltfsf] uGtAo xf] .

#&$_ sljtf g} cd'No of]ubfg xf] .

sljtf g} cd'No of]ubfg xf] .

sljtf g} Ps b'vsf] a]bgf xf] .

sljtf g} rGb| clg ;'o{ xf] .

sljtf g} dft[Tj / efjgfsf] ldng xf] .

#&%_ d]/f s[ltx?

d]/f s[ltxs?nfO{ 9f]Ug l;s .

d]/f s[ltx?nfO{ ;dfj]z u/L l;sfp .

d]/f s[ltx? ljZjel/ lkmhfp .

;Totfsf] ulx/fOdf a'emfp .

s;}sf] em'7f] gfd gld;fp .

d]/f s[ltx?sf] ;Ddfg / ;'/Iff u/, d g} Toxf 5'

d]/f s[ltx?sf] ;bfrf/ ;Ddfg u/ .

#&^_ d]/f s[ltx?nfO{ rf]g{ gvf]h, lauf{g gvf]

h

d]/f s[ltx?nfO{ ;Ddfg / ;'/Iff vf]h, ToxfF g}

lzIff / Hof]lt 5 .

d]/f s[ltx? g} ;'/lIft agfp ToxfF :ju{ / ;'v 5 .

d]/f s[ltx? ;+3if{sf kfgf / wf]sfaf6 lg:sLPsf

pkhx? x'g,

d]/f s[ltx? / dnfO{ ;'/Iff / ;Ddfg u/, rf]g{ /

gfd ;f6\g gvf]h .

#&&_ hxf ;'o{ / rGb|df eGbf klg dfly

d]/f snd / xftsf uGtAo 5g\

gof ;+;f/ hxf k|of]u /lxt agfpg] lzIff / l;k

5g\, ;Ddfg u/ Hof]lt b]p, clg ;+;f/ d g} kl/

jt{g ug]{5', Ps lgbf]if{ s;}nfO{ glaufg{ gf/L ag]/

d]/f] k|of]u ug]{x?sf] gfd gufp, clg ;'/Iff u/ d

Toxf /Dg]5' .

#&*_ s] uNtL u/] / <

g t d}n] @ hgf couple x'g] u/L e]§fOlbP,

g t c?sf] k|]dnfO{ 5'6fP/ ck/fw u/] .

g t k|]ddf @÷$ hgf;Fu v]Ng

vf]h] .

g t s;}sf] k|]d 6'6fP .

g t cfÇgf af6f]af6 c?nfO{ 5'6\ofP/

/fv] .

g t s;}nfO{ lauf/] .

#&(_ g t k|]ddf kfun eP

g t k|]ddf kfun eP <

g t zq' lrg] <

g t c?sf s[ltx?df cfÇgf] gfd /fVg vf]h] <

g t k'/fgf] gfdx?;Fu cfÇgf] p:t} agfP <

g t c?sf] k|]d 6'6fpg vf]h] <

g t efpHo" a'xf/L, ;f}tf ag]/, ab\nf

lnP <

g t c?x?n] d]/f] 3/ lauf/] em} lauf/L lx8] .

#*)_ n]Vg] afgL

n]Vg] afgL ;fg}b]lv a:of] afgL

n]Vg] afgL ;fg}b]lv a:of] gfgL,

n]Vg] afgL ;fg}b]lv cfvfsf] gfgL,

n]Vg] afgL /Xof] ;fg}b]lv d]/f] afgL,

n]Vg] afgL /Xof] ;fg}b]lv /Xof] afgL .

#*!_ gf/Lsf cl:dtf

gf/Lsf cl:dtfnfO{ hf]ufpg l;s .

gf/Lsf cl:dtfnfO{ km'nfpg l;s .

gf/Lsf cl:dtfnfO{ n'6\g gl;s,

gf/Lsf cl:dtfnfO{ n'6fpg gvf]h x] c;lt

anTsf/Lx? .

gf/Lsf cl:dtfnfO{ n'6L 5f]/f5f]/L kfNg

gvf]h P bnfn zxl/of

gf/Lsf] cl:dtfdf s'g} /fhgLlt kf6L{ /

k'ln; army nufO{ cl:dtf n'6\g gvf]h x]

bnfnLx¿ .

#*@_ gf/Lsf] cl:dtfnfO{ k|of]u ug{ gvf]h

gf/Lsf] cl:dtfnfO{ k|of]u ug{ gvf]h .

gf/Lsf] cl:dtfdf if8oGq ug{ gvf]h .

gf/Lsf cl:dtfdf nft xfGg gvf]h .

gf/L cl:dtfnfO{ k|of]u u/L cfdf gagfp,

kljqtf hf]ufP/ gn'6L Ps c;n cfdf agfp .

#*#_ jf:taljs dfof g} x'b}g

;+;f/df dfof g} x'b}g .

of] t s]an b]vfj6L xf] .

of] t afWotf xf] .

jf:tljs dfof g} x'b}g .

To;}n] sfg'g rflxPsf] xf] .

To;}n] system rflxPsf] xf] .

jf:tljs dfof g} x'b}g .

of] t s]an b]vfj6L xf] .

#*$_ ;+;f/ g} cb[io zlSt xf]

;+;f/ g} cb[io zlSt xf] .

;+;f/ g} Ps ;[i6L xf] .

of] t system df dfq xf] .

;+;f/ g} cb[io zlSt xf] .

;+;f/ / ;[i6Lsf] efjfgfTds afWotfsf] ldng

xf] .

#*%_ ;+j]u g} t'kmfg xf]

k|s[ltsf] ;+j]u g} t'kmfg xf] . OdfGbf/LnfO{ wf]sf

g} cfwL a]x/L xf] .

k|of]u lagfsf] sfd g} c;n xf] .

;+a]u g} t'kmfg xf] .

OdfGbf/L g} v'lz xf] .

;+a]u g} t'kmfg xf] .

hLjg / k'g{lhjg ;+j]u / ckem{6sf]

cfj]u / efjgfTds OdfGbf/Ltf xf] .

#*^_ k|]d Ps t'kmfg xf]

k|]d Ps t'kmfg xf] . k|]d Ps gfd xf]Og .

k|]d Ps ;+3if{sf] d}bfg xf] .

k|]d Ps ge]l6g] 5fksf] ulx/fO{ xf] .

k|]d Ps ;fu/ / cfz'sf] d]n xf] .

k|]d Ps t'kmfg / ;+;f/ la;fpg] cd/ d'6' / ;+j]

u xf] . 38 39

k|]d Ps /x:odo syf / cfa]u xf] .

#*&_ k|]d cj:dl/0f ufyf xf]

k|]d Ps cj:d/l0fo ufyf xf] .

k|]d Ps t'kmfg / cfwLj]/L xf] .

k|]d e't sfnsf] 5fk xf] .

k|]d Ps eofgs ljif / cfklQ xf] .

k|]d Ps rf]6Lsf] wf/df /xg] rf]6 xf] .

k|]d k|of]u / /fhlglt ag]sf] xf] .

#**_ xTof/f x'g cfjZos 5

hlta]nf xTof/f x'g' cfjZos 5 hxf anTsf/L

5g\ .

r]nLsf uxgf :j?k zl//sf cl:dtf n'l6G5g,

ha xTof/f aGg cfjZos 5 ha xfd|f zl//nfO{

n'6\g vf]Hb5g\ .

To;}n] xTof ug{ cfjZos 5,

hxf gfª\uf] gf/LnfO{ agfpF5g\ .

hxf xfd|f cl:dtf dfly nft xfgL, n'6\g / k|of]u

u/fpg vf]Hb5g\ .

k'jL{o klZrd bz{g

b'j} /fd|f] 5}g .

#*(_ ;+;f/ Pp6} xf]

k'jL{o klZrd bz{g g} Pp6} xf] .

;+;f/ g} ;a}sf] Pp6} 3/ xf] .

;+;f/sf Pp6} ;GttL

;+;f/sf Pp6} ;GttL xfdL xf},

;+;f/ g} Pp6} 3/ xf] .

;+;f/ g} Pp6} u'kmf / 3/ xf]

;+;f/sf Pp6} ;GttL xfdL

;+;f/sf gful/s xfdL g} x} .

#()_ kj{t / wjnflu/L

d]/f] Kof/f] hGd 7fpF

wjnflu/L lxdfnsf] sfvdf 5 .

d]/f] Kof/f] lhNnf

klZrd lxdfnsf] sf]vdf 5 .

d]/f] hGd 7fpF lxdfn kf/Lsf] lxpd'lg 5 .

d]/f] hGd 7fpF kj{t, wjnflu/L c~rndf kb{5 .

#(!_ d]/f] Kof/f] kj{t

d]/f] kj{t d]/f] cfFvfsf] gfgL xf] .

d]/f] hGd 7fpF d]/f] :ju{ xf] .

d la;fpg] dfOtL g} d]/f] Kof/f] kj{t xf] .

ToxfFsf df6f] g} d]/f] l6sfsf] /x:o xf] .

d]/f] hLtsf] uf}/j xf] .

d]/f] Kof/f] kj{t g} d]/f] hLtsf] k|lts xf] .

#(@_ kj{t, wjnflu/Lsf] sfvdf 5

wjnflul/sf] sfvdf 5 jfUn'ª / kj{t,

wjnflu/Lsf] lz/df 5 rf}tlkm{ lxdfn .

km]/L kxf8L kj{t 5, /x:odo hGddf Kof/f] kj{t

cj:d/l0fo 5 .

To;}n] kj{t wjnflu/Lsf] sfFvdf 5 .

d]/f] gfpFsf] 5]j}df 5 .

#(#_ Kof/f] kj{t g}

;Totfsf] ulx/fO{ n's]sf] 5 .

;Totfsf] ulx/fOdf Kof/f] kj{t 5 .

oyfy{tfsf] w/ftndf ;3if{ / OHht;Fu bf}8G5 .

Kof/f] kj{tn] cfÇgf ;GttL vf]hL /xG5 / Ps

ljZjdf cj:d/l0fo emNsLG5 .

#($_ d d]/f] kj{taf6 ef]lnsf] ;GttL vf]hL

/xG5' .

d d]/f] kj{tdf ef]lnsf ;GttL vf]Hb5' .

d d]/f] kj{tdf kmnfdsf u|Lnx? vf]Hb5' .

d d]/f] kj{tdf g}ltstfsf] vf]nf] t/fp5' .

d d]/f] kj{tdf dfgljo / /fli6«otf l;sfp5' .

d d]/f] kj{tdf g}ltstfsf] ofqfnfO{ 6]jf lbg

l;sfp5' .

#(%_ d t s]jn Ps b]zsf nflu alnbfg lbg

l;sfpy], t/ oxf“ cl:dtf vf]:g l;sfOGYof] .

d laåfg aGg l;sfpy] dnfO{ OHht n'6\g]

;fwgsf] 1fg l;sfOGYof] .

d b]zsf nflu alnbfg l;sfpy] .

pgLx? d]/f] hu6f n'5\g] / d]/f] abgfd u/fpg

tTk/ x'Gy] .

#(^_ Kof/f] kj{t pHofnf] 5

Kof/f] d]/f] kj{t pHofnf] 5 .

Kof/f] d]/f] kj{t dfly 5 .

Kof/f] d]/f] kj{t ;'o{sf ls/0f;Fu 5 .

Kof/f] d]/f] kj{t :ju{ agfp em} nfUb5 .

Kof/f] d]/f] kj{t use /lxt agfp5' .

Kof/f] d]/f] kj{t ;kmn / xl/ofnL 5 .

d g} kj{taf6 em/]sL kj{t] xf] .

d g} kmnfd eGbf alnO{ Ps dflg; x' .

d g} ;+;f/ kl/jt{g agfpg] -zq' / if8oGq

sf/L;Fu_ xft gldnfpg] kmnfd / ;+;f/ kl/jt{g

ug]{ piller x', d g} dflns / a|xdf08 xNnfpg]

Ps vt/f alnO{ feminist x' .

#(&_ d]/f] kj{t ef]n]{ lxn]

d]/f] kj{t ef]n]{ lxn]

Kof/f] 5 wtL{df .

Kof/f] d]/f] wtL{df

ljZj k|l;4 5 .

ljZjdf kj{t sLlt{dfg 5 .

d]/f] kj{t Kof/f] / /fd|f] 5 .

d]/f] lxn] Kof/f] clg ljZj;Fu kl/lrt 5 .

#(*_ d]/f] hGd 7fp

Kof/f] ufFp xf] .

d]/f] hGd 7fp, ;+;f/ el/ 5 .

d]/f] hGd 7fpF slt /dfOnf] 5 .

d]/f] ;/udfyf ;+;f/df pRr 5 .

#((_ d]/f] wlt{

d]/f] wlt{ d]/f] ;+:s[lt;Fu 5 .

d]/f] wlt{ d]/f] b]z;Fu kl/lrt 5 .

d]/f] dlxdf ;+;f/el/ rlr{t 5 .

d]/f] wlt{ d af6 dfq kl/lrt 5 .

d]/f] dlxdf d]/f] kj{t;Fu ;+;f/ kl/lrt

5 .

$))_ d]/f] wlt{nfO{ d g} 5'§} ;+;f/ agfpb5'

d]/f] wlt{nfO{ d g} 5'§} ;hfj6 u5'{ .

d dfq ;+;f/df 8'ln/xG5' .

d d]/f r]nLr]nf;Fu ;+;f/df 8'ln/xG5' .

d]/f] wlt{nfO{ d g} 5'§} ;+;f/ agfpb5' .

$)!_ d d]/f] b]znfO{

d d]/f] b]zsf] df6f]nfO{ 9f]Ub5' .

d d]/f] b]zsf], jbdf;nfO{ dfb{5' .

d d]/f] b]zsf] anTsf/ u/fpg lrgfpg] zq'nfO{

lrGb5', dfg{ rfxfG5' . d d]/f] b]zsf] df6f]nfO{

9f]Ub5' .

$)@_ d'6'b]lv nfn ;nfd

;'lDkP/ b]z arfpg] Ps gf/L g} d dfq lyP,

OdfGbf/Ltfdf lx8\g] ;fyL d dfq lyP,

k};f lbP/ s;}sf] OHht a]lrGYof] oxfF,

k};f lbP/ k|]dL ;fl6GYof], To;}n] g} d Ps

b]z k|]dL lyP .

Ps c;n u'?cfdf lyP

hxfF d ljBfyL{df /fhgLlt ulb{gy] .

$)#_ g t d}n] ;fyLx?nfO{ 3ft u/]

g t pgLx?sf k|]dL ;fl6lbP .

g t efpHo" a'xf/L g} km6fP .

pgLx? cfÇg} husband ;Fu k|of]u ePsf]

cg'ej x'GYof] .

;fob To;}n] pgLx? k|of]u u/fpg

vf]Hby] .

$)$_ af?b rflx rflxG5

af?b g} oxfF rflxG5 .

oxfF 5f]/LnfO{ a]OHht ug]{nfO{ uf]nL / af?b

rflxG5 .

oxfF 5f]/Lsf] cl:dtf n'6\g]nfO{ uf]nL / af?b g}

rflxG5 .

$)%_ ;+;f/df ;'wfg]{

d Pp6f gf/L ;+;f/ ;'wfg]{, d oL d]/f gofF s[ltx?

;+;f/ ;'wfg]{ .

$)^_ ;+;f/ xNnfpg] oL d]/f xftx?

;+;f/ xNnfpg] oL d]/f xftx?, ;+;f/ xNnfpg]

oL d]/f zAbx?, d]/f] gf/LTj :j/ hf]ufpg] oL d]/f

zAbx?, zq'n] gnk]6'g .

;+;f/ xNnfpg] oL d]/f xftx?, ;+;f/ xNnfpg] oL

d]/f zAbx?, alnof ag'g .

$)&_ sjloqL g} ;'o{ eGbf dfly 5'

sjloqL /x:o ;'o{ eGbf dfly 5 .

pgLsf] /x:o g} oyfy{sf] kl/lwleq 5 .

sljtf g} cWof/f]df k'Ub5 .

c1fgtfsf] e'd/Ldf lx8\g]

cGwfnfO{ l;sfpg' eGbf cfÇg} ;+;f/

tl/ pRr laGb'df k'Ug' 5 .

sjloqL g} ;'o{ eGbf dfly 5 .

$)*_ ;'o{sf] dlxdf

;'o{sf] dlxdf g} yf}/] 5 h'g lbgdf dfq .

sjloqLsf] /ftsf] oyfy{ vf]lh/x]5 .

;'o{ t lbgdf dfq cfFvf b]vfpb5 .

;'o{sf] dlxdf g} lbgdf 5 .

/ftdf sjoLqL Hof]lt agL ;+;f/ agfpg' 5 .

$)(_ sljtf g} efjgfsf] j]u xf]

sljtf g} efjgfsf] j]u xf],

sljtf g} oyfy{tfsf] ;+j]u xf],

sljtf g} oyfy{tfsf] ldng xf],

sljtf g} efjgfsf] j]u xf] .

$!)_ af?bsf uf]nL;“u

d d]/f] cl:tTjsf nflu n8\5' .

d af?b / uf]nL;Fu n8\g]5' .

d af?bsf uf]nL;Fu g} n8\g]5' .

40 41

d af?bsf uf]nL;Fu lx8\g]5' .

$!!_ d kxf8sf s08/fx?;+u lx8\g]5' .

d kxf8sf s08/fx?;Fu lx8\g]5' .

d kxf8sf h/fx? /f]Kg]5' .

d xhf/f} qmflGtnfO{ ;fy lbg]5' .

hxf d]/f] dfq ;'/Iff x'G5 .

d kxf8sf s08f/fx?;Fu lx8\g]5' .

$!@_ k|]dsf kfOnfx?

k|]dsf kfOnfx? em'7f] sf]lknf xf]Ogg\ .

k|]dsf kfOnfx? b]vfj6L laaztfx?

xf]Ogg\ . a];xf/f x'b}gg .

k|]dsf kfOnfx? k|]dsf] e'd/L gag'g .

k|]dsf kfOnfx? em'7f afwsx? gag'g .

k|]dsf afwsx? /fli6«o 3ftLx? x'g .

k|]dsf afwsx? anTsf/ u/fpg] snf x'g\ .

k|]dsf afwsx? 7u]/ vfG5g\ .

k|]dsf afwsx? sfnf]ahf/L u/L lx8\5g\ .

k|]dsf afwsx? 3/ km6fO lx8\5g\ .

$!#_ sjloqL x'gnfO{

;+3if{ sf/L, ef]sf] k]6af6 g} hGd x'G5

sjloqLsf] .

lab|f]xL agL s';+:sf/sf] cGt ug'{ 5 .

laufg]{nfO{ 5]paf6 uf]nL xfGg' 5 .

sjloqLsf] ef]sf k]6af6 lg:s]sf lIflth

af6 a6'lnPsf, bdg ePsf yf]qf] cfbz{ /

cltlyjfbsf] zf]if0f ÇofSg' 5 .

sjloqL x'gnfO{ 7'nf] ;+3if{sf] pn{bf] e]n ;Fu

bf}8\g' / cfwL a]x/Lh:t} agL n8\g' 5 .

$!$_ dlGb/df k|]dL / k|]ldsfx? a:t}gg

dlGb/df k|]dL / k|]ldsfx? a:t}gg .

dlGb/df g} d'6' vf]h]/ kfO{b}g .

dlGb/df g} cfTdf vf]h]/ kfOb}g .

dlGb/df k|]ldsfx? vf]h]/ e]l6b}g .

Sex sf] u0ftGq rflxb}g .

$!%_ Sex sf] nf]stGq rflxb}g

Sex sf] u0ftGq rflxb}g

oxfF @÷$ j6f boyfriend / girlfriend

rflxb}g .

To;}n] oxfF sex sf] u0ftGq / nf]stGq

rflxPsf] 5}g .

$!^_ ;flxTosf] kfgfaf6 glug]{

d Ps lzlIfsf sex af6 6f9f eO{ l;sfpg] Ps

gflosf .

bz{gdf /d]/ lhpg] Ps d ljZjljVoft n]lvsf .

b]znfO{ / o'jfnfO{ g}ltstf l;sfpg] Ps

n]lvsf .

;flxTosf] kfgfaf6 glug]{ Ps n]lvsf

kfunkgnfO{ cf}NofO lbg] d Ps

n]lvsf .

$!&_ Psflt/ km'sf{pg] csf]{lt/ abgfd

gª\UofP/ laufg]{x?

Psflt/ km'sf{pg] csf]{lt/ abgfd u/fP/, gª\

UofO{ ckljq agfpg' / zq' dfly p7fpg]nfO{

d[To'sf] ;nfd 5,

ck|];gsf] :jfut 5 .

$!*_ b]zsf] gfpdf OHht n'6\g]

/fhlglt g} kmf]xf]/L xf] .

b]zsf] gfpFdf OHht n'6\g] /fhlglt g}

kmf]xf]/L x'g .

b]zsf] gfpFdf 3/ km'6fpg]x? cfÇg} / c? x'g\ .

b]zsf] gfpdf cfÇg} s'nsf] OHht n'6\g]x?

aflxl/pg .

$!(_ of] b]zsf] gfpdf

b]zsf] gfpFdf ;DklQ n'6\g]x? w]/} 5g\

oxfF . b]zsf] gfpFdf OHht n'6fpg]x? s;/L

bfHo"efO{ agfp d . sex l;sfP/ r]nL k|of]u

u/fO{ r]nL k|of]u agfpg] bnfn s]xL a'9fa'9L nfO{

s;/L k9fp / l;sfp d .

$@)_ e'n / s'n

s'n klg rflxbf] /x]5 . e'n klg rflxbf]

/x]5 . e'n klg slxNo} l;2LGg . s'n klg c;n

x'g'kb{5 .

$@!_ Tilaism philosophy

tLnfOHd g} g}lts 5 . of] g} cfWoflTds

5 . g5f]Og' g} /fd|f] 5 . 5f]OP g} sfn cfp5 .

Tilaism philosophy

d} c;n 5 . d]/f] bz{g g} cfWoflTTds 5 .

$@@_ To;}n] t j'h'{jf lzIffsf] lj?4 qmflGt

lyof] .

To;}n] t gofF o'4 lyof] .

To;}n] t gofF tilaism sf] qmflGt eof] lg .

To;}n] t of}gqmdLsf] lj?4df sljtf agfpg k/\

of] gL .

$@#_ of] qmflGt g} j'h'{jf

lzIff sIffnfO{ gofF ljjfxsf] sf]7f agfP em}

laufg]{ tfn'v'On]sf] nflu

ljb|f]x xf], gofF qmflGt xf], Oedipus x?

lj?4sf] if8oGqsf] qmflGt xf] . k|]d 6'qmofO{,

k|of]u u/fpg] c;tLx?sf] .

$@$_ ljb|f]xsf] Hjfnf

ljb|f]xsf] Hjfnf g} qmflGt xf] .

ljb|f]xsf] Hjfnf g} Oedipus nfO{ dfg{ xf] .

Oedipus nfO{ g} jrfj6 / ;hfj6n] ljb|f]xL g}

gatekeeper ag] .

$@%_ sf]xL a'l4lhlj g} 5}gg

sf]xL ljåfg 5}gg . sf]xL /fd|f] rfxfg]

5}gg\ . sf]xL c?sf] 3/ agfpg' rfxfG5g\ .

sf]xL ;Eo / a'l4lhlj 5}gg .

sf]xL g} g}ltstf 5}gg .

$@^_ kmf6]sf] sk8f

kmf6]sf] sk8f / h'Qfn] OHht

hfb}g . hyfefjL sex ug'{ x'b}g .

illegal sex ug'{x'b}g .

kmf6]sf] sk8fn] / h'Qf OHht hfb}g .

illegal sexuality ug'{ x'b}Fg .

kmf6]sf] sk8fn] OHht hfb}g .

$@&_ d /ftsf] d}gjlQ x' .

d /ftsf] d}gjlQ x' . d /ftsf] wisedom x' .

d /ftsf] alQ x' . d /ft / lbgsf] g}ltstf x' . d

;'o{ eGbf klg dfly tfk lbg] /ftsf] d}gjlQ x' .

d Ps sjloqL x' .

$@*_ d Ps ;'o{sf] 8Nnf x'

d Ps ;'o{sf] tfk x' . d Ps ;'o{sf] zlSt xf] . d

Ps ;'o{sf] tfk / d}g xf] .

clg cWof/f]df klg alQ afNg' 5 .

d Ps ;'o{sf] 8Nnf x' . d Ps ;'o{sf] tfk xf] .

$@(_ d kxf8sL sjloqL x' .

d kxf8sL sjloqL x' . d Ps alQ x' .

d kxf8sL sjloqL x' . d kxf8sL 5f]/L x' . d

kxf8sL d}galQ xf] . d kxf8sL sjloqL xf] . d

kxf8sL 5f]/L x' .

$#)_ d Ps ;okqL dvdnL x'

d Ps ;okqL / dvdnL x',

$#!_ d g} Ps c;n gf/L x'

d g} Ps c;n lbbL xf] . d g} Ps c;n gf/L x' .

$#@_ d g} ;+3if{lzn gf/L x'

d g} Ps ;+3if{lzn gf/L lyP .

d g} ;+3if{ lzn gf/L x' .

d g} Ps ;+3if{sL n]lvsf ag] .

d g} Ps n]lvsf / ;fx;L gf/L x' .

$##_ c;n uf]/]6f] d]/f] nIo xf] .

d]/f] c;n uf]/]6f] g} nIosf] kmn xf] .

d]/f] c;n uf]/]6f] g} nIo / nIosf] af6f] xf] .

c;n uf]/]6f] / nIo;Fu g} d p7] .

To;}n] d Ps ;okqL km'n x'F .

$#$_ d]/f] ljrf/ g} h'g xf]

d]/f] ljrf/ g} h'g xf] .

d]/f] ljrf/ c?sf] post vf]:g' x}g .

d]/f] nIo g} p8\g], s;}n] g5'g] ofqfdf PSn} /Dg'

xf] . d]/f] ljrf/ g} hu xf] .

d]/f] post vf]:g] / k|of]u agfpg] x}g .

d]/f] lzIff of}gwGbf l;sfpg] a'h'{jf lzIff x}g .

$#%_ ;Totfsf] ulx/fO{df

;Totfsf] ulx/fO{df x]/, zq'n] s] ub}{5g\ ;Totfsf]

ulx/fO{df ljåfg e]l6b}gg .

;Totfsf ulx/fOdf abdf; e]l6G5g .

;Totfsf] ulx/fOdf cfkm'n] /fd|f] ubf{ laufg]{

/fIf; e]l6G5g\ .

$#^_ gof jif{ @)^(

gof jif{ tilaism/ puspaism dfq favour

ug]{nfO{ z'e sfdgf gof jif{ tilaism/

puspaism k|rf/ ug]{nfO{ dfq gofF jif{ gofF

bz{gsf] k|rf/ u/L s;};Fu k|of]u, d ;Fu klg

k|of]u gx'g]nfO{, z'esfdgf

$#&_ kmf6]sf] rKkn

h'Qfdf klg OHht x'G5 . kmf6]sf] h'Qf rKkn klg

OHht x'G5 . hxfF, kljq z/L/sf] /Iff x'G5 .

$#*_ v]tjf/L

v]tjf/L klg b]zsf] df6f] xf] . v]tjf/L

hf]ufOg eg] b]z hfG5 . 5f]/fn] df6f] dfof ub}{gg .

5f]/Ln] g} afafsf] ;DklQ g} b]zsf] ;'/Iff

ug'{kb{5 . v]tjf/L klg rflxG5 5f]/Ln] klg b]z

hf]ufpg' kb{5 .

$#(_ cft+ssf/L egL af]nfpbf

;fRr} dnfO{ t cft+ssf/Lsf]

gfd lbPsf, k|of]u agfO{ v'jfpgnfO{ .

d]/f] nflu ljb|f]x t hGd} leq af6 u/] / d/] kl5

klg42 43

bnfn anTsf/LnfO{ .

cft+s dRrfpg t dg lyPg d]/f] kljqtfnfO{ .

s'Rg vf]Hbf d}n] ;+;f/ p7g lbOg .

$$)_ ljb|f]x d}n] d]/f nflu u/] .

k|of]u u/fpg vf]Hbf d}n] rf]6 lbP . lab|f]x d}n]

d]/f nflu u/],

l;sfpg ca 5f]8] . l;sfPsf s'/f zq'nfO{ lbO{, d

dfly s'Nrg / k|of]u u/fpg vf]Hbf . To;}n] d}n] zq'

b]v] st} cfvfn] g/fd|f] ;Dem] . l;sfpg d}n]

;fFRr} 5f]8] .

$$!_ sjloqL

sjloqLnfO{ n]v]/ afFRbf lsg

ltdLx?nfO{ l/; p9\5 . d}n] k9\bf lsg lrQ

b'Vb5 zq'x?nfO{< lsg zq'n] dnfO{ laufg{

k/\of], OdfGbf/Ltfdf ug{ gug{ agfpg k/\of] <

$$@_ d]/f] n]vfO{df

lsg 8fxf x'g k/\of] a? d/ g d;fg3f6df uO{

d]/f] ;[hgl;n Ifdtf df lsg ug'{k/\of] l/;,

ltdLx?sf cfÇgf uNtL cfkm} ub{5f} km]/L dnfO{

To:t} agfpg vf]Hb5f} . d]/f] xft rf]g{ vf]Hbf

ltdLx? g} elTsG5f} .

d]/f] Ifdtfdf nft xfGg vf]Hbf kN6G5f}, slt slt

d]/f] kl/>ddf lsg nft xfG5f}, ltdLx?< To;}n]

t ltdLx? kfkL ck/fwL

5f}, cem d[To'sf] d'vaf6 klg uNtL u/]sf]

:jLsfb}{gf} . To;}n] ltdLx? 3/ km6fP/

c3fPsf lyof} . To;}n] t d/ g d;fg3f6df uP/,

dfcf]jfbL / cfdL{ bfHo" efO{ ldnL abgfd u/L

OHht n'6]/ vfgf agfpYof}, d/ g d;fg3f6df

uP/ .

To;}n] t d 9'Ëf ag] slxNo} gkm{lsg], bof g

dfofsf] < cem d]/f] 3/ km6fpg, kl5 cfpg],

To;}n] gSsnL eGb} cuLk5L nfPsf] . To;}n] t

ltdLx? kfkL ck/fwL xf} .

$$#_ kqsfl/tf ;To 5f]8L

kqsfl/tf / ca t l/kf]l6{ª vfg] ef8f] aGof] .

;To 5f]8L j]Zofj[lQdf nfUof] .

eGy] Ps kqsf/, vfg' k/\of] s],

;To;Fu 8/fO{ c;To p7fpb} .

To;}n] d ;To report uy]{, lju|]sfsf] report

lbbf pN6f yfGy], To;}n] pgLx? aflx/ hGd lnP .

lju|]sfsf] ;+ut 5f]8], zq' ldn]sf] ?rfOg,

ldnfpg]nfO{ ;fy 5f]8] .

$$$_ d]/f] ;+3if{sf] e'd/Ldf

d]/f] ;+3if{sf] e'd/Ldf lttf kbfy{ e]l6Gy] .

d]/f zq'x? 8fxfn] db{y] . lbglbg} df;' vfbf

cfz' a5f{py], !÷! ?lkof ub}{ l;4fpby] . oL

zq'x? glhs cfpy], clg km]/L rf]g{ n'6\g,

5f]/f5f]/L kfNg k7fpy], oL x'Gy] 3/ aflx/sf, 3/

laufg{ kNs]sf .

$$%_ ;f“Rr} d a'l4dfg / <

c;n ljrf/n] cf]tkf]t ePsL Ps gf/L x', t/

oL slnsf abdf; uNtL u/L gfd /fVg vf]H5g\ .

uNtL u/]/ km]/L sexual s'/f l;sfpg / of}g

wGbf ug{ tNnLg 5g\ . To;}n] t d kNnf] lt/df

hGd lnP .

$$^_ d Ps cfb{z

qmflGtsf/L, ljb|f]xL g}lts gf/L x' .

d Ps cfb{z gf/L x' .

d Ps cfÇgf] klxrfgdf bf}8\g} aQL x', h'g ;+;f/

df rlDsG5 . d Ps ;'o{sf] 8Nnf x' h'g d]/f]

cl:tTjdfly cfr nfUbf k8\lsG5 . d Ps

e'Orfnf]sf] 6'qmf x' 5'g vf]Hbf kl8\sG5' . d Ps

:jR5 gf/L x', dnfO{ /fhlglt u/L d]/f] kljq

cl:tTj lu/fpg vf]Hbf 3/ g} 6'6fOlbG5' .

d Ps qmflLGtsf/L gf/L xf], ;+;f/nfO{

xNnfOlbG5' .

$$&_ d df km/s u'0f 5

d]/f] 5'§} u'0f g}ltstfsf] sb/ u/fpg' / ug'{ xf] .

d Ps cl:tTj cfkm}df ePsL x', s;}n] l;sfpg'

gkg]{ xf] .

d Ps ;+;f/ bf}8\g] / 3'Dg] kljq lzIff xf] .

hxfF hGd}b]lv kfP / km]/L hGd lnP .

$$*_ d]/f] lghL ljifoj:t'df

d]/f] lghL ljifoj:t'df vf]6 nufpbf

lhGbuL g} elTsG5 .

d]/f] lghL ljrf/nfO{ zq'n] lng' gknf{ d]/f]

supporter dfq eP 3/ aGnf .

$$(_ d]/f] sndsf] 6'Kkf]af6

d]/f] sndsf] 6'Kkf]af6

cbe't Hjf/ef6fx? lgl:sG5 .

d]/f] sndsf] gfdaf6 d]/f]

supporter dfq b]lvG5 .

d]/f] sndsf] 6'Kkf]af6

d]/f] zlSt lg:sG5 . d]/f] ;+;f/sf] s'gfaf6 ;'gfdL

agL ;+;f/ Wj:t kfl/lbG5 / t];|f]

ljZjo'4 g} lg:sG5 .

$%)_ dlGb/ uO{

dlGb/ ghfFp ofqL xf]

lty{ g} 5}g Toxf . dlGb/ uP/ k'hf ubf{

Aoy{ x'G5 oxf . dlGb/ Ps snf xf]

k|]dsf] ef8f] xf]Og . ;Rrf sfd ubf{, dlGb/

rflxb}g, dlGb/ Ps s;}sf] lgdf{0f xf]

em'7f] k'hfsf] cf>o xf]Og\ . wd{ /fd|f]

xf]Og .

$%! ;fRr} d}n]

d}n] dfly nfbf dnfO{ g} lauf{bf /x]5g\ .

;fRr} d}n] p7fpbf dnfO{ g} k5f{bf /x]5g\ .

To;}n] d}n] g} tfg] ;fRr} d}n] virgin aGg

l;sfpbf k|of]u u/fpg

Vff]Hbf /x]5g\, To;}n] d}n] snd /f]h] .

$%@_ k|of]u agfO{ vfg gl;s .

v'jfpg gl;s cdfgljo xf] .

km]/L ldn]/ c c ug{ gl;s zq'x? .

dfG5] a]r]/ v'jfpg gl;s a? vf]k8L lems]/

x]/ .

dfG5] s'Nr]/, k|of]u u/fpg] ls/fnfO{ df/ .

cfkmGt egL lauf{g gl;s .

$%#_ cfkm"h:tf] gagfp .

cfkm'h:tf] gagfp k|of]u u/P/ gfd sdfpg]

cfkm'h:t} beauty aGg

gl;sfp k|of]u u/fP/ .

rl/q g} beauty xf] .

;+;f/df idea g} beauty xf] .

of] k[YjLdf To;}n] xf]nf /fhgLlt ul/Psf]

5f]/f5f]/L kfNg d]/f] r'N7f] n'5]sf] .

$%$_ d]/f sljtfx?

d]/f sljtfsf kfgfaf6 d]/f] cl:tTj e]l6Gg .

d]/f sljtfsf :jtGqtfaf6 rf]/x? db{5g\ . d]/f

sljtfsf :j/af6 zq' ldq' af]Nb5g .

d]/f sljtfsf kfgfaf6 k|of]u x'gaf6

hf]ufpb5g\ .

d]/f sljtfsf kfgfaf6 zq' k5fl/G5g\ .

d]/f sljtfaf6 dfG5] aGg l;sfOG5g\ .

$%%_ d]/f efif0faf6

d]/f efif0faf6, ;+;f/

3/ xf] eGg] a'ˆb5g\ .

d]/f sljtfsf :j/df

zq'sf kfOnf d]l6G5g .

d]/f zAbaf6 zq' n8\b5g\ .

d]/f cIf/af6 zq' k5'tfp5g\ .

d]/f sljtfsf kfgfaf6

dflg; eml:sG5g\ .

d]/f n]vgaf6 zq' 6fl9G5g\ .

d]/f sljtfsf ;+u|xaf6

d k|lt c?sf cdfgljo lgltx?

b]lvG5g\ .

d]/f sljtfsf kfgfaf6

d nl8\bg÷dlb{g

d bf; alGbg .

$%^_ v} t nf]stGq <

5f]/fnfO{ nfnk'hf{ 5,

5f]/LnfO{ l/Qf] 5 .

v} t nf]stGq

5f]/Lsf] gfpdf klg nfnk'hf{ rflxG5 .

clg dfq nf]stGq kfOG5 .

5f]/LnfO{ k}lt; jif{ k'u]/ lauf{g]

clg dfq dfOtL c+z

lbnfpg], v} t nf]stGq

sxf cfPsf] 5 / <

$%&_ k|hftGq / nf]stGq

k|hftGq / nf]stGq

ldqjt 5,

k|hftGq / nf]stGq

To;kl5 ldNb5 .

5f]/LnfO{ g} nfnk'hf{df

Gfd rflxG5, clg dfq

k|hftGq / nf]stGq

cfPsf] dflgG5 .

$%(_ d]/f] ;fgf] b'Mvn]

d]/f] ;fgf] b'Mvn]

cfHof{sf] n]vg xf]Og / <

d]/f 7'nf kl;gfn]

3]l/Psf] dl; xf]Og / <

d]/f ;fgf b'Mvn] cfHof{sf]

d'n's / cl:tTj xf]Og / <

d]/f ;fgf b'Mvn] ;[lhPsf]

rf]6, kl;gf / 3fp clg oyf{y xf]Og / < ug]{5' . ;fRr} d t cft+ssf/L ljb|f]xL x' /] lt44 45

$%(_ d]/f s[ltx?df

d]/f s[ltx?df /fli6«otfsf

cf]tkj{ zAbx? n]lvPsf 5g\ .

d]/f s[ltx?df d / d]/f

3fpx? n]lvPsf 5g\ .

d]/f s[ltx?df oyf{ysf

syf / lgdf{0fx? n]lvPsf 5g\ .

d]/f s[ltx?df d]/f cl:tTjsf

syfx? bzfO{Psf 5g\ .

d]/f s[ltx?df zq'sf cg}lts zAbx? st}@

p:tfp:t}df /flvPsf 5g\ .

$^)_ d]/f] tl:j/n]

d]/f] tl:j/n] ;+;f/ sAhf ub{5 .

d]/f] gfdn] ;+;f/ sAhf ub{5 .

d]/f] cl:tTj n'6\g]

vf]Hbf ;+;f/ lrl/lbG5' .

d]/f] tl:j/ / gfdn] ;+;f/ sAhf ub{5 .

d]/f] tl:j/n] ;+;f/ sAhf ub{5 .

$^!_ /fhlglt cj;/jfb /x]5

lxhf]sf] zq' arfpg] lt

if8oGqsf/LnfO{ <

lxhf]sf] a]Odfg u/fpg]

a]OdfgLnfO{ <

clg To;kl5 a]Odfg s]lx

kqsf/nfO{ <

clg b]zsf] gfpFdf, k|]dsf]

gfp agfO{ k|of]u u/fpg]

v]nnfO{ d[To'sf] ;nfd 5 .

$^@_ dnfO{ dfg{ vf]HYof} .

dnfO{ dfg{ vf]HYof} .

cfkm} k5fl/GYof} <

d]/f] hLjg 6'6fpg vf]HYof}

cfkm} 6'6Yof} <

d]/f] / lbbL n'6L vfg

vf]HYof}, b]z n'l6GYof] .

dnfO{ dfg{ vf]GYof} .

cfkm} c?;Fu ;fl6GYof} <

$^# ckl/lrt ;fyLx? zq' x'g

s;}n] 3/ 6'6fpF5g\ .

s;}n] csf{sf nf]Ug] k|of]u ug{ k7fp5g\ .

s;}n],

s;}n] k};fn] hLjg 6'6fp5g\ .

s;}n] ;+/rgfsf] l/; u/L snd y'T5g\ .

s;}n] gfd kl/jt{g ug{ l;sfp5g\ .

s;}n] a]r]/ vfg vf]H5g\ .

s;}n] bfHo'efO{ dRrfP/

cfÇgf] 5f]/f5f]/L kfNg] agfpF5g\ . csf{sf >Ldfg

dRrfO{ k|of]u ug{ k7fpF5g\ .

$^$_ 3/ g} k|]d xf] /] <

zx/sf 3/ g} k|]d xf] /]

To;}n] 3/ g5f]8 eGy] /] <

;'gsf uxgf klx/LP/

l;ufl/g' kYof]{ /] <

gl;ufl/P ;fy 5f]8\g] /] <

km]/L 3/ b]v]/ Pp6L

s]6L p;sf] kl5 nfuL /] <

ljr/f s]6L Tof] 3/

slxNo} ghfg] s;d

vfg dlGb/ uO{ /] <

To:t} ca'em / cGwf]kgdf

k|]d g} wldnf] ;/x

6'6L 5'6\of] /] .

$^%_ zx/sf 3/;“u k|]d a:t}g

zx/sf 3/;/x ;fFrf]k|]d a:t}g .

zx/sf 3/;Fu k|]d lsgj]r x'g'x'b}g .

nf]e / gfd sdfpg] u/L

;fFrf] k|]d cfpb}g, Pp6fn] wf]sf lbbf csf]{ k|]

d t a:t}g .

zx/sf 3/;Fu ;fFrf] k|]d a:t}g .

$^^_ k|]d Ps ;kmf dg / d'6';+u dfq /xG5 .

k|]d Ps ;kmf dg / d'6';Fu dfq /xG5 .

k|]d Ps ;Rrf x[bo;Fu /xG5 .

k|]d Ps zf/Ll/s /f]u;Fu xf]Og .

k|]d dg, ljrf/ / d'6';Fu /xG5 .

zx/sf dxn;Fu xf]Og, d'6';Fu /xG5 .

$^&_ k|]d Ps lhljt cfTdf xf]

k|]d Ps lhljt cfTdf xf] .

k|]d Ps cGt/cfTdf xf] .

k|]d Ps ;+lutdo If0f xf] .

k|]d / d'6'sf] :j5Gb ldng xf] .

k|]d Ps ;Demlgo 3fp / åGå xf] .

$^*_ k|]d Ps :jR5 ;+lut xf] .

k|]d Ps :jR5 ;+lut xf] .

k|]d Ps lut / efsf xf] .

k|]d Ps rnlrq xf] .

k|]d Ps lnnf xf] .

k|]d Ps gf6lso ?ksf] cfrn / kbf{ /x]5 .

h;/L klg ;fFrf] k|]d Ps ;'gf}nf] ;+lut /x]5 .

$^(_ k|]d Ps efjfTds uLt xf]

k|]d Ps efjfTds lut xf] .

k|]d Ps cIf/x?sf] ;[hgf xf] .

k|]d Ps efjfTds ldng xf] .

k|]d Ps cj:d/l0fo ;DemgfTds If0f / dg xf] .

$&)_ k|]d Ps cfa]u xf]

k|]d Ps cfa]u xf] .

k|]d Ps tnfp / s'~h xf] .

k|]d Ps emu8fn' energy xf] .

k|]d Ps cj:d/l0fo gf6s xf] .

k|]d Ps :jR5 xfjfsf] a]u / atf; xf] .

k|]d Ps cflwa]x/L / x'/L xf] .

k|]d Ps xl/of] 3f;sf] g;'Sg] a]u / lhjg xf] .

k|]d Ps atf; / cflwa]x/L xf] .

$&!_ k|]d Ps b'vfGt la5f]8 xf]

k|]d Ps b'vfGt la5f]8 xf] .

k|]d Ps cfz'sf] ;fu/ xf] .

k|]d Ps d?e'lds/0f la5f]8 xf] .

k|]d Ps laof]u / 56k6L xf] .

k|]d Ps cIf/x?sf] ;+ufnf] xf] .

$&@_ k|]d Ps d?e'dL xf]

d?e'lddf k|]d c;kmn x'bf] /x]5 .

sf8fdf km'n km'Nbf] /x]5 .

d?e'dLdf kfgL kfObf] /x]g5 .

lrl/Psf 3fpFdf g'g dfq 5ls{g] e]l6bf] /x]5 .

k|]d Ps d?e'ld / 3f;lagfsf] e'd/L /x]5 .

k|]d Ps d?e'ld /x]5 .

$&#_ k|]d Ps abgfdL xf]

k|]d Ps abgfdL kfq xf] .

c;kmn k|]d g} e|d / use xf] .

k|]d Ps kfunkg / 8/ xf] .

To;}n] of] bf]if nufpg] afxgf / dlGb/ uO{ dfUg]

d'6' ag]5 .

em'7f] k|]d g} dlGb/af6 dfluG5 .

$&$_ r]nL a]r]/ b]z vf]Hb5f} <

r]nL a]r]/ b]z vf]Hb5f} oxfF,

v} ltd|f] b]zsf] pkxf;

r]nLsf] kljqtf s'Nr]/ b]z vf]Hb5f},

v} aGw'Tjsf] efjgf r]nL k|of]u u/]/,

oxfF c;TonfO{ cFufn]/ b]z vf]Hb5f} .

r]nL j]r]/ /fli6«o lut vf]H5f} oxf .

r]nLsf 6fpsf lr/]/ b]z vf]Hb5f} oxf,

r]nL a]r]/, b]z vf]Hb5f}, oxfF clg a]r]/ vfP/,

b]z uf:t5f} oFxf .

$&%_ r]nLsf] cfz' / zl//dfly /hfO{ u/]/

b]z kfpb}gf} <

r]nLsf] cfz' / zl//dfly a;]/, gfd sdfp5f}

ltdLx? .

lgbf]{if r]nL a]rL b]z vf]H5f} sxf .

r]nLsf] cfz' / kljqtf a]r]/ dxn agfp5f} oxf .

r]nLsf] cfz' / zl// a]rL b]z kfpb}gf} oxfF .

$&^_ lgbfi{] f gf/L dflysf ] kljqtf ldNsfpgn] fO { ;ft

hGd;Dd bl08t 5 / dlGb/sf] k'hf cl:jsf/ 5

oxf“ . gf/L / b]z h;/L ldNsfp5f} <

To;/L ltdLx?sf] b]z ldNs]sf] 5 oxfF .

d]/f] kljq z/L/df h;/L /fhgLlt u/\of}, To;/L

b]z a]lrPsf] 5 .

h;/L xfd|f] lbbL a}gL dfly /fhgLlt u/L lauf/\of}

b]z a]lrPsf] 5 .

To;/L g} ltdLx? klg cs}{sf] aGg' k/]sf] 5 .

$&&_ hfcf] ;u/dfyf k'sf/ ca cfpb}g

hfcf] ;/udfyf k'sf/ ;tLsf] >fk nfu]sf] 5 .

hfcf] ?b} ;u/dfyf r9, km]/L ice v:s]sf] 5 .

hfcf] b]z abn, of] k/fOsf] eO;s]sf] 5, h;/L

xfd|f] cl:tTj dfly 6]s]sf lyof}, 6fpsf] lr/]sf

lyof}, ltdLx? Klg b]zdf To;/L g} v:s]sf 5f} .

$&*_ h;/L tL caf]w afnssf cf]7 lkl6P,

xft erfOP To;/L g} b]z lkl6Psf] 5, eTs]

sf] 5 .

v} sxf dfU5f} b]z uNtLdf xf/]/ em'Sg l;s .

kz'n] em} n'6\g gvf]h .

b]z a]lrPsf] 5, h;/L xfd|f] 3ft u/\of} To;/L

b]z eTs]sf], n'l6Psf] 5 .

$&(_ cem} k};fsf] nflu n'6\g / k|of]u x'g

vf]Hb5f} .

k};fsf nflu n'l6g cfp5f} oxf gft]bf/x?

r]nLnfO{ abgfd ub{5f} .

cfÇgf] klg cl:tTj lu/fO{ zq'sf] jrg dfGb5f}

oxf dRrfP eg]/ ltdLx? cfkm} k|of]u x'g cfp5f}

s] df n¶ k/L ;]S;sf k'hf/L aG5f} oxf <46 47

$*)_ lzIff

le=;L= sfof{no kN6]/ n8]sf],

b]zdf ca gofF ?k / Gofo vf]h]sf] .

5f]8 cj /fhgLlt grsf{p,

k|s[lt gL ag]/ cfP, d,

b]z 8'Abf, g}lts lzIff NofP d .

$*!_ dnfO{ g}ltstf;+u uj{ 5

dnfO{ g}ltstf;Fu uj{ 5 .

dnfO{ cg'zf;gsf] h?/t 5 .

dnfO{ nf]esf] h?/t 5}g .

dnfO{ c;n g}lts ;dfhsf] cfjZos 5 .

dnfO{ g}ltstf;Fu uj{ 5 .

dnfO{ cfWoflTds 3/sf] h?/ 5, kmf]xf]/Lx?sf]

x}g .

$*@_ oL d]/f cIf/x? /utsf d;Lx? x'g\

oL d]/f cIf/x? /utsf d;Lx? x'g\ .

oL d]/f larf/ womb leqsf k|lts x'g .

oL d]/f zAb /utsf 6Lsfx? x'g .

of] d]/f] snd ue{sf] laikmf]6s kbfy{ x'g,

oL d]/f ;To cIf/ e'Orfnf]sf nx/x? x'g .

$*#_ d]/f cfdfsf 3fpdf bfif agfpg

vf]H5f} <

d]/f cfdfsf 3fpdf bf; vf]lh/x]5f} .

d]/f /utsf oyfy{tfdf OHht ÇofSg

vf]h]sf 5f} .

d]/f zl//sf] OHhtsf] kljqtf ldNsfpg vf]h]

sf lyof} .

Ps Tolx l:yltdf b]z vf]h,

s] snd nufP/ d]/f] ;[hgf rf]/]/ lgsf] x'G5 <

3/ n'6L, xfd|f] OHhtdf nft xfgL km]/L cIf/

rf]/L kz' aGg vf]Hb5f}, OHht n'6\g vf]hL afFRg

rfxfG5f} .

Psrf]6L a]xf]; ag, ;8sdf n8,

xfd|f] zq';Fu ldln lvNnL p8fpbf d b'Vb5' .

d]/f cfdfnfO{ bf; agfpg vf]Hbf <

$*$_ /utnfO{ vfg / n'6\g vf]Hbf

xf:g glbg]x? To:t} eP/ x]/, b]z d/]/ uPsf] 5,

xfd|f] OHhtdf nft xfGbf .

$*%_ em'l08P/ dg{ l;sfpYof}

em'l08P/ dg{ l;sfpYof}

d/]sf] ;'g],

d]/f] kljtqfnfO{ s'Nr]/ sdhf]/ 7fYof},

ltdlx? cfkm} d/]sf] ;'g],

p7fpg x}g, k|of]u u/fpg l;sfpYof},

OHht a]rfpg vf]lhPsf] b]v], To;kl5

d}n] b]z a]lrPsf] b]v] .

$*^_ d d/] klg d]/f s[ltx? cd/ /x'g

d d/] klg d]/f s[ltx? cd/ /x'g .

d d/] klg d]/f] ljZj record ug]{ s[ltx?

ljZje/L km}ln/xg .

d d/] klg d]/f s[ltx? cd/ /x'g .

d d/] klg d]/f sljtf / lstfax? ljZjel/ 5ls{

/x'g .

$*&_ d d/] klg d]/f s[ltx? aflr /x'g

d d/] klg d]/f] zq'nfO{ l6sf gnufO lbpg d]/L

cfdfn] .

d d/] klg d]/f] larf/ grf]/L lbpg zq'n],

d d/] klg d]/f lstfax? cd/ /x'g ljZjel/ .

$**_ d]/f ;+3if{sf kfgfdf d]/f zq'n] 5'g

vf]Hbf d[To' lbpg k|s[ltn]

d]/f] kljq cfTdf / zl// 5'g vf]Hbf d[To' lbpg,

d]/f] k|s[ltn] .

d]/f] cl:tTjsf] arfj6 u?g .

d]/f cl:tTjdfly 5Ng l;sfpg] / prfNg]nfO{

d[To' k7fpg .

d]/f ;+3if{sf kfgfaf6 d}n]

d]/f cg'ofoLnfO{ p7\g l;sfp .

$*(_ d Ps ;+;f/sf] s'gfaf6 ljZj xNnfp5'

d ;+;f/sf] s'gfaf6 Atlas xNnfp5' .

d Ps ;+;f/sf] kfgfaf6 ;+;f/ prfN5' .

d Ps cIf/af6 ;+3if{ b]vfpb5' .

d Ps OdfGbf/Ltfaf6 slxNo} lulb{g .

d cfÇgf] klxrfg ;+;f/ e/ lrgfp5' .

d d]/f] aim rf]g]{ zq'nfO{ dfg{ l;sfp5' .

d zq' glhs cfPsf] x]g{ rfxGg, d ;+;f/sf]

s'gfaf6 ;+;f/ xNnfp5' .

$()_ d Ps ljb|f]xL, qmflGtsf/L Tolx klg

tLnfOHd / k'ifkfOHd sf] .

d Ps tLnfOHd leqsf] bfz{lgs xf] .

d gof o'usf] g}lts k|ult xf]

d Ps ;Rrf bfz{lgs / ljb|f]xL xf] gofF o'usf] .

$(!_ pn]{sf] ;fu/ em} d]/f] dg yfldb}g .

d k|ltsf cGofo / ltgLx?sf kmf]xf]/L l;sfO{,

af]nfO{ k|lt pn]{sf] kfgLn] k[YjL 8'jfOlbG5 .

d k|lt ul/Psf k|ltlqmof 3ftnfO{ cfÇgf] eg]/

eGg dg nfUb}g .

d k|lt a]l7s ul/P/ af]lnPsf / z+sf

ul/Psf tLtf oyf{yn] pn]{sf] glbåf/f k[YjL g}

Wji6 kfl/lbG5 pgLx? hxf k'u] klg .

$(@_ oL cfz'sf e]n g} ;'gfdL x'g

h'g d k|lt 3ft k|lt3ft clg ;fFrf]

s'/fsf] cj/f]w zq'sf zAb n'sfP/ 6fn]/

ul/Psf c? Jojxf/, To;}n] ;'gfdLn] ;+;f/

prfNb5 / k5f{b5 .

cfz' g} ;'gfdL aGb5 km]/L pgLx?sf gfd sdfpg

xfdLdfly cGofo ul/G5, clg ;'gfdL vlgG5 .

k[YjLdf clg km]/L k|of]u u/fpg] clzlIftnfO{

lzlIft g} dfg{ afWo agfpb5 ;'gfdL .

$(#_ ;'gfdL 3ft k|lt3ftsf] la?4df 5 .

;'gfdL 3ft k|lt3ftsf] la?4df 5 .

;'gfdL cGofosf] la?4df 5 .

;'gfdL dnfO{ bf; agfpg]sf] la?4df 5 .

;'gfdL d]/f] rl/q xgg ug]{sf] la?4df 5 .

;'gfdL d]/f] zq' glhs Nofpg]sf] la?4df 5 .

$($_ ;'gfdL d]/f] zq' ;+/If0f ug]{sf] la?4df

5 .

;'gfdL d]/f] zq' ;+/If0f u/L d]/f] ;DklQ rf]g]{

zq'sf] la?4df 5 .

;'gfdL d]/f] ljuf/L dfly hfg vf]Hg] Oedipus

sf] la?4df 5 .

$(%_ dnfO{ pgLx?h:t} agfpg]nfO{ d[To'b08

b]p;nfO{ pgLx?h:t} agfpg]nfO{ d[To'b08 b]p .

dnfO{ h] kfof] Tolx eGg]nfO{ d[To' b]p .

$(^_ htf hfG5' zq' Tot} x'G5g d'vn] /fd|f] t/

if8oGqdf /D5g\,

sf] xf] cfÇgf], sf] xf] c? yfxf kfOb}g .

n'6nf6 kf/L 3/ lauf/]kl5 dfq lrG5'

zq' .

ldq agL, n'6\g oxf cfpg] u5{g .

ltg} zq' e]6fpg] dg{] klg d5{g,

sf] xf] cfÇgf], sf] xf] csf]{ lrGg ;lsg d .

s'g uGtJodf k'Ug] v} ef}lts ;+;f/df /dfpg];Fu .

s'g uGtJodf k'u' d v} ef}lts ;+;f/sf]

;'Gb/tfdf /Dg]x?;Fu .

s'g lzIff l;sfp v} ;]S;sf] b'lgofdf dfq /

dfpg];Fu .

s'g uGtJodf k'Ug] v}, ;'Gb/tfsf] k5f8L

nfUg];Fu .

s'g uGtJodf ;u} lx8\g] cfkm}nfO{ lauf{g];Fu .

s'g uGtJodf k'Ug] v} zq'x?sf] j/k/, To;}n]

snd ;dft] d cfÇgf] af6f] agfpg .

$(&_ oL a]afl/;] dxn eGbf rf]vf] kxf8L

em'k8L j]z .

oL a]afl/;] dxneGbf rf]vf] em'k8L l7s 5

dnfO{ .

oL a]afl/;] afgL eGbf cfWoflTdskg g} l7s 5 .

oL c;]rt lbdfv eGbf lgbf]if{tf l7s 5 .

oL unt ef}lts ;+;f/ eGbf cfWoflTds larf/

g} l7s 5 .

s;}nfO{ n¶ kfg'{ eGbf pRr larf/df afRg' 5 .

bz{gdf /Dg' 5 .

oL a]afl/;] ef}lts ljrf/ eGbf pRr

cf]xbfsf] ;f]rfO{ l7s 5 .

d]/f] bz{g g} l7s 5 .

$(*_ pRr cf]xbfdf /fd|f]kgsf]

ua{ u/]/ p7, n¶ kfg]{ x}g,

ef}ltstfsf] n¶kgdf x}g, ;f+;fl/s

;+/rgf / ;+:s[ltdf /Dg l;s, k|of]u u/fO{,

afRg'eGbf cfWoflTds dfgljo aGw'Tjsf] ;f]

rdf p7 . ;r]t agL ef}lts t[KtLsf] k|z+;f eGbf

larf/ / ;Eotfdf afr, a? pRr cf]xbfdf p7 .

$((_ d]/f] ljrf/sf] sb/ ug]{x? ;w} af“r

d]/f] ljrf/sf] sb/ ug]{x? dnfO{ k|of]u ug]{ xf]Og,

dnfO{ ;+/If0f lbP/ p7, d]/f]

ljrf/nfO{ /fd|f] ug]{x? rflx g}lts cfjfhdf p7,

rl/qsf] vDaf ag]/ . d]/f] ljrf/sf] sb/ ug]{x?

slxNo} k|of]u gag, Ps /fd|f] geTsLg] 3/ agfp,

d]/f] ljrf/sf] sb/ ug]{x? Oedipus gag d]/f]

ljrf/sf] sb/ ug]{x? s;};Fu n¶ k/L g9n a?

lt anTsf/L df/ .

%))_ d]/f] cfWoflTds ;fyL k':ts

d]/f] cfWolTds 3/ k':ts / n]vg xf],

d]/f] gzf s'g} vfg] geP/ n]Vg] k9\g], k|s[lt;Fu

3'Dg] /dfpg] xf],

d]/f] k':ts cfWoflTds gelTsg] 3/ xf] .

%)!_ k|s[ltsf g}ltstfnfO{ wGojfb 5 .

k|s[ltdf a? g}ltstf 5 dflg;df

b]lvb}g . k|s[lt gfd geO{ leqb]vL

48 49

k'/fgf] 5 .

%)@_ d Ps bf]efif] sjloqL

d Ps bf]efif] sjloqL,

Ps ;Ifd gf/L x' .

d Ps sjloqL 5' . ;+;f/ rnfO{, fame df /Dg]

Ps /fgL 5', d Ps sjloqL x' .

%)#_ d Ps ljb|f]xL n]lvsf x'

d Ps lab|f]xL x' .

cg}ltstf s]nfOlbG5' .

d Ps ljb|f]xL x' c?n] eg]sf s'/f skLdf ptfl/

lbG5' .

d Ps lab|f]xL x' cfWofTdLs 3/ dg k/fp5' .

d Ps lab|f]xL x' oyfy{ s'/f atfOlbG5' .

d Ps lab|f]xL x' cGofosf] la?4 anL dfUb5' .

%)$_ d Ps ;kmn snf ;[hgf ub{5'

d Ps snfsf/ x' .

cfÇgf] lgdf{0f agfpb5' .

d Ps ;kmn n]lvsf x', oyfy{

s]nfOlbG5' .

d Ps ufog xf] ;dfh sf]6\ofOlbG5' .

d Ps l/kf]6{/ xf] ;To l/kf]6{ ul/lbG5' .

d Ps /]s8{ xf], cIf/df af]nLlbG5' .

eg]sf] n]lvlbG5' .

d Ps cfnf]rs xf] ;dfh ;'wf{g

rfxfG5' .

d Ps snd xf] c?sf] s'/f h:tfsf] t:t}

lstfadf n]Vt}5' .

%)%_ af]Nb}df sf]xL k|]dL aGb}gg .

Ps gf/Lsf c;+Vo k|]dL aGb}gg, Ps dfq x'G5 .

af]Nb}df z+sf ug]{sf] ;hfo ldN5 .

af]Nb}df gf/Lsf] cfTd / zl// a]lrb}g .

kljq cfTdfsf] s'/f s;}n] a'‰b}g .

af]Nb}df k|]dL sf]xL aGb}g .

cg}lts l;sfP/ sf]xL ablnGg .

af]Nb}df sf]xL k|]dL s;}sf] aGb}g, lh:sLP/,

jbgfd u/L cg}lts u/]/

sf]xLsf] cfTdf a]lrb}g .

af]Nb}df oxf s;}sf] algb}g .

Ps c;n gf/Lsf k|]dL oxfF @ j6f

aGb}gg .

ef}lts ;+;f/ b]v]/ sf]xL oxf 9Nb}gg .

c;+Vo k|]dL c;n gf/Lsf aGb}gg .

Ps gf/Lsf @ j6f k|]dL aGg ;St}gg .

nufOlbP/ lauf{g vf]h] klg sf]xL gf/L

k|]dL agfpb}gg .

%)^_ gf/Lsf lanf}gfdf g/fd|f] yKg] gf/L g}

c+u|klStdf x'G5g\ .

gf/L Ps goddess sf] k|ltsdf

k|ltlaDa agL hlGdG5g\ oxf . pgLx? kljq

;+:s[ltsf] aGwgdf x'G5g\ .

cfdL{, /fhlgltsf g]tf dRrfP/ kljq gi6 agfO{

pgLx?sf 3/ km'6fpg] gf/L g} x'G5g\ .

;f]emf l;wf a]rL kl/jf/ / cfkm' kflng] klg gf/L

x'G5g\ .

%)&_ d hGd]sf] a]nf g} w'dwfd;+u k6\sf /

k'hfsf] cfj\xfg x'G5 .

d hGd]sf] a]nfdf htftt} k'hf cfhf

x'G5 .

c1fg / cl:nntf Jo'emfP/ cfÇgf] uNtL Ifdf

ub{5g\ .

Ifdf gkfPkl5 ;w} k'hf ub{5g\ .

uNtL u/] kl5 afFRg rfxfG5g\ .

d hGd]sf] g}lts lzIffnfO{ lyof], To;}n] g}

c1fgLx? k'hf ug'{kYof]{ .

%)*_ d]/f] ;+;f/

d]/f] PSnf] ;+;f/ k'hglzn 5 . of] b'lgof dnfO{

Aoy{ 5 .

of] b'lgof kfun a:tL xf] . ljåfgnfO{ lauf{g

clu ;b{Yof} . of] b'lgof Ps cf]9f/ xf] Tolxaf6

pHofnf] lbg' d]/f] st{Ao xf] .

d]/f] PSnf] ;+;f/ l7s 5 .

of] b'lgof kfun xf] .

%)(_ d]/f] cIf/sf kfgfaf6

d]/f] cIf/sf kfgfaf6 oyfy{ ;dfh 5 .

d]/f] cfFvfsf] b[i6Laf6, zq' gfl;b}5 .

d]/f] sndsf kfgfaf6 zq' lrlgb}5 .

d]/f] sndsf] kfgfaf6 zq'n] k|of]u

u/fp5g\ ls egL dfg'{ 5 cuf8L g} .

%!)_ d]/f dl;gf cIf/x? ;dfhsf]

psychology k9\b} 5 .

d]/f dl;gf cIf/x? ;dfh, cfkmGt / zq'

lrGb}5 .

d]/f dl;gf cIf/x? lzIffsf] ;f/ x]b}{5 .

d]/f cIf/x? k'/fgf] ;]S;sf] lzIff abNg] 5 .

%!!_ d a|df08sL g} ;a{>]i7 Boss x'

d a|df08sL boss x' .

s;}sf] x}sddf lx8\lbg .

d Ps ;j{>]i7 k|f0fL x' . b/jf/sf]

/fhfx?sf] dfq clwsf/ b]lVbg,

d Ps ljBfsL vfgL x' ;+:ff/sL Ps lab'ifL x',

;+;f/sf] crown /fVg], Ps clwsf/ sL lae'lt

x' .

d a|df08sL Ps gflosf x' h;n] dnfO{ ckdfg

ub{5 ;+;f/ eTsLG5, w]/}sf] lrxfg vlgG5, d

Ps ;+;f/sL lab'ifL lzIffsL vfgL x' .

%!@_ d]/f] slavery agfpbf

htftt} hGd x'G5 .

dnfO{ slave agfpg vf]Hbf, d]/} hGd lbgdf

hGdLG5g\ w]/} .

dnfO{ tn kf/]/ zq' p7fpbf 5f]l8G5g

w]/} .

dnfO{ dfg{ vf]Hbf hlGd5g\ cg]sg oxfF d]/} hGd

lbgdf .

ljBfsL vfgL 3dl08sL /fgL

g}ltstfsL vfgL

d h:t} :jR5Gbdf dfq /Dg]

hlGdG5g\ .

To;}n] oxf uf}/j Oltxf; /lrG5 d]/f hGdlbgdf .

To;kl5 snd dfq ;fyL aG5 afFRg / :jtGq

ljrf/df .

%!#_ d]/f rf]vf ljrf/x?

d]/f rf]vf ljrf/x? grf]l/pg zq'x?af6 .

d]/f dfq kykb{zs ag'g pRr ljrf/sf .

d Ps ljBfsL vfgL,

cfn:o x'G5' cg}lts dfq b]Vtf .

%!$_ b]zsf] e'd/L

b]zsf] e'd/L slt 5

dnfO{ Oiof{ ubf{ .

b]z cj k/b]z eof]

d]/f] cl:tTj vf]:bf .

b]z Ps alnbfg aGof]

dnfO{ j]Rg / 3/ e8fO{ gfd sdfpg

vf]Hbf .

b]zsf] e'd/L slt 5

d]/f ckdfg ubf{ .

b]z s:tf] la8Dagf 5

d]/f] cl:tTj vf]:g vf]Hbf .

%!%_ d]/f] cl:tTjsf] dnfO{

b]zeGbf a9L dfof 5 .

cfÇgf] cfdf / kl/jf/ clg d]/f] kljq cfTdf /

zl// d]/f] k|f0f eGbf Kof/f] 5 .

cfÇgf] uNtL gul/ dnfO{ hf]ufpg' 5 .

oL ck/fwLx? To;}n] d]/f] cl:tTj u'dfP em} b]z

klg u'd]sf] 5 .

oxfF h;/L d]/f] kljqtfdfly cfFr cfpg] agfP/

em'7f] af]nL eGg]nfO{ arfp5f} .

ToxfF df6f] af]N5 rN5 .

%!^_ d t cft+ssf/L eP5'

d t cft+ssf/L eP5' .

d t /fhlgltdf al;{P5' .

d t cft+ssf/L x' /] .

To;}n] g/fd|f] lglt nufPsf] .

d t cf+tssf/L eP5' .

To;}n] d t /fhlgltdf d'l5P5' .

%!&_ d t gof bfz{lgs eP5' .

;fRr} d t gof bfz{lgs eP5' .

;fRr} d bz{gbf/L eP5', d t s]an eljiosf]

7'n} n]lvsf eP5' .

d t s]an bz{g lanf;L eP5' ;fRr} d t

bfz{lgs eP5' .

d t bz{g b]vfpg] dfu{ eP5', ;fRr} d t bfz{lgs

eP5', Ps eljiostf{ eP5' .

%!*_ d t Ps g}ltstf l;sfpg] 8f]/L NofP5'

d t Ps g}ltstf l;sfpg] 8f]/L agfP5' .

;fRr} d t ;dfh;]jL feminist ag]5' .

;fRr} d ;dfh;]jL 8f]/L ag]5' .

d t g}ltstf b]vfpg] 8f]/L afWg

l;sfP5' .

;fRr} d t g}ltstf l;sfpg] 8f]/L af6]5' .

d t g}ltstfsf] 8f]/L afWg] g}ltstfsL vfgL

ag]5' .

d t b'Zdgsf cuf8L ;+;f/ 3'Dg] Ps k/L

ag]5' .

%!(_ ;+3if{sf kfgfaf6

;+3if{sf kfgfaf6 dfly x]bf{ 3fp

kvflnb}g .

;+3if{sf kfgfaf6 dfly x]bf{ 3fpx? aNemLG5g\ .

;+3if{sf kfgfaf6 dfly x]bf{ /f]bgsf 5tklt

 

50 51

b]lvG5g\ .

;+3if{sf kfgfaf6 x]bf{, cGofo b]lvG5g\ .

;+3if{sf kfgfaf6 ;Totf n'Sb}g .

%@)_ n8fOsf] If]qaf6

n8fOsf] If]qaf6, p7\bf c;To cfjfh

b]lvG5g\ .

n8fOsf] If]qaf6 p7\bf kxf8sf] s08/f

e]l6G5 .

n8fOsf] If]qaf6 x]bf{, cguLlGt 3fp

b]lvG5g\ .

n8fOsf] If]qaf6 x]bf{ lgsf] gx'g] 3fp e]6fO/x]5' .

Tof] 3fp g} rl/qsf] bfu ls8Gofksf] if8oGq

clg n8fOsf] k5of}6Laf6 p7]sf] bb{gfs lk8f /

lk8}lk8fsf] emd/L .

n8fOsf] If]qaf6 p7]sf] /fu, gldl6g]

3fp .

%@!_ d]/f sndsf kfgfaf6

d]/f sndsf kfgfaf6 lo ;Totfsf oyfy{

emlNsG5g\ .

oL sndsf af]nLaf6 n8fOsf 3fpx?

em'lNsG5g\ .

r]nLsf] OHht n'l6G5g\ aRrfsf 6fpsf

sfl6G5g\ .

efOx?sf xft eflrG5g\ .

d'v lr/LG5g\ 3/sf hUuf n'l6G5g\ .

d]/f sndsf kfgfaf6 oyfy{ em'lNsG5g\ clg

e'sDk n] ;fy lbG5Lg .

%@@_ ddtfdoL cIf/x?;+u

oL ddtfdoL cIf/x?n] 3fpsf] zAb

af]Nb5g\ .

oL ddtfdoL zAbx?n] / oL ddtfdoL cIf/x?n]

3fpsf l6kf]6 ub{5g\ .

oL ddtfdoL zAbx?n] ulx/fOsf] 3fpx?

af]Nb5g\ .

oL ddtfdoL zAbx?n] sfuhdoL k|ltefnfO{

;+;f/df b]vfpb5 .

oL ddtfdoL cIf/x?n] 3fpsf] zAb

af]Nb5g\ .

%@#_ ddtfdoL snd

sndn] Ps ;fyLsf] sfd ub{5 .

snd Ps d]/f] b'vsf] k|ltef,

snd Ps laa]sL xltof/,

snd Ps oyfy{ ;fyL,

snd Ps oyfy{ lrq0f,

snd Ps k|ltefzfnL ;DkGg

snd Ps ;+;f/sf] ofqfsf] xltof/ .

sndsf] Ps xltof/ sf] ;u|fd,

snd Ps rf}k§ d'6'sf] cflj:sf/ .

%@$_ n]vg Ps jfgL / cEof; xf]

n]vg Ps afgL xf] / Ps cEof; xf] .

n]vg Ps ;+;f/ ofqf ug]{ tnjf/ xf] .

n]vg Ps laikf]6 xf] .

n]vg Ps sfg'g xf] .

n]vg Ps eljio lgdf{0f ug]{ oGq xf] .

n]vg Ps ;f}efUozfnL oGq xf] . n]vg Ps

;+3if{do rdTsf/ xf] .

n]vg Ps ;dosf] km'n xf] .

n]vg Ps ;dosf] sfo{ xf] .

%@%_ d]/f sndsf kfgfaf6

lj4fgn] s;}nfO{ k|of]u agfpb}g .

lj4fg s;}nfO{ k|of]u agfP/ ministry

rnfpb}g .

ifoGqsf/LnfO{ dfg{ kb{5, ljåfgx? Use aGb}

gg ta dfq .

%@^_ laåfg dGqLn] s;}nfO{ k|of]u u/fP/

cuf8L nfb}gg

laåfg dGqLn] s;}nfO{ k|of]u u/fP/ cufl8

hfg'x'b}g .

k|of]u agfP/ v'jfpg]nfO{ lsg sf/jfxL ul/b}g <

ljBfyL{nfO{ a]l7s l;sfpg]nfO{ lsg

sf/jflx ul/b}g <

laåfg dGqL kmf]xf]/L efiff klg af]Nb}g .

%@&_ anTsf/LnfO{ rSs' p7fpbf ck/fwL eOG5

/ c?sf aRrfnfO{ dfof ubf{ ckx/0fsf/L eObf]

/x]5 .

anTsf/LnfO{ rSs' p7fpbf ck/fwL eObf]/x]5 /

km]/L To:t} anTsf/L lzIff lbbf]/x]5 .

anTsf/L 5f]/fx? kfP/ cem arfpbf /x]5g\, s]6f

nfP/, OHht sdfP/ anTsf/ u/fpg l;sfpbf

/x]5g\ .

cfÇg} lbbLa}gL c06L a]lrbf g} wd{ x'bf]/x]5 /

cem} l/Qf] dlGb/ wfp5g\ .

%@*_ anTsf/LnfO{ hf]ufP/ lx/f agfpg]x?,

dlGb/ hfG5g\ <

anTsf/LnfO{ hf]ufP/ lx/f agfpg]x?

l/Qf] dlLGb/ hfG5g\

anTsf/L Oedipus tf; v]nL, n¶s kfg{

vf]Hg]nfO{, ;Ddfg ub{5g\ .

%@(_ ltg} if8\oGqsf/LnfO{ dlGb/df nuL kfk

s6fpg' 5 .

To;}n] dlGb/df r6\ofª kg'{5 . oxf abdf;x?

5f]/Lr]nLsf] anTsf/ u/fP/ 3/hd ug'{ k5{ .

clg pgLx? g} To:t} 5g\ eGg'5 .

%#)_ dlGb/df dg a:t}g

dlGb/df s] dfUof} ;fyL

dnfO{ lauf{g dfu]sf] xf} ls <

dlGb/ hfbf dgsfdgf s] efSsn u/\of}

;fyL < dlGb/ uO{ c?sf] ;Fu st} dnfO{

lauf/]sf xf} ls <

s'g dlGb/ uO{ s] dfUof} ;fyL <

%#!_ d t'kmfg xf]

d ;+;f/sf] t'kmfg xf] .

d ;+;f/sf] cflwa]x/L xf] .

d ;+;f/sf] e'sDk xf] .

d ;+;f/sf] r6\ofª xf] .

d ;+;f/sf] t'kmfg / cflwa]x/L xf] .

d ;+;f/sf] cfwLa]x/L xf] .

%#@_ d]/L ;fgL rGb|df

d]/L ;fgL rGb|df d]/L ;fgL d'g',

d]/L ;fgL h'g', rGb|df df k'u] 5' .

%##_ d]/f] cfTdf g} ;fob t'kmfg xf] .

d]/f] cfTdf g} ;fob e't ag]/ ;To vf]h] xf]nf .

d]/f] cfTdf g} ;fob goddess aGof] .

d]/f] cfTdf g} ;fob t'kmfg xf]nf .

%#$_ d]/f] cr]tgdf klg

g}ltstfsf] efj af]Nb5 .

d ;r]t x'bfx'b} c;r]t agfpYof} .

d ;r]t x'bf cg}lts l;sfpYof} .

3/ km6fO{ bf; agfpYof} .

ltdLx? c1fg aGbf kfun eGb} lx8\Yof} .

d]/f] c;r]t g}ltstfdf ltdLx? lauf{g tNnLg

x'GYof} .

zq'n] dRrfpbf d]/f] a]OHht ub{Yof}{ .

%#%_ d]/f] sfkLsf kfgfdf

b'vsf cIf/x? emNsGy] .

d ;Fu v]Ng rfxfbf a]xf]; eP/ kN6Gy] .

d]/f] lslt{nfO{ cfnf]rgf ubf{ a]xf]; x'Gy] d .

d]/f] kl/>dnfO{ nft agfpg vf]Hbf, e'Orfnf] cfO

nfUbYof] .

d]/f] slksf kfgfdf ;+3if{ bf}8\Yof] .

cg}lts l;sfP/ k|of]u u/fpg] clZnnnfO{ ad

k6\lsGYof] .

%#^_ d]/f lzIff cyfx d?e"lddf 5 .

d]/f] lzIff cyfx d?e'lddf xl/of] Nofpg] ag]sf]

5 .

d]/f] sljtf ;fRr} g}lts rl/q ag]5 .

d]/f] lzIff cyfx d?e"lddf xl/of] lap ;dfg

/f]lkb} 5 .

%#&_ d]/f] /fd|f] k|ult x'bf zq'

?Gy] <

d]/f] /fd|f] k|ult x'bf zq' ?Gy] .

To;}n] pgLx? cfkm} k5fl/Gy] .

d]/f] /fd|f] k|ult x'bf kljqtf efRg

vf]Hb5] .

pgLx? glhsaf6 b]vfj6L dfq aGby] .

d]/f] k|ult x'bf dnfO{ lauf{g vf]Hy] .

%#*_ d]/f] kljq z/L/df n'5g\ l;sfpg]x? d]/f]

progress df cflQPsf] yfxf kfP .

d]/f] k]g vf]lz kljq ldNsfpg vf]Hbf 3/

eTlsP/ 5'l§Psf] kfP .

%#(_ s;}n] b'Mvl;t agfPsf] zx/sf] 3/

rflxb}g dnfO{ .

s;}n] b'Mvl;t agfPsf] zx/sf] 3/ rflxb}g

dnfO{ .

s;}n] b'Mvl;t agfPsf] zx/sf] 3/ l/; / 8fxf

5}g .

slxNo} nf]lePsf] 5}g d slxNo} hfg]

5}g d .

s;}sf] nufPsf] em'7f] cf/f]k ;xg] 5}g d .

s;}sf] gofF pklgj]z g]kfndf rflxb}g .

Tof] zx/sf] 3/ g} dnfO{ if8oGq ug]{, zx/sf] gofF

pklgj]z 3/, b]zsf] cl:tTj lgefpg] h:t} xf] .

d dfly /fhlglt u/] em} /fli6«otf cl:tTj efRg]

3/x? lyP lt <

%$)_ d cfsfz / wtL{ dfly pl8/x]sL 5' .

d kftfnleq clg, kfgLaf6 pl8/x]5' .

d cfsf; dfly k'u]/ d]/f] ;+;f/

vf]lh/x]5' . 52 53

d d]/f] k[YjLaf6 d]/f] ;Qf vf]lh/x]5' .

d d]/f] k[YjLaf6 cl:tTj vf]lh/x]5' .

%$!_ d s'g} u'nfasf] km'n x}g .

d s'g} u'nfasf] km'n x}g .

dnfO{ /fd|L aGg dg nfu]g .

d t 9'Ëf / kmnfd eGbf klg ;fx|f] 5' .

d s'g} km'n x}g .

d s'g} ;xglzn aGg hGd]sf] x}g .

d s'g} / s;}sf] bf; xf]Og .

d t 9'Ëf xf] ,s;}n] k|of]u ug{ vf]h] laikmf]6 x'G5

e'sDk agL .

d t 9'Ëf xf], o; a]l7s / cg}lts ;+;f/af6

cnu x'g] .

d t e"sDk xf], s;}n] /fhlglt / k|of]u ug{ vf]h] .

%$@_ /fhlglt Ps kmf]xf]/L v]n xf]Og / <

/fhlglt Ps kmf]xf]/L v]n xf]Og / <

/fhlglt sexually dfG5] k|of]u

u/fpg] xf]Og / <

/fhlglt Ps kmf]xf]/L v]n xf]Og / <

%$#_ ;fdGtLx? c?sf] k|]dnfO{ 5'6fP/

/fhlgltdf k|of]u u/fpg vf]Hb5g\ .

;fdGtLx? c?sf] k|]d 5'6fP/ k|of]u u/fpg

vf]Hb5g\ .

;fdGtLx? ;]S;sf ef]sf eP/ c?nfO{ klg Tolx

agfp5g\ .

%$$_ d'6'leq b'Vg] wFp

d'6'leq b'Vg] 3fFp

slxNo} lgsf] x'Gg .

d'6'leq b'Vg] 3fFp

slxNo} l;2LGg .

gf/LTjdfly nft xfGg]nfO{ oxfF kfkL

egLb}g .

;xg]nfO{ dfq oxfF

bf]if / ;hfo 5 .

To;}n] ;xg' Joy{ 5 .

%$%_ k|]d Ps dfg]{ if8oGq xf] .

k|]d Ps dfg]{ / k|of]u agfpg] if8oGq xf] .

k|]d Ps ;+of]usf] ldng / la5f]8 xf] .

k|]d Ps ;+of]u / la5f]8sf] uLt xf] .

k|]d Ps efsf / ;f}uft xf] .

k|]d Ps k|s[ltsf] b]g xf] .

%$^_ k|]d Ps lgnf] ;fu/ / cfsfz xf] .

k|]d Ps ulx/f] ;fu/ xf] .

k|]d Ps :jR5 cfsfz xf] .

k|]d Ps pRr lzv/ xf] .

k|]d Ps ldng / lj5f]8sf] /]vf xf] .

k|]d Ps k|of]u /lxt ;+od / ;befjgf xf] .

k|]d Ps laof]u / a]bgfsf] cfz' xf] .

%$&_ pRr ;flxTo g} ;dosf] ;+j]u xf] .

pRr ;flxTo g} ;dosf] ;+j]u xf] .

pRr lzv/ g} xft / snd xf] .

;flxTosf] bf}8fg g} /x:odo d]/f] s[lt xf] .

pRr ;flxlTos If0f g} ;do /

kl/l:yltsf] ;+j]u / atf; clg t'kmfg

xf] .

%$*_ d]/f sndsf kfgfaf6 h] ;'g]sL 5' ToxL

n]v]sL 5' .

d]/f sndsf kfgfaf6 h] ;'g] ToxL

n]v] .

d]/f sndsf kfgfaf6 h] e]6] Tolx

n]v] .

husband/wife df x'g'kg]{ s'/fx? c?;Fu

af8]sf] e]6] .

To;kl5 ;dfhdf pgLx?nfO{ g} p7fpg] kqsf/

e]6] .

km]/L h;n] a]l7s l;sfP pgLx? k|of]u gu/L d]/f

glhs cfpg] ck/fwL e]6] .

To;}n] af?b / ad g} /f]h] . clg qmflGt ug{

pS;fP .

%$(_ cGwf] ;dfh

cGwf] ;dfhdf, ;+:s[lt ldlrG5 .

g}lts ;dfhdf kljq cfTdf / zl// arfOG5 .

cGwf] ;dfhdf l/; / Oiof{ x'G5 .

g}lts ;dfhdf d"Nofª\sg / ;+/rgf

x'G5 .

cGwf] ;dfhdf /ftf, lgnf sfnf cfFvf

/fd|f x'G5g\ .

g}lts ;dfhdf t];|f] cfvf x'G5 .

g}lts ;dfh Nofpg åGå x'G5 .

%%)_ To;}n] t dnfO{ k|s[lt;+u

/dfOnf] nfUb5 .

To;}n] t dnfO{ k|s[lt g} Kof/f] nfUb5 .

To;}n] t dnfO{ k|s[lts} efsf dg kb{5 .

To;}n] dnfO{ k|s[ltsf] 3fd Kof/f]

nfUb5 . dfG5]sf] dg x}g .

To;}n] t dnfO{ dfG5]sf] dfof g} nfUb}g, 9'Ëf g}

Kof/f] nfUb5 .

%%!_ cfh lsg PSnf] hLjg / cltt ;Dem]/,

k|s[ltdf /dfpg l;s]sL 5' .

cfh lsg cltt ;Dem], km]/L 3[l0ft ;dfh h;n]

d]/f] kljq s'Nr]/ p8fP/ cfÇgf] kl/jf/ kfNg]

e]6] .

k]m/L ;fyLx?sf 3[l0ft Jojxf/ cltt ;Dem]/,

k|s[lt;Fu /dfp5' ldt nufp5' .

cltt ;DemG5', 3[l0ft ;]S;sf ckdfGo zAb

;'Gb5', kz'Tj b]Vb5', ;fRr} d k|s[lt;Fu k|]d

ub{5' . To;}n] t c6n ;u/dfyfdf snd rnfP/

cfÇgf] klxrfgsf] ulx/fOdf 5' . To;}n] cltt,

dnfO{ agfPsf bf;Tj, af]nL, uf]nL / To;kl5

k|of]u agfpg]x? b]lv d]/f n]vx? rf]g]{ vf]Hg]

b]lv ts]{/ k|s[lt;Fu /dfO/x]sL 5' .

%%@_ ;okqL d km'n x'G5' .

;okqL km'n sf] hGdaf6 kl/lrt lyP .

zq' d]/f] l;sf] ub{Yof] .

;okqL eO{ hGd] csf]{ a]nf d]/f] nflu dfq xf] .

;okqL dfnf d zq'nfO{ lbGg, Tof] 1fg rf]g{

lbGg .

%%#_ d]/f Oltxf;sf] kfgf lsg aG5g\ .

lsg ego aG5g <

oL ;dfhsf ls/fx? lsg cflQG5g\

kl/>dsf xftx? l;t <

lsg s'/f sf6\5g\ <

%%$_ slt zq' x'G5g cfˆgf / k/fO{

slt zq' x'G5g\ k|]d 5'6fP/ k|]d /f]u agfO{ Army

police / dfcf]jfbL nufO{ k|of]u u/fP/ .

%%%_ s;}sf d[To'n] s] u/f] / dnfO{ <

s;sf d[To'n] s] u/f] / <

s;sf] k};f / k]zfn] s] u/f] / <

s;sf] k|]dn] s] d]/f] cl:tTj arfof] / <

cfkm}nfO{ dfg]{sf] cl:tTj arfof] .

cfkm}nfO{ dfg]{sf] nfuL lsg dg]{ d}n] s;sf] s]

lauf/] / <

d}n] s] g} lauf/]sL lyP <

d}n] s;sf] k};f vfPsL lyP / <

s;sf] 3/ lauf/]sL lyP, d}n] s;sf] g} k|]d

5'6fPsL lyP / <

%%^_ d]/f zq' p7fP/ dnfO{ laufg]{x? s] rf]vf]

dfof nufPsf 5g\ / <

d]/f] lauf/]/ zq' p7fpg]x? s] rf]vf] dfof

nufPsf 5g\ <

d]/f] laufg]{x? Aoy{df dlGb/ hfG5g\ .

cfz'sf >fk nfUb}gg / <

%%&_ a]Zofj[l4sf] support ug]{x? d]/f]

lstfasf] lj/f]w u/L d]/f] s'/f ;'Gb}gy] .

j]Zofj[l4sf] ;dy{g ug]{x?

d]/f] lstfasf] a]OHht uy]{ .

%%*_ d ;fgL gfgL x'“bf

d ;fgL gfgL x'bFf 3f]8fdf lx8\y] .

s';+:sf/af6 bf}8Gy] .

ljBfsL b]jL agL 8f]sf]dfly a;L

k'lhGy] .

gf6s klg v]nfpy], jf/Ldf, ;/:jtL agfP/ k'hf

uy]{ .

d ;fgL gfgL x'bf 3f]8fdf slxn] sfxL lx8\y] .

lddL{/]df pbfpy] laxfgLsf] 3fd ;Fu}

v]Nby] .

e'/{ e'/{ p8\by] .

d ;fgL gfgL x'Fbf ;fx|} gfRg] ub{y] cfdf;Fu

v]Nby] .

efOj}gL x]b{y] v]t /f]Kg] ub{y], wfg klg sf6\by] .

d ;fgL gfgL x'Fbf d /f]Kg] ub{y]

ds} vfg] ub{y] .

snf;df klxn] x'g] ub{y] .

%%(_ g]kfnsf dlxnf

g]kfnsf dlxnf s:tf 5g\ .

cfÇg} nf]Ug] c?;Fu nfOlbg]nfO{ support

ub{5g\ .

cfÇg} 3/ km6fpg]nfO{ hflt dfGb5g\ .

cfÇg} nf]Ug] km6fP/, lgbf]{if lzlIfsfnfO{ k|of]u u/

fpg]nfO{ gfd sdfpg k7fpg] kqsf/ /

g]kfnsf dlxnfx? o:t} 5g\ .

%^)_ k|]d Ps

k|]d Ps g8/fpg] ;fx; xf] . OHht sdfpg] eg]/

ul/g] ;To xf]Og .

k|]d Ps afRgsf] nflu xTof/f /x]em} xf]Og .

k|]d Ps s;}sf] k9fO{ lauf/L

3/kl/jf/;Fu cfkmGt v'jfpg] dfWod xf]Og .

k|]d P54 55

xf]Og .

k|]d Ps s;}nfO{ k|of]u u/fpg] pks/0f xf]Og .

%^!_ kd]| Ps c;To ed| / c?nfO { vj' fP/

k|of]u u/fpg] gf6s xf]Og .

k|]d Ps 8/ /lxt ;fx; xf] . OHht sdfpg] gf6s

/ 3/ b]vfpg] nfnr xf]Og .

k|]d Ps dlGb/;Fu lev xf]Og .

k|]d Ps 3/ lauf{g] 6fpsf sf6\g] gf6s x}g .

k|]d Ps ;To / k|of]u /lxt / cfkm" klg k|of]u

gx'g] / g8/fpg] Ps ;'/Iff xf], grfpg] / lu/fpg]

k|]d xf]Og .

k|]d Ps sf] bf]if csf{nfO{ laufg]{ xf]Og .

%^@_ d]/f] lrxfg g} d]/f] oyfy{tf xf] .

d]/f] P]ltxfl;s lrxfg g} d]/f] nIosf] k|flKt xf] .

d]/f] lrxfg vf]Hg' g} d]/f] af6f] xf] .

;To vf]Hg' g} oyfy{tf xf] .

%^#_ s;}n] k|]d u/]sf a]nfsL lyOg

s;}n] k|]d u/]sf, a]nfsL d lyOg .

d zq' lrg]kl5 d}n] d cfÇgf] lrxfgsf] nIo

x]g{ rfxfG5 . ;Rrf / em'7f]sf] ;+;f/ x]g{ rfxfGy] .

%^$_ c;n dflg;

pgLx?sf] ;+ut ubf{ d}n] simpility klg

maintain ug{ ufx|f] k/\of], d}n] jfjfcfdfsf]

zq' cfÇg} /utdf b]v], clg vf]h] ldq' hxf

afafsf] ;Ddfg kfOof]; .

if8oGqsf] ;+ut b]v] . d n]lvsf ag] .

%^%_ dfly k'Ubf OHht sdfpg] 7ux?,

rf]g]{ 7ux? cfÇgf sfd agfpg

cfpnfg .

7u lnP/ d]/f] cl:tTj d]6fpg cfpnfg .

sf]xL a]l7s l;sfpg cfpnfg .

cfkm' k|of]u eP/ k|of]u u/fpg cfpnfg\ .

%^^_ d]/f] kfunkg g} d]/f oyfy{ xf] .

d]/f] kfunkg g} d]/f] oyfy{ xf] .

d]/f] kfunkg g} d]/f] sljtf / oyfy{ xf]

d .

%^&_ k'ikf

d k'ikf ;okqL xf] .

d k'ikf ltxf/ xf] .

d k'ikf g} Ps ltxf/ xf] .

ltxf/ g} welcome xf] .

d k'ikf, / ltn ltxf/sf] ;okqL xf] .

%^*_ lxdfn kf/L d]/f] ufp

lxdfn kf/L d]/f] ufpF

lxp;Fu} v]n]sf] .

lxdfn kf/L d]/f] b]z

emnemNtL emNs]sf], lxp;Fu} pn]{sf] .

lxdfn kf/L d b]z vf]Hb} lx8]sf]

/fli6«otf ;+:s[lt dfnf agfO{ ;+:sf/ lbPsf] .

%^(_ ;dfhnfO{ Ao'emfpg vf]h]sf] lxdfn

kf/L d]/f] b]z ;'o{ / rGb|dfem} gfr]sf], lxdfn kf/L

cfsfzdf tf/f agL d gfr]sf] b]zsf] d'xf/

km]/]sf] .

d d/] klg d]/f s[ltdf s;}sf gfd gn]Vg', d]/f

s[ltx? g} d]/f Oltxf; x'g .

d]/f s[ltx? s;}af6 rf]/L gepg / ar'g .

%&)_ n]vg d]/f ue{sf lgdf{0f x'g

n]vg d]/f lgdf{0f x'g .

n]vg d]/f /fli6«otfsf ;'/IffTds s[lt x'g .

n]vg d]/f kl/jf/ / d]/f dfof / c?sf]

cfnf]rgf x'g .

n]vg d]/f ue{sf pkh of]ubfg x'g .

%&!_ xfd|f] ;u/dfyf

xfd|f] ;u/dfyf x]/ .

ljZjdf pRr 5 .

xfd|f] ;u/dfyf pRr 5 .

rLg / g]kfnsf] aLrdf 5 .

dLt]/L ;fOgf];Fu 5 .

xfd|f] ;u/dfyf rLg / g]kfndf ;jf]{Rr l;v/df

5 .

%&@_ d}n] h] u/] Tolx ug]{nfO{

d}n] h] u/] Tolx ug]{nfO{

To;kl5 dnfO{ k|of]u u/fO{ d lauf/L cfkm' ;k|g]

nfO{ dlGb/df nuL anL b]p .

dnfO{ glauf/L cfÇg} :jtGqtfdf /dfpg] ag .

d h:t} ;f]r / d]/f OR5f rf]g]{nfO{÷dnfO{ b'Mvsi6

lbg]nfO{ / lauf{g]nfO{ d[To'b08 b]p .

%&#_ d]/f] 3/ lauf/L cj;/jfbL aGg]nfO{

sfnn] 8f]/\ofpb5 .

dnfO{ si6 lbO{ zf]if0f ug]{n] d]/f] OHht s'rL,

k|of]u agfO{ cg}lts ug{ vf]Hg]nfO{ lrxfgn]

af]nfp5 .

d]/f] 3/ lauf/L OHht / bf;Tj agfpg]n] bf;Tj

g} kfpb5 .

d]/f] ;'v / xf;f] vf]:g]n], dnfO{ ?jfO{ d]/f]

kljqnfO{ k|of]u u/fpg vf]Hg]n] .

lrxfg vg]/ k/ ;/ d k|lt g/fd|f] intention

x'g]n] lrxfg vg]/ a; .

clg dfq e]6fp zq';Fu em'Sg]5}g .

a? Tot} hGd lnO{ em'sfp5' .

%&$_ d e'sDk / r6\ofª aGbf

d e'sDk / r6\ofª aGbf k[YjL g} ulh{G5 .

d e'sDk / r6\ofª aGbf, c;To k'hf/L a:g]

dlGb/ elTsG5 .

d e'sDk aGbf ck/fwL agfO{ anTsf/L hf]ufpg]

dfG5] db{5g\ .

d]/f] sfd lauf/L u/L vfg glbbf cfw'lgs 3/

g} elTsG5 .

d e'sDk / r6\ofª / cfuf] x'bf cj;/jfbL

em'Sb5g\ / db{5g\, dnfO{ em'sfpbf pgLx? klg

db{5g\ .

%&%_ d]/f] hflu/ vf]l;bf

klxnf] rf]6L hflu/ vf]l;bf n]lvsf ag] .

bf];|f] rf]6L hflu/ vf]l;bf sjloqL ag] .

xhf/f} sljtfsf] t/ d]/f] v'lzdf

/dfpg] b]lvg .

gf/Ljfb d k|ltsf s7f]/ zAb ltgLx?sf ef}lts

l;sfOsf kfunkg e]6], d]/f] /f]bgdf /dfPsf],

cfOdfOn] cfOdfO{ anTsf/ agfPsf] kfP .

%&^_ yf]qf] ljsf;sf] Oltxf;af6 d/]sf] ljsf;

prfNg]

yf]qf] ljsf; dl/ ;Sbf d]/f] ;Qfsf] lrxfg

n'sfpg vf]Hbf klg vf]tn]/ Nofpg] / cfÇg} ;Qf

Nofpg] ljs[lt sf] ljsf;nfO{ nft 5 .

%&&_ uj{sf] Oltxf;

ua{sf] Oltxf;df d hGd]sf] hgtfn] la;|] .

ua{sf] Oltxf; la;|L d]/f] ;Ddfg la;|] .

%&*_ r6\ofª\ / u8\ofu'8'ª

slt /dfOnf] kfgL kbf{ / xfjfx'/Lsf]

emf]sf;Fu hLGbuL gfr]sf] .

km]/L k[YjLaf6 efu]/ d]/f] lrxfg ;l/ zl// nfO{

aNnaNn p7fPsf] .

d'6'sf] 3fp r6\ofª\;Fu ;f6]sf] .

%&(_ lrxfgaf6 p7b}5' cfdf .

ljb|f]x egL cfOdfO{ / /fhlglt1, zfxL /fIf;Ln]

d]/f] cl:tTj lu/fpg gvf]h]sf] xf]Og cfdf .

cfFvfaf6 ;kgf af]ls lx8]/ c?n] s'Nrbf g/f]

Psf] 5' / cfdf <

lrxfgaf6 p7]/ Ao'emb} 5' / Oltxf;

n]Vt}5' cfdf .

%*)_ d]/f] lbdfv g} t'kmfg xf] .

d]/f] lbdfv g} t'kmfg xf] .

clZnn lzIff l;sfO{ k|of]u u/fpg]nfO{

ldNsfpg] .

b]zsf gf/LnfO{ zf]if0f ug{ l;sfpg] k|ltlqmofjfbL

tTjnfO{ d]6fpg] . <

%%@_ sjloqL klg e'sDk;+u ;+u}

df6f] leq ;'/Iff / ;fysf] uGtJo vf]Hb} .

ljZjsf] d'lg /x]sf] of] g]kfn e'ld

ljZj klg xNnfpg] of] df6f]sf] sDk .

ljZjd} p7]sf] of] b]zsf] df6f]

ljZje/L ;'/IffTds sndsf] tYo

of] b]zdf /Dg hfGg] snd / d,

Oltxf; sf]6\ofpg] d;L / d,

df6f]n] lg p7fpg] Oltxf; / d .

jrfpg' 5 of] sjloqLsf],

sljtfdf, afFRg / lbg sf6\g l;s],

aNntNn d;L / snd;Fu p7] .

sljtfd} lhpm x} n]vgd} afFr'

kl/>dL ag]/ p7\g' 5 of] lbdfu / ;f]r,

sljtf / sjloqL ;Fu} p7\g' 5 .

lhpg' g} o;} a;L n]vL /Dg' 5 .

%*#_ ;do / ;fk]If

;donfO{ lrGg glbg]nfO{,

x]/ df6f] d]/f] Oltxf; gk'/ x} .

wlt{ ltdL :j/ n]pm sndnfO{ b]pm,

ltdL h:t} zlStzfnL dnfO{ klg agfpm, .

;do / efUo vf]:g]nfO{

;hfo b]p df6f] ltdL lt e|i6rf/LnfO{,

;do / df6f] ltdL ldnLh'nL x'g',

ca klg e|i6rf/nfO{ dfq sf/jfxL agfpg' .

;do / ;fk]Ifsf] ;+of]u agfpg]nfO{

d;L ltdL d ;Fu vf]h ltd|f] lslt{,

;dosf] b'?kof]u u/fpg]nfO{

d[To' lbg' cfjZos 5 .

p7]/ jfRg l;sfp df6f],

dnfO{ / d]/f] sndnfO{,

;do rf]/L cfkm' aGg]nfO{s c?nfO{ k|of]u u/fpg] dfWod56 57

;hfo / d[To' lbg' 5 .

d]/f] Oltxf; rf]/L aGg]nfO{ .

%*$_ df6f] ltdL

d]/f s[lt k|lt ;'/Iff b]pm,

k|s[lt ltdL s[ltsf]

;Ddfg u/L hf]ufpm,

s;}sf] ;fydf

clwsf/ gb]p,

k|]dL jg]/ w'Tg]nfO{ k'/

/ df/ lstL{ p7fO{, ltdL df6f] p7 .

k[YjL /x];Dd / kl/jt{g ;Fu} lhjLt agfO{ Oltxf;

nfO{ ;+/If0f u/ .

df6f] cj, ltdLn] ;+/If0f u/

d]/f ckdfg u/L

g}ltstf vf]:g]nfO{

;hfo lg b]pm .

df6f] ltdLn] z}lIfs

k|ultsf] ;+/If0f u/L

if8\oGqsf/L ;dy{snfO{

Wji6 kf/L 5f]8 .

df6f] cj ltdLn] p7\g l;sfp,

if8\oGq sf/L gfd p7fpg]nfO{ km6fP/,

d]/f] lhpFbf] ;IfdtfnfO{ hf]ufp .

d]/f] s[lt ;+/If0f gug]{nfO{ rsf{pm

clg ;To dfu{ b]vfP/ dlGb/ /

k'/fgf eujfgsf gfd k'/ .

%*%_ bnfnsf cfjfh / gfddf kqsf/Ltf,

if8\oGqsf/L hf]ufpg] kqsfl/tf -s]xL_ To;}n]

k'l/Psf cjz]if vf]Hg] ag] .

kqsfl/tf if8\oGqsfl/tf

sf ;kf]6{x? klg s]lx kqsfl/tf lyP .

To;}n] ;Totf sf] af6f] 5f]l8 k};fdf /Dg] klg s]lx

kqsfl/tf / g]tfx? lyP .

To;}n] b]z 8'Abf, if8\oGqsf/L 8'A5g kqsfl/tf

8'A5, c;To k'l/G5g\, k|s[ltn] d]/f s[lt / d]/f]

ckdfg df nfvf} ;8sdf kfl/lbG5g . slt

ddtfls vfgL xf}, df6f] ltdL, slt dfof u5f}{ .

;kgfdf klg vfN8f]af6 ;f5f}{, pRr 7fpFdf

/fVbf dlGb/ klg 9nfO{ lbG5f}F, d]/f] cfjfh

y'Gg vf]Hbf nfvf}{F 3/x? n8fO lx8\of} dnfO{

;8sjf;L agfObf, k'¥of} b':dg . d]/f] nf;

if8\oGqleqaf6 k"g{Mvf]Hbf vfgnfu]sf vfgf

vf]:bf d]/f] af6f] n'l5 l88\bf, wGg] 5 k|s[lt

ltdLnfO{ .

%*^_ ifoGqsf/L bnfnx? OdfGbf/L agfp“5g\

kqsfl/tfsf] em'Nsf] cufl8 dlGb/

/ P]ltxfl;s ;+/rgf 9Nbf, df6f] ltdLn]

lbPsf ;'/tfnsf] kfOnfx?n] d]/f]

s[ltnfO{ ;'?Iff ubf{ .

kqsfl/tf l/kf]6{x? ltgsf zq' p7fpFbf .

gljhfO{ xlNng vf]Hb} 7fpF@ df klx/f] agL ldRbf,

;Totfsf] af6f] ltdL lt xNnfO{nfO{ lbbf

u8\ofªu'8'ª agL cfOlbbf /dfOnf] nfU5 .

if8oGqsf/Lsf cufl8 ltdL uNof{ª u'n'{ª agL

7"nf] cfjfhdf af6f] lxF8\bf,

bnfnx?, bnfnsf gfd hf]ufP/, km'S5g Oltxf;

/ ltgsf cjz]ifsf] Oltxf; /f]Kg, To;}n] df6f]

kmf6\of} lt if8\oGqsf/LnfO{ k'g{ .

%*&_ ;dosf] ultdf

ag]sf] df6f]sf] lhpbf] Oltxf;,

Oltxf; aGyf} wtL{ ltdLnfO{ lhljt /fVg' 5 .

cjz]if k'/L ;a}sf p7\of} hu]gf{;Fu km]/L wlt{

sDkg ag]/ .

df6f] ltd|f] lhpFbf] Oltxf; d}n] hLljt /fVg' 5 .

To;}u/L d]/f] s[lt hf]ufO{ ltdLn] klg d]/f] Oltxf;

/fVg' 5 .

df6f] ltdL lhpFbf] aGbf d s;/L d5'{ / < ltdLn]

dfof u5f}{ To;}n] ltdL g} dnfO{ p2f/ / ;'?Iff

vf]Hg' 5 .

df6f] ltdL ;Todf nDs, .

c;Tosf :j/x? eTsfP/ uf8, ;8saf;L

agfpg]nfO{ ghf]ufp, t/ ;To s[ltnfO{ ;'/Iff /

P]ltxfl;s ljZj ;Dkbfdf /fv .

%**_ ljZj ;Dkbfdf df6f] / d,

df6f] / d ljZj ;Dkbfdf /xFbf,

s:tf] xf]nf zq' / if8\Gqsf/LnfO{ lhTbf / k'bf{ .

ljZj ;Dkbfdf df6f] / d]/f] kl/ro,

wtL{ / d]/f] cfTd b'vL zq'sf gfd / OHot

p7fpFbf,

xlNn lx8\bl5g\ k[YjL ltgL if8\Gqsf/Lsf :j/

ldNsfpg To;}n] d}n] u'xfbf{ cfof},

lt if8\oGqsf/Ln] d]/f] :j/ g;'gL gdfgL ckdfg

u/L lxF8\bf,

ltdL ulh{ lxF8\of} wlt{ ltgn] lhTg vf]hL gem'Sbf

;8sjf;L agfOlbof} .

d]/f] :j/sf] cjd'Nog u/L dnfO{ lhTg

vf]Hbf ljZj ;Dkbfdf /xFbf ljZj xNnfO{, pgLx?

g} cGwf jgL lhTg vf]Hbf .

vft] / 3d08L egL 3[0ffTds :j/nfO{

k[YjLn] nft xfGbf ;8saf;L aGof] g]kfn d]/f]

em'6f] v08g ubf{ .

%((_ d]/f] ckdfgdf

d]/f] ckdfg ubf{ b]z

lrxfg aGof], ;fyL .

dnfO{ 3d08L agfpFbf

wlt{ klg ulh{of] ;fyL .

ut ;fn 3d08L sf]

cf/f]k / ckdfg

eGb} lyP k[YjL g}

pN6]lng, em'Sg]5}g d t .

cfh e]6 x'Fbf, ltgsf cufl8,

d]/f] wlt{, d]/f] df6f]

htf hfG5', Tot} ;fy,

To;}n] t ldt]/L

nufpF5' d]/f] wlt{ df6f];Fu .

cddfg ldq b]lv 3[0ff,

ef}lts ;+;f/ c;To;Fu

nufPsL /}5' ;fy,

aNn d}n] df6f] e]6]F

cflTdotfsf] ;fy, To;}n] ulh{ df6f]

d]/f] :j/sf] ;f6f], cfh lrg] df6f]nfO{

ldqtfsf] cf6,

cfof} jfjf ;8s

jf;L jgfpFb} zq',

dnfO{ vft] ;8sjf;L

agfpg]sf] ;f6f], ltdL ag xfd|f]

kl/jf/sf] /vjf/, afls xfld nfO{ bf;Tj

rflxFb}g .

^))_ wlt{ d]/f] bf]wf/df <

wlt{ ltdL crDd aG5f}F

d bf]wf/df kbf{,

wlt{ ltdL cfp5\of}

s;}nfO{ sf/jflx u/L x]bf{,

Ps rf]6L s;}nfO{

e'Orfnf]df k/]/ if8oGqx?sf] x]bf{ csf]{ rf]6L

cfof} pRr lzIff lbg,

d]/f] s[ltk|lt ltd|f] ;Ddfg ?kL dg,

d]/f] dg b'vfP/ ?g] u5'{ hxf

Toxf ltdL cfP/ kf5f}{ nyflnª\u .

df6f] ltdL xlNnP/ cfof} .

To;kl5 df6f] wlt{ kfgL

cfsfz cd/ aG5f}F d df,

wlt{ ltdL d ?bf, dfG5] df5f}{

wlt{ n] Wjhf kmf6\bf

;Totfdf efU5g\ dfG5] Toxf

o;} u/L arfp5f} wlt{ ltdL

d k/L ?bf bf]wf/df .

To;}n] ;f]R5' wlt{ ;+;f/sf]

;a} eGbf zlStzfnL /x]5' d g} oxf

wlt{ klg lx8\bl5g d}n] af]nfpbf jxf .

^)!_ d]/f] s[lt s;}n] rf]g{ ;f6\g vf]Hbf,

xlNn/x] x},

xlNn/x]x} df6f] hxf d df if8oGq x'G5,

Wji6 kf/] x} df6f] c?n] if8\oGq u/L d}n] kQf]

gkfpFbf,

9fF6\g]nfO{ oxf r]tjfgL lbg' 5,

df6f] ltdL c;n agL c;n aGg' 5, 9fF6\g]sf] dg

lr/f kf/L p7]/ xNn]/ <

g9f6L ;To sd{ ug]{nfO{ d/]/ p7\g' 5,

clg ;+;f/ abNg' 5 / kl/jt{g ?kL ;+;f/sf]

P]gf km]g'{ 5 .

x]/ t df6f] d p7L lx8\g gkfpFbf ltdLn] g}

pgLx?nfO{ r]tfjgL lbg' 5 .

Oltxf; hf]ufpg, ;Totf x]/ x} .

rf]/ / bf;Tj l;sfpg]nfO{ r]tfjgL b]p x} .

x]/g df6f] d]/f s[ltsf] ;'/Iff ltdLn] ug'{ 5 .

x] df6f] ltdL ;kgLdf klg lx8]sf] b]Vb5' .

d}n] dfG5] glrGbf ltdLn] hf]ufP/ xNn]sf]

b]Vb5', .

To;}n] df6f] xNn] d st} n'l6g gkfpFb} d]/f] s[lt

gvf]l;b} .

^)@_ d]/f n]v gk'l/pg,

g]kfnL df6f] lrxfg agL

lhjhGt' dfG5] k'l/g,

d]/f] ;kgf eTsfPem}

dfG5] e'sDkdf kl/g .

d]/f] n]vsf] ;Ddfg u/, e'sDk kfgL

 

58 59

ifoGqsf/Lsf] 3/jf/ / dxn ;8s 5]p kf/L,

x] e'sDk cf;df p7fP/

;jeGbf zlStzfnL agfp .

d]/f] dg lr/Lbf ltdL

klg htftt} lr/Lof} .

s;sf] cfz'df ef/ kbf{

p7\g lbOgf} df6f] ltgsf]

lrxfg agfO{ cfkm} xlNnP/

tx; gx; kf¥of},

crDd nfU5 g]kfnL

df6f]n] dfofdf arfpbf,

x] df6f] ltdL cd/ aG5f}

d]/f] of] xftdf,

dnfO{ g} ltdL zlStzfnL

agfp, of] 7"nf] a|è08df .

^)#_ kfnd'lg / uf]7 b/af/eGbf 7'nf dxn,

;'v / zflGt ldNb5 hxf,

kfn dxn d'lg ag]sf] ToxfF .

eof] g/s ;/L of] b]zdf /fhgLlt

df6f] klg t uO{ /fhgLltnfO{ nft xfgL Toxf,

cj;/ jfb /fhgLlt nft xfgL

df6f] agL zlStzfnL ToxfF .

lt /fIf;?kL eujfg ag]sf gfd

df6f]n] xflgg ltgnfO{ b]z af6 .

uf]7 / kfnx? dxn aGg yfn]

7"nf@ 3/x? eTsg / eTsfpg nfu],

k|s[ltn] 7u]/ uPlg

dflg;x? ?Fb} 5g\ cfÇgf :j/ y'lgbf .

b/jf/ ag] e}F;L a:g] uf]7x?

kfn klg ag] x]bf{ /fd|f xNsf 3/x? .

kfnd'lg g]kfnel/ e'sDkn] crDd

3/ 5f]8 eGb}, bf}8fof] g]kfnL a]OdfgnfO{ .

^)$_ eTsfpg] eGb} ubf{ xfd|f] 3/

elTsof],

eTsfP/ csf]{ 3/ agfpg vf]Hbf

e'sDkn] xfd|f] 3/ eTsfof] .

geTsb} 3/df qf;

tyf 3/ agfpg, gofF cf; Nofof] .

To;}j]nf e'sDk cfPsf]

3/ klg lbp;f] g} eTsfsf] .

@)&@ . !@ a}zfv df e'sDkn] bf}8fpg] agfof],

df; lk;L af/Ldf d lyP

3/ xlNnP/ d b+u k/] .

3/ xlNn eTs]/ x]bf{

kl/jf/ vf]h]/ af]nfP .

To;kl5 3/dfq x]/]

b+u k/L d x]l//x] .

Tolx a]nf afb/ cfPsf]

ds} x]g{ 3/w'/L eTs]sf] .

df6f] cs}{lt/ uPsf]

g k5'tf] g ?g k/]sf] .

x]l/ k'/fgf] 3/af6 hf]ufPsf] .

^)%_ k[YaLn] :jf; k|:jf;

wlt{ klg xNn]/ r]tfjlg lbb}l5g

eg g]tf, hgtf if8oGq ug]{ ls gug]{ <

cj klg r]tgf 5}g, if8\oGqn] kl5 nfpg,

laufg]{ u5f}{ ls ub}{gf} <

k[YaLn] :jfz k|:jfz ubf{

dflg; g} t]l;{P/ df6f]df k'l/bf

s:tf] x'G5, of] lhjgdf 3ft / OR5f dfg{ vf]Hbf .

To:t} x'G5 dfG5] / dxn elTsbf,

5}g df6f] ltdL t a'emsL ltgnfO{

;f]w g if8\oGq xf] ls x}g <

d]/f] :j/ ;'sfO{ y'Gbf

x]/ df6f] ltdL ltgnfO{ layf]Nbf

df6f] ltdL hggL jg x}, .

d]/f] s[lt cl:tTj

;'/Iff u/ x},

ltdL :jfz km]bf{

cflQP/ lxF8\b5g\, oL dfgj

To;}n] lo ltd|f sDkg

ljZjs} k|l;4 uh{g .

^)^_ e'sDkn] Wji6 agfPsf If0f

e'sDkn] Wji6 agfPsf If0f

lt dWo klZrdsf lhNnf

!$ lhNnf Wji6 kfbf{

&% lhNnf / ef/tdf klg wSsf,

hfkfgdf klg Hjfnfd'vL

eof] /] .

e'sDkn] crDd kfl/g /] .

P e'sDd ltd|f] sDkg g}

d]/f] hu]gf{ g} d]/f] dg .

e'sDkn] Wji6 agfPsf

lt u'08f/fhsf ;kgfx?

cfO jl/k/L / kl5 nfpbf

nfdv'§]x?

/ut r':t} a]Rb}5g\ .

To;}n] df6f] af]N5,

k'/]/ lhpFb} ltgLx?nfO{ .

^)&_ df6f] ltdL ;fyL

df6f] ltdL Ps cd/ ;GttL,

df6f] ltdL Ps c;n ;fyL,

df6f] ltdL Ps c;n hggL,

s] ef] d t b+u k/] ltdL rflx,

xnrn clg d b+u / r'krfk,

df6f] ltdL slt a]nf xnrn eof}

d /f]P/ cnklqbf, nfvf}sf dxn / ;kgf

eTsfof}, st} d]/f ;kgf cw'/f / dnfO{ c;'/Iff /

a]/f]huf/ clg rl/q xTof

ug]{nfO{ <

if8\oGqsf/Lx? /ut d} e]6Lbf/x]5g\ .

xft ldnfP/ kfNb}

xfdL a]r]/ clg a]rfP/ vfbf

/ v'jfpbf/x]5g\ .

df6f] ltdL c;n d]/f] ;fyL

e'sDk / k/fsDkgdf r]tfjgL lbb} 5f} .

df6f] d]/f] ;fyL, clg if8\ofGqsf/L / b':dgsf klg

/ut r';]/ k'/ n .

ltgn] d]/f ;kgfsf c;n ;f]rnfO{ / oftgf

lbPem}, df6f] ltdL d]/f] cfFz' k'5 n . if8\oGqsf/L

/ 3ft lbg]sf xft n] x}g,

df6f] ltdL ;fIfL ag x}

;Totf k'/] em}, ltgsf ;Gtfg

uf8]/ k'/ x}, ltgsf ;dy{gsf

dflg; k'/, lt c;lt / 3ftsf dflg;n] k'/] em} .

^)*_ kfgL ltdL b':dgsf zAb nfO{ nft

xfG5f} .

b':dgn] x]/fPsf] afxfgfdf d]/f] dg

vf]:g vf]Hbf,

kfgL ltdL x'/L agL em:sfOlbof},

To;kl5 b':dgsf j/Lkl/

e'Orfnf] agL wSsf lbof},

kfgL agL 5fn cfO{ ltg}

3ftsf ;dy{s l;WofP/

k'/ x] df6f] ltdL

r':g x}g uf8]/ 5f]l8b]pm .

/ d]/f] lstfasf] kfgf kN6fP/ x]/ .

cw{kfun / abnf lng rfxfg]nfO{

k'l/b]pm .

^)(_ 6'6]sf] dg hf]l8b}g a? k[YjL g} kmf6Lhfnf

OdfGbf/Ltfdf /Dg]nfO{ P ;fn]

eGg] 8fsf u'08fx? dgkl/

af]nL a]OdfgL aGb}5g\,

To;}n] ;Rrf OdfGbf/LnfO{

u'08f 8fsf eg] rl/qlxgx?

abnf lnO{ ef]s} k]6 / cg}lts cfGb|f eb{5g\ .

6'6]sf] dg hfluFb}g, a? k[YjLn] g} sf]N6] km]nf{,

anfTsf/L / bnfn u/L >Ldlt 5f]/f 5f]/L

kfN5g\ . ltgsf ;dy{gnfO{ df6f]n] klg t k'nf{ .

^!)_ e'sDk ltdL s:tf] 5f}, s;/L cfof} <

e'sDk ltdL s:tf] 5f}, x]g{ dg nfUof],

af]nfpbf / b'vdf kbf{ cfof},

;a}nfO{ cnkq kf¥of} .

alnof] df6f] ;lDemGy] ufpF klg

klN6bf, crDd k/] d klg .

e'sDk ltdL s;/L cfof},

d]/f] lakt x'Fbf, g]kfn

;8sdf kf¥of}, d]/f] cfdfsf]

aRrfaRrL ;8sdf kfl/bf .

e'sDd ltdL s:tf] 5f}

s;/L cfof},

zq'sf] abnfnfO{

qfl;t agfof} <

e'sDd ltdL crDdsf]

dfof u5f}{ dflg;n] eGbf t .

P dfgj egfpbf e|i6 x'b} gp7,

;Totf;+u p7 clg ;TonfO{ lrGg vf]h, em'7sf]

v]lt gnfp . 60 61

k|s[lt k|]dL sljtfx¿

@)&@ kl5sf e'sDksf sljtfx¿

e'sDknfO{ b'Mv / ;'vsf] ;fIfL agfP/

n]v]sf sljtfx¿

^!!_ e'sDk

P e'sDk ltdL t ;fRr} dxfg / laZjAoflk

/x]5f} .

P e'sDk zxl/ofx? 3/sf] 3d08;Fu

t5f8d5f8 u/L OHht d'5\g nfUbf ltdLn] t ;j}

nfO{ zx/df dxn eTsfpFb} ;8sdf af; a;fpg]

u¥of}, slt dxfg 5\of} ¤

P e'sDk, st} d5{g ls 3/ eTs]/eGb} lk/df

dfG5] aflx/ lg:s]/ xlNnof} .

st} pbf/ t st} nf;dfly nf; agfpFb} xlNnof},

P dxfg e'sDk ltdL t d]/f] Zjf; / cfz xf} . P

dxf e'sDd ltdL t d]/f] lhpg] cfz kqsf/ /

zq' aflx/sf] cfTdljZjf;sf] Zjf; / cfz lyof},

slt dxfg lyof} .

P e'sDk ltdL t cfTd laZjf;sf] d]/f]

;+/rgf / Oltxf; gd]6, ltd|f] d]/f] jftf{nfk

gt kqsf/n] b]v] gt Gofo ug]{x?n] ¤

P e'sDk ltdL t d g} leqsf] a/bfg / pkxf;

clg k'/:sf/ x}, k|s[ltn] lbPsf] .

P e'sDk cj t cfz / lhpg] pkNnf] dfWod

r'lgb]p, P e'sDk wlt{ kmf6\bf klg lt aflx/L

cfFvfx?n] af]n]sf jrg /

lk8f dnfO{ k'/]h:t} nfUbYof] .

t/ To;sf] ;fIfL ltdL g} d;Fu 5f} .

P e'sDk, ltdL t dxfg\ 5\of} hggL eGbf lg 7"nL

kqsf/ / p2f/sdL{ eGbf dxfg\

P k[YjL ltdL t dxfg\ 5\of} .

^!@_ zlgjf/ @)&@ / !!=#) ah]

P zlgjf/ ltdL dxfg\ / kl/lrt zlgaf/ /x]5f} .

e'sDk / kl/wL lnP/

k[YjL kl/alt{t ul/lbof} .

;Totfsf] hGd lnO{ k'/fgf cjz]ifsf] klxrfg

af]ls .

z'esfdgf @)&@ ltdL gof cfudg;Fu

snd / km]/L gofF ;f]r;Fu p8\of} .

gofF kl/jt{g / Oltxf; ;kfg{ p7, oxfF gfdsf

eujfg / d7 dlGb/ eGbf klg ;Totfsf] uGtAo

;Fu p7 .

ltdL t dxfg / kl/lrt zflgaf/ /x]5f} . yf]/}

p2f/;Fu af6f] b]vfof} kl/jf/ arfof}, ltdL t

;fFRr} bofjfg /x]5f} .

^!#_ e'sDk Ps ljh'nLsf] em6\sf xf] .

e'sDk Ps lah'nL sf] Hjf/ef6f

/ Hjfnfd'lvsf] em6\sf xf] .

e'sDk Ps k[YjLsf] ultlzn rng / xnrn

xf] .

e'sDk Ps ckl/lrt em6\sf / sDkg xf] .

e'sDk Ps Hjf/ef6f / k[YjLsf] ultlzn lxF8fO{

xf] .

e'sDk Ps cToGt 7"nf] sDkg / k[YjLsf] xNnfO{

xf] .

^!$_ xnrn ljZj,

e'sDkn] xnrn agfPsf] k[YjL tx; gx;,

dfgjLo nf;x? k'l/bf lt cjz]if x?,

k[YjL g} u'8\lsP h:t},

g/fd|f] pQ]hgfsf] k|ltkmndf k[YjL

l/;fpFbf, dfgjLo cjz]ifx? k[YjLdf n'Sbf /

xnrn agfpFg] ;Totfsf] xNnfO{,

xnrn ljZj / Gofo/lxt sf] /fhlgLlt / qmflGt

clg xnrn ljZj cjz]ifleqsf] ltgsf] .

^!%_ Hjf/ef6f

w/ftn xNnfpbf 3/x? ;j} xNn] .

ljzLi6 dlGb/x? k'l/bf eujfg\sf] d[To'

b]v] . eujfg\ t x'b}gg\, dlGb/sf] sdfn xf] .

s;}nfO{ oxfF ufF; af; / skf; 5}g .

l/Qf] dlGb/sf] k'hf cle;fk xf] .

Hjf/ef6f dlGb/ eTsfpFb} pl7g\

k[YjLsf] tftf]kgdf lt dlGb/x? klg n'l6g, clg

k[YjL g} xlNng] Hjf/ef6f algg\ .

^!^_ e'sDk p8\bf

e'sDk klg p8\g] / lah'nL rDsg],

e'sDk cfO{ nf;x? a6'Ng e'sDksf] ?kdf sfn

wl/ Ao"Femg],

df6f]nfO{ pynk'yn agfO{ e'sDk g} p8\g] .

e'sDk g} wg;Fu p8\b} lx8\g]

e'sDksf] sDkgn] b]z g} 8/df yy{/ sfDg] .

e'sDk p8\bf ljh'nL / afbn gfRb} / gofF hGdsf]

klxrfg x'g] .

To:t} e'sDksf] :j/ g} k[YjLsf] cfudg / gofF

bz{g / n]vsf] cfjfh aGg] .

^!&_ @)&@ ;fn !@ ut]nfO{ z'esfdgf

ltd|f] cfudg Pp6f gofF af6f] / hLjg xf] .

ltd|f] klxrfg / !!=%^ sf] ;do k[YjL xNnfO{ d]/f] 62 63

lg0f{osf] klxrfg xf] .

P @)&@–!@ ltdLnfO{ w]/} z'esfdgf

gofF cl:tTj / gofF n]vgsf] cEo'bo xf] . clg

ljZj xNnfpg cleofg / gofF lxF8fO{ xf] .

^!*_ ;do eg]sf] kf/blz{ / b'/blz{ xf] .

;do Ps kf/blz{ / b'/blz{ a]u xf] .

;f]r / k|s[ltsf] klxrfg xf] ls ;+j]u xf] <

;do eg]sf] zlSt / cf6 xf] .

k[YjL t xlNng] clg crDdsf] lxF8fO{ xf] .

;do / snd Pscsf{sf kl/k'/s x'g\ .

;do / Oltxf; clg eUgfjz]if c?sf klg Ps}

x'g\ . ;don] k[YjL g} kl/jlt{t

agfpF5 . gofF o'u sf] em'7nfO{ nf;

agfpFb} sndsf] n]vgnfO{ arfpFb5 .

^!(_ e'sDk Ps aftf{nfk xf] .

;fFRr} e'sDk aftf{nfk clg sDkg xf],

e'sDk Ps k|ltzf]w / clg Ps v'6\lsnf] xf] .

e'sDk Ps lxF8fO{ / af]nfO{ clg ;f]rfO xf] .

e'sDk Ps sDkg k[YjLsf] xNnfO{ klg xf] .

e'sDk Ps kl/wL / n8fO{, gl;l4g] / ;Tosf]

k|s[lt / clg lht klg xf] .

^@)_ Ps k[YjL

P k[YjL ltdL t g]kfndf kl;5f} .

g]kfndf a;]/ zx/lt/ nlDs5f} .

km]/L w]/}nfO{ df6f] d'gL k'l/5f},

ltdL t xfd|f 3/x? x]b}{ km]/L d':sfg;Fu pbfof},

st} d / d]/f] kl/jf/ k'/] ls, lo dfgj egfpbfx?n]

eg]/ xlNnof} /],

P k[YjL ltdL t lt dfgj egfpbfnfO{ k'b}{ cufl8

a9\of} /] .

d]/f] cd/ hLjgnfO{ 6]jf lbFb} xlNnof} /] .

gofF a;f]af; / u'?Tj ljxLg hLjg / ;+/rgf

vf]Hof} /] .

ltdL t d]/f] ;Totf vf]Hof} /] . lt dRofP/ d]/f]

Oltxf; / oxfF cl:tTj d]6fpg] kIfsf] nf;

agfpb} / k'b}{ lx8\of} /] . wGo 5 e'sDk ltdLnfO{ .

^@!_ e'sDk ;lxt dfgj

dfgj bnfn / t:s/Ldf ltdL t yfDg g;s]/

pln{of} /],

dfgj klxrfg lrGg g;Sg] kqsf/ / g]tf

/fhgLltnfO{ lrb}{ psfnf] lxF8\b}5f} /] <

dfgj klxrfg lrgfpg / ltdL t k'b}{ eTsfpFb}

cgL ;Totf p7fpFb} 5f} /],

P e'sDk ltdL t ;Totfsf] klxrfg af]ls xNn]/

u8u9fj6 eof} /] .

cgL ;8sdf la5\ofg kfl/lbof} /] .

^@@_ ltdLnfO{ z'esfdgf e'sDk

ltdLnfO{ z'esfdgf 5 P dxfg\ e'sDk .

s] ;f]r]y] s] eof],

ufpF 5f]8L hfg] eGbf of] rfn eof] .

P e'sDk ltdL t ;fFRr} dxfg\ eof} clg ;f]Rbf

;f]Rb}, crDdsf] lg0f{o eof] .

kfunx? cfFvf vf]Nb}gg\,

u5'{ eGbf h] klg af]N5g\ ,

P e'sDk ltdL t dxfg\ 5\of} ;8sdf kfg{ vf]hL

af6f] glbg]nfO{ ;8s el/ ;j}sf af;

a;fO{lbof} .

z'esfdgf ltdLnfO{, gofF jif{sf], Kof/f] e'sDknfO{

clg ;j}sf] ;8s jf;nfO{,

3/ dxn agfpg]x? 3/ 5f]8\, eGg]

cfjfhx?, zx/sf 3/sf] df]xx?

Ko;kl5sf e'sDksf lg0f{ox?, Tokl5sf

;8ssf] af;x?,

To;}n] z'esfdgf lt e'sDksf gofF

xNnfO{ / lr/fOnfO{ / d]/f] n]vgsf]

klxrfgnfO{ .

^@#_ gof“ snd g} of] e'sDk xf] .

P gofF e'sDk, ltd|f] klxrfgdf nf;x?sf] bfxf

;+:sf/ / k'¥ofO{ eof], ltd|f] cfudgdf ;+;f/}

u8u8fj6 eof] .

gofF snd g} d]/f] n]vgsf] ;+/rgf eof] .

lo k'/fgf d7dlGb/ k|ltsf k'hf Aoy{ xf],

d]/f] n]vsf] k'hf gug]{x?nfO{ ltdLn] u8\u8fj6

agfOlbof} .

P e'sDk klxrfg g} k[YjLsf] gof ?ksf] bz{g,

;Totfsf] u8u8fj6 eof] .

^@$_ z'esfdgf e'sDk ltdLnfO{

d]/f] lt pn]{sf cfz' g} ltd|f] cfudg xf] ,

d]/f] nyflnª\u agfpg]x?nfO{ ltdLn] klg

etfe'ª\u kf¥of} .

t/ d]/f] s[lt hf]ufpg] k|oTg u/, P ltdL t slt

dxfg\ 5\of}, e'sDk ltdL t ;Totf dfq x]/ To;}

n] z'esfdgf 5 ltdLnfO{ / ltd|f] cfudgnfO{ .

gofF jif{sf] cfudg;Fu pl75f}, clg d ;Fu ldt]/L

ufFl;5f}, ldt]/L uf;]sf] gf}nf] laxfgL dflg;sf]

eGbf km/s 5 . ;Totfsf] klxrfgdf 5 .

^@%_ ljZjdf klxnf] xf} ltdL

ljZjd} klxnf] ltdL,

ljZjd} 7'nf] xNnfO ltdL,

ljZjd} nfdf] e'sDk ltdL, ;fFRr} ltdL t

efUodfgL, ltdL t ;fF Rr } efUodfgL clg ltdL t

/fd }| u/L lagf; ug]{

ltdL t w]/} efUo dfgL .

ltdL t r'krfk clg ltdL t alnof]

;fFRr} efUodfgL, ltdL t ljZjd} pRr /

efUodfgL .

^@^_ k|s[ltsf] lagfzsf/L e'sDk

k|s[ltsf] lagfzsf/L e'sDk ltdL,

d]/f] Oltxf; arfO{ s[ltnfO{ ;Ddfg u/

clg . clg k|fs[lts k|sf]k ;fRr} eofjx,

;fFr} 6fl9g vf]Hg] ;dfrf/nfO{ ;dfrf/ aGof}

ltdL .

k|fs[lts k|sf]k g} pbf/jfbL ;8s af; agfO{

kfun eGg]x?nfO{ pl7af; agfof} ltdL,

c;Totfsf] lagfzsf/L aGof},

slt eofjx aGof}, ltdL xhf/f} dfG5] k'¥of}

clg p7Laf; agfof} .

^@&_ k|no k|nosf] ;+;f/

;+;f/ g} k|no 5, oxfF pl7jf; agfof} of] b]z,

;f+:s[lts ;Dkbf eTsfof} clg ;+;f/ /

/fi6« Wji6 agfof},

k|no k|no g} of] b]zdf

;fFRr} /dfpg] k|no xf} ltdL,

cfkm' Toxf afwf agL ;8sdf ntfl/ dfG5] k'l/

lbof} .

wgfWo agL ;8sdf 5f]8\g]x?nfO{ qf; / pGdflt

lbof} klg .

^@*_ e'sDk g} o; w/ftnsf] dxfdf/L sDkg

xf] .

e'sDk g} o; w/ftndf vt/gfs xf] .

d]?b08 k'l/bf p7]/ lxF8]sf] Ps sDkg / ;f}Gbo{

xf] .

e'sDk g} o; w/ftnsf] dxfdf/L sDkg xf] .

k[YjL g} xlNng] Ps eofjx sDkg / w/ftn xf] .

e'sDk g} o; k|ltljDa dflysf] y/y/fxt xf] .

dxfdf/L sDkg / w/ftn xf] .

^@(_ g]kfndf @)&@ ;fn a}zfv !@ n] 7'nf]

eofjx sDkg Nofof] .

g]kfndf a}zfv !@ n] 7'nf] kl/a]z

agfof] .

g]fkndf gf}nf] laxfgL / gf}nf] cg'e'lt

hgtf / g]tfdf NofO{lbof] .

g]kfndf a}zfv !@ n] 7'nf] e'sDk

NofOlbof] .

g]kfndf e'sDkn] Iflt / pbf/ u/L ;8s d}

sdfn ul/lbof] .

^#)_ k|s[ltsf] vfgL

k|fs[lts vfgL ltdL /xG5f} h'g h'g

?k ltdLn] abn]/,

cfpF5\of} aQL jfnL

lst dfof, slt kL/

af]ls lxF8\5f} ltdL .

k|s[ltsf] vfgL /x]5f}

;w} e/L afFRg] .

ltdL / d ldNbf

oxfF cGwsf/ 5 hxf,

gdf/]/ arfp,

unt af6f] lxF8\g gb]p .

^#!_ k[YjL ltdL t ;fRr} dxfg\ 5f} .

k[YjL ltdL w]/} zlStzfnL eof},

cj stf hfG5f} cfpbf] cf; / dfu{ b]vfp

ltdL g} xf] of] b]zdf /Ifs d]/f]

;lxaf6f] lx8fp, cj

cfh ltdL /Ifs ag ;lx kysf] lgdf{0fdf af6f]

l;wf l;sfpg' ltd|f] lhDd]jf/Ldf, cFvf b]vfp

cGwfnfO{ ;kf/ / p7fp zlStnfO{ .

^#@_ xfjf rN5, lah'nL rDsbf

xfjf rN5 l;/L l;/L lah'nL sf]

em8\sf ;/L,

kfgL k5{ u8\ofª\u'8'ª

cl;gf em5{ y/ y/{,

clg a]ul;t kfgL k5{

;fRr} OdfGbfl/tf;Fu

xfjf rNbf ?vx?

gfRb5g\ uNof{ªu'n'{ª,

e'sDksf] qf;n] dfG5]

k5{g otf g ptf .

64 65

d t ;fFRr}, b+u k5'{

ltd|f] ?k b]Vbf

s]@ x'G5 k[YjLdf

uNof{ªu'n'{ª x'bf

^##_ cl;gf / kfgL

cl;gf / kfgL cfpbf

3/ eTs] em} x'G5 .

kNnf]kl§ hfbf hfFb} ufx|f] x]g{ k'U5' .

e'sDkn] qf; lbFbf dfG5] k5{g b+u,

s] u/]/ a;' v}, lbg s6fpg k¥of} .

la;fPsf] sndnfO{ cl;gfn] Ao'emfof] .

cl;gf / kfgL t ;fFRr} vt/gfs

6\ofSs6'Ss ub}{ embf{ d t k/] b+u .

^#$_ e'sDksf] qf;

;fFRr} ltdL n] qf; hGdfof}

g/f]lsg] kfgLsf 5x/f 5'6fof} .

g6'l6gL k[YjLsf Wjhf agfof},

ghf]l8g] dgsf ef/L la;fof} .

e'sDkn] zq'sf] cl:tTj d]6fof},

b]zn] d]/f] cl:tTj vf]Hof},

dlGb/sf] em'6f] k'hf lrGof} .

e'sDksf] qf;n] dfG5]sf ?k / /+u abNof} .

^#%_ k[YjL kmf6\bf

k[YjL ltd|f] Wjhf dg

d]/f] h:t} ;To 5 .

ltdL kmf6]/ lr/f

kbf{, dfG5] dbf{ /x]5g\

t/ dfG5]sf] dg kmf6\bf

t5f8d5f8 u/L

n8fO{ rsf{p5g\, 3fp aNemfp5g\,

ltdL kmf6]/ lxF8\bf

nfvf}F 3/ hf]lvd 5g\ .

d kmf6]/ lxF8\bf

d]/f] ;kgf k'l/lbG5g\ .

^#^_ d xf:bf vf6 xlNnG5

d xfF:bf vf6, ljZj xlNnG5 .

k[YjL ltdL kmf6\bf dfG5] xlNnG5g\ .

hldg xlNnG5, d xfF:bf crDd k5'{,

ltdL kmf6\bf dfG5] sfD5g\

t/ d l:y/ 5', Tolx lg0f{odf df}g 5' .

d xfF:bf lghL{j rN5, t/ ltdL kmf6\bf ;lhj

xlNnG5g\ / ?G5g\ .

d xf;F s] f ] /fP] sf ] yfxf kfpbF f ltdL kY[ jL xlNnG5f } .

^#&_ sljtf n]Vbf n]Vb} snd bf}l8/x]5 .

sndsf] cyfxnfO{ ltdLn] AoF"emfof}

P e'sDk d t cf/fd ubf{ ub}{ e'sDk leqLof} .

sndnfO{ p7fof} clg ;j}sf 3/ / dlGb/ ;kgf

eTsfof} .

To;kl5 ltdLn] d]/f] sndsf] lh0ff]{åf/ u¥of} .

e'sDk;Fu snd aRof] .

nfvf} 3/x? k'l/bf

sndsf] cl:tTj ltdL,

e'sDkn] p7fof} / km]/L dWo lbg

/ft af6 oL zAbx?nfO{ lhjLt kf/L

la;fof} .

^#*_ k|fs[lts lah'nL

P k|fs[lts lah'nL

ltdL t blIf0faf6 rlDsof},

clg 3fd kflg c;Lgfsf] ?kdf ulh{of} .

P lah'nL pQ/ / k'j{ nDsfj6 kf¥of] .

ltdL t ;fFRr} crDdsL k/L em} ulh{of} .

c;Totfsf] ;dfKtL u/L gof a:tL

a;fpg .

u8\ofªu'8'ª ltd|f] cfjfh ;'g]/ d k5'{ b+u,

crDd nfU5 of] d]/f]

lk|o ldq snd / d]/f] ;f]rsf] kv]6f .

^#(_ r/fx?sf] kv]6f

r/fx?sf] kv]6fdf k[YjL ulh{G5 .

r/fx?sf] p8fOdf xfjf w]/} km}lnG5 .

sndsf] bf}8fgdf lbg /ft laTb5 .

;fFRr} k|fs[lts ;f]r g} e'sDksf] pynk'yn xf] .

P kv]6fx? ltdLx? lah'nLdf x]/,

u8\ofªu'8'ª / kfgLsf] km/km/fx6df pl8;/L .

P snd ltdLn] t k[YjL g} p7nk'yn

kf¥of} hglhjg .

^$)_ 6Kk6Kk kfgLsf yf]kf

6Kk 6Kk kfgLsf yf]kfx? lah'nL u8u8fx6;Fu,

cl;gf, kfgL ;fyL ag]/ cfP5,

kfgL / cl;gfn] cfÇgf] b'Mv la;fP5 .

To;kl5 k[YjLdf e'sDksf] qf; cfP5 .

dfG5]x? ;8sdf kfn agfpbf,

e'sDkn] ;a}sf 3/ leq cGg 5fDg uP5 .

e'sDk 3/L@ cfpF5,

s]lx dflg;x? df pd+u 5fp5 .

^$!_ ;// kftx?

P xfjf ltdL ;//

au]/ ao]nL v]n]5f} .

e'sDk t dfG5]sf] lrxfg,

ag]/ cfP5f} .

k'l/Psf zax?, p4f/df p7fpbf

lgbfPsf ePem} lt AoF"emfpbf,

3/ klg lrxfg aGof} 3/x? klN6bf,

e'sDk t sfn aGof]

xhf/f} xhf/ dflg;sf .

;// kftx? xlNnbf dfG5]x? a]xf]z eP

d]/f zAbx? b]Vbf .

^$@_ P u8\ofªu'8'ª

u8\ofªu'8'ª, ltdL t n8fs' /x]5f},

b]zdf /ut aufP5f},

P e'sDk ltdL t n8fO{ / /utsf] vf]nf] aufP5f} .

P u8\ofªu'8'ª, ltdL t

cfjfh;Fu bf}8G5f} .

k[YjLnfO{ gofF ?k /

oyfy{ rl/qdf AoF"emfP5f},

P u8\ofªu'8'ª, e'sDk

ltdL ;+u;Fu} lyof} .

clg ;f}o{d08nsf] kl/jf/sf] ;b:o /x]5f} .

^$#_ ;f“emsf] la;fOdf

;fFemsf] lja;fOdf, n]Vb} 5' sljtf

/ftsf] cGwsf/df cIf/ sf] alQ afNb5' .

;fFemsf] la;fOdf snd bf}8G5 .

cIf/;Fu pHofnf] afnL d;L rDsG5 .

;fFemsf] la;fOdf w]/}

uh{g /fd|f] x'Fb}g .

zfGt / ;'/aL/ snd sf] r'krfknfO{ sndn]

bf}8fpg' 5 .

;'o{sf] la;fO{df ;flxTo ;fly xf], .

sndsf] la;h{g, x}g

bf}8fgdf /Dg' g} crDd x'G5 .

^$$_ OGb|]0fLsf]

OlGb|]0fLsf] /+u ltdL, e'sDksf] ;+u ltdL,

OlGb|]0fLsf] /+u w]/},

e'sDksf] cfudg w]/},

OlGb|0fLsf] ;ftf} /+u

e'sDksf] ysf{j6 w]/},

OlGb|]0fLsf] nfdf] af6f]

e'sDksf] 5f]6f] af6f],

OlGb|]0fLsf] /+u /f]ug

e'sDksf] wSsf wdg,

OlGb|]0fL / e'sDk, k|fs[lts tTjx?

OlGb|]0fL / e'sDk ;fyL agL cfP5g\ .

^$%_ k[YjL ltdL kmf6] em}

k[YjL ltdL kmf6] em}

d]/f] klg dg kmf6]sf] lyof] .

ltdL kmf6];/L d]/f] dg kmf6]sf] 5 .

ltdL rL/f k/]em} d]/f]

dg lr/f k/]sf] 5 .

lo /fhgLltsf] v]n /

s]lx ;dfrf/bftfn] d]/f] Oltxf;

k'g{ vf]Hbf, ltdLn] nyflnª\u agfPsL 5f}, k[YjL

ltdL kmf6];/L

d]/f] dg kmf6]sf] 5 .

dflg;sf af]nL /

9fF6 zAbnfO{ ltdLn]

laIfLKt kfl/lbof} .

em'7sf] v]lt ug{]nfO{

ltdLn] ?jfOlbof} .

P wlt{ ltdL kmf6];/L

d]/f] dg kmf6]sf] 5 .

^$^_ d]/f] sndsf] cIf/n] lr/]sf] 5 k[YjLsf]

/]zf

d]/f] snd t/jf/ xf] .

o;n] d]/f] Oltxf; sf]/]sf] 5 .

d]/f] snd / cIf/n] d]/f]

;f}Gbo{ / ;Totf /f]k]sf] 5 .

To;} n] t k[YjL Wjhf u/L

kmf6]/ c? 3/ / Oltxf;

nyflnª\u kf/]sf] 5 .

d]/f] sndsf] cIf/n]

k[YjL g} lr/]sf] 5 .

lt dfG5]sf jflx/L

?k / if8\oGqnfO{ lr/]/

d]/f] Oltxf; vf]h]sf] 5 .

d]/f] tx; gx; kfg{

zxl/ofkg / em'7nfO{

vf]h]sf] 5 .

^$&_ c;x\o eof] P dflg;x?

c;x\o ef] P dfgj egfpFbf

66 67

d]/f] b'vnfO{ hf]s agfpFbf .

c;x\o eof], P dfgj egfpFbf

cfh k[YjLn] pgLx?nfO{ hf]s u/fpbf .

c;Xo eof] ltdLx?nfO{ wlt{dftfn]

ltdLx? a]xf]; agfO{ k'bf{ .

^$*_ e'sDksf] Hjf/ef6f

e'sDksf] Hjf/ef6fdf

dg{ tD;]sf dfgjx?,

ljZj xlNnbf klg

lrGg 5f]8\of}, cIf/sf ;TotfnfO{,

e'sDksf] Hjf/ef6fdf

k'l/Psf cjz]ifx? cj t clt ef]

/fhgLltdf / if8\oGqnfO{ <

lrb}{ p7 P wlt{

ltgsf la;|LPsf af]nL

/ if8\oGqnfO{ k'b}{@ p7, P wlt{,

;Totf nfO{ 5fgaLg u/,

P wlt{ ltdL kmf6]/

;fIfL ag]/ clg d]/f] bz{g agL,

k'b{} hfp if8\oGq sf/Lsf Oltxf; ug]/,

^$(_ wlt{ xlNnof}

wlt{ xlNnof}, hj d s] u/L sxfF hfp x'Fbf,

wlt{ xlNnof} hj d cnkq k/L s] u/f} cj eGbf,

wlt{ xlNnof} hj d

laklQdf ;f]Rbf,

wlt{ xlNnof} cj

d ef]nL 3/af6

lx8\g] xf] eGbf .

wlt{ xlNnof} ha d cnkq x'Fbf,

wlt{ klN6of} ha

d lg0f{o lagfsf] lhjg c?n] agfO{

of]hgf eTsfpg vf]Hbf,

wlt{ xlNnof} ca s] u? stf hfp

hf]lug / Oltxf; arfp eGbf .

^%)_ e'sDksf] :s]n

w]/} :s]nn] dfG5]x? k'l/bf

yf]/} :s]nn] e'sDk w]/} lbg;Dd hfbf,

k[YjLsf] klxnf] rf]6L

olt sDkg of] b]zdf cj b]z dbf{ .

k[YjLdf /x]/, g]kfn

lrgfpg] e'sDk

l/Qf] dlGb/ elTsbf

crDd k/] d t,

e'sDkn] b]z Wj:t kfg{,

d t b+u k/L otfptf x]g]{

/+u ?k km]/L b]zn]

d]/f] cIf/;Fu abNbf .

^%!_ /fh:jsf] ?kdf e|i6frf/

;lx kljq / g}lts lzIff

n]Vg]sf] xftnfO{ /fh:j 5'6

x'g' kb{5 . gq clVtof/

e'sDksf] j]u;Fu 9Nb5 clg

b]zsf] cfly{s xnrn u'ld

C0f ltg'{ 5,

hldgn] ;txsf] d]/f] bz{g

d]/f] n]v dfUb5 .

^%@_ e'sDk, xfjf / atf; clg 3fd

3fd kfgL ;Fu} h:tf], e'sDk sf] cfudg

df6f] xlNn 3/ xNn] efufefu ;a}sf] dg .

e'sDksf] cfudgdf ;a} ?jfaf;L .

d t p7] snd;Fu b+u k/L@

e'sDk / xfjf b'j} ;Fu} x'Fbf

3fd klg ;Fu} lyP xfdLn] b]Vbf v]/L,

^%#_ e'sDksf] ultljwL

lr/f@ k[YjLnfO{ s:n] /f]Sg ;S5,

lr/f@ dgnfO{ s;n] b]Vg / a'em\g ;S5,

hlt lr/f k5{ dg Tolt

ckdfg / x]kfO{,

o:t} /x]5, k[YjLsf] ?jfO{ / s/fO{,

e'sDksf] dg klg, d]/f] h:t} /x]5,

e'sDknfO{ p7fpFbf

dg 5 k'm/{, e'sDksf] ultljwL

/x]5 7'nf] b]z g} xnrn agfP5 pynk'yn

agfO{,

^%$_ ;8sdf hgtf

;8sdf agfpg], dxnsf ls/f,

zxl/ofx? klg ;8sdf ;'Tbf,

zxl/of ;8sdf cnkq x'Fbf,

/fhgLlt kl5 ckdfg ug]{ zxl/of cfh ;8s

jf; eO{ nyflnª\u x'Fbf,

;8sdf hgtf e'sDkn] agfpbf

htftt} nyflnª\u x'Fbf .

^%%_ dxnx? zx/df uNof{ª u'n'{ª ag],

P wlt{ dftf lt 3/x?

uNof{ª u'n'{ª eP, xfdL t 3/af/ laxLg

ePsf, cfh ltgsf] klg plx Oltxf; ag] .

dfG5]x? d]/f] n]v / 3/ eTsfpg tD;] .

cfh ltdLn] ltgsf dxn eTsfO{ uNof{ª u'n"{ª

kfbf{ . d t b+u eP, crDd eP, eolet eP

eTsfpg eg]sf] xfd|f] 3/ eTsfpbf .

zx/sf dxnx? uNof{d u'n'{d if8\oGqsf/L arfO{

dnfO{ psycho agfpFbf .

^%^_ cl;gfsf] cf]O/f]

cl;gfsf] kl;gf cl;gfsf] cf]O/f]

kfgL kbf{ cl;gf lbg lbg k/]sf] .

lah'nL / kfgLsf] ;ldIf0f /x]sf]

Tolx a]nfdf cl;gf dgkl/ k/]sf] .

em'/{@ 5fgfdf x/{ k/]sf]

kfgL / cl;gfn] df};d klg abn]sf] .

y/{@ l6gdf cl;gfsf] /+udf

;]tf] cl;gf / kfgL kl/x]sf] .

^%&_ k[YjLsf] sd;n df6f]

k[YjLsf] df6f] sd;n

x'Fb} 5 .

g]kfnsf] w]/} kfgLn]

k[YjLsf] df6f] uNb} 5 .

g]kfnsf] w]/} df6f] uNb}@ 5 .

kfgL w]/} ?v yf]/} kfgL leq uf5 .

g]kfnsf] ?v h/f yf]/} x'Fbf

kfgL ;b}{ uof] cj g]kfn sdhf]8\ eof] .

k[YjLdf df6f] sd;n efsf] 5 oxfF,

;fFRr} oxfF klx/f] / e'sDkn] nfb} 5 oxfF .

^%*_ e'sDksf] wSsf w]/} @)&@ ;fn j}zfvsf]

dlxgf

e'sDksf] w]/} 5 dlxdf

e'sDk / k[YjL u8u8fx6 eof] .

/f]lsPsf] sndn] g]kfnL :j/ km'Sof] .

e'sDkdf wSsf x'Fbf nfdf] ;do uof],

/f]lsPsf] sndn] df6f]sf] :j/ km'Sof] .

@)&@ ;fn gof hf]z / qmflGt

;fFRr} g} g]kfnLdf gofF bz{g cfof] .

^%(_ e'sDk / d

e'sDk / d, ;fFRr} ldqtfsf] k|lts

e'sDk / d df :jfledfg

dflg;sf] a'emfOdf 3ft k|lt3ft .

e'sDk / d ;fFRr} cfTdljZjf;

w/ftndf df6f] rNbf d'6' rN5 d]/f] .

e'sDk / d ;fFRr} OdfGbf/L k|lt3ft ug]{5}g

e'sDkn] x]/L, e'sDk / d PSnf, PSn}, 3ftdf

afFRbf d'6' ;fRr} lr/Lbf] /x]5 <

^^)_ k|lt3ftsf dfgj

P k|lt3ftsf dfgj slt lk8f;Fu afFRg' 5 oxf .

P e'sDk ltdL klg

k|lt3ft u¥of} lt dfgjx?nfO{ hxfF .

3/ g af; agfpg]x?sf] rnxndf

ltdLn] agfof} rnxn / lt dfgj egfpbfx?sf] .

k|lt3ftsf dfgjnfO{ e'sDksf] rf]6,

3ftdf afFRg lk8f x'Fbf e'sDksf lk8f .

^^!_ e'sDksf] snd

e'sDksf] sndnfO{ :jfut 5 .

sndsf] sdfndf /Dg hfGg]nfO{

e'sDksf] :j/ em} snd p7\g ;Sg]

b]z / ljZj xNnfP/ p7\b} lxF8\5 .

e'sDksf] cfjfhdf st} dnd 5 ls,

cj ltd|f] cfudg snd;Fu p75

e'sDksf] snd t p7\b} 5 oxfF

;fFRr} oxfF sndsf] pRr 5,

;u/dfyf eGbf klg .

^^@_ /fhgLltsf] :j/ eGbf t clxn]sf] e'sDk

OdfGbfl/tf 5,

P e'sDk ltdL t OdfGbfl/tf 5f} ls

st} /fhgLlt / ltgsf ;dy{ssf

dxnnfO{ nft xflg 5f}F <

P e'sDk ltdL t crDdsf] kl/wL xf},

;fFRr} ltdL t Gofosf] kl/wL alg5f} .

/fhgLlt if8oGqn] em'7 l/kf]6{n] s'/f s6fOn] dg

kmf6\bf, of] lhjgdf,

P e'sDk ltdL klg t To;} u/L kmfl6uof} of]

d?e"ld dgdf .

^^#_ P xfjfkfgL / e'sDk

P xfjfkfgL / e'sDk

ltdLn] ;a}sf 3/ eTsfof},

/utsf] vf]nf] aufof} .

P xfjfkfgL ltdL t ;fFRr} vt/gfs /x]5f}

P e'sDk ltdL t ;kmf dg ;Fu cfP5f},

P xfjfkfgL, PSn} lx8, xfdLnfO{ Gofgf]

cf]t lbP/ p7 .

cfTdlge{/ agfP/ p7,

68 69

hGd xfd|f] / d]/f] cl:tTj lnP/ p7,

x] e'sDk d]/f] Oltxf;;Fu p7,

lt 3ftsf cfz' lkpg]nfO{ x]/ .

lt zq'nfO{ eTsfp lt ;f]emfnfO{ p7fp .

^^$_ 9'ª\ufnfO{ b'Vbf

9'Íf ltdL t k[YjLnfO{ c6ofP/

9'Íf af]Nbf / df6f]d'gL

9'Íf n'Sbf,

9'ÍfnfO{ b'vfpbf e'sDk alNemG5 .

l/Qf] b]ptfx? k'hf

ug]{x?, e'sDksf :j/x? u'lGhG5g\ .

clg dlGb/x? elTsG5g, To;}n] t 9'Íf p7]sf lt

klN6G5g\, e'sDkn] 9'Íf g}

kN6fOlbG5g\ .

^^%_ e'sDksf] ;lxi0f'tf

P e'sDk ltd|f] ;lxi0f'tf / cfjfh

dflg;sf] k'hf / cGofo lj?4 xf] .

ltd|f] rDsfj6 g} ltd|f] wSsf / dx;'; xf] .

P e'sDk g} ltd|f] k'hf g} Aoy{ dfGg]x?

lt ck/fw / cGwfx? eujfgx?sf] gfd k'sfg]{x?

e'sDksf] ;lxi0f'tf g} ;f}Gbo{ nfU5 dnfO{, 3ftdf

afRg] d'6' lr/f x'bf s:tf] x'G5, To:t} jgfof}

dxn dlGb/sf /fIf/ / k'hf/LnfO{ .

^^^_ e'sDksf] Iflt

e'sDksf] Iflt b]zsf] of] b'u{lt

e'sDksf] b'b{zf b]zsf] of] cj:yf,

e'sDksf] Iflt b'b{zf / b]zsf] of] b'u{lt,

e'sDkn] of] b]zdf eof] b'u{lt .

^^&_ ;'g;fg e'sDk

;'g;fg e'sDk xNnf cfof],

;'g;fg e'sDk xfjf;Fu ao]nL v]Nof} .

;'g;fg e'sDk ;fRr} eojx

/fHo g} xlNnof] dl;sf] sdfn

;'g;fg e'sDk ;'g;fg lbg,

hldg / 3/ xNnfO{ ao]nL v]Nof] e'sDk,

;'g;fg e'sDk xNnfvNnf

u8u8fx6, zxl/of dxnsf]

t5f8d5f8 clg ;'g;fg cGwsf/ .

^^*_ cfsfz sf] 5fgf],

cfsfzsf] 5fgf] /}5, k[YjL df ;fRr}

xfjf kfgL afbnn]

v]N5 ao]nL, slxn]sfxL,

cfsfzsf] 5fgf]d'lg

dflg;x? a:bf k[YjL g} ef/L

agfpg] hg;+Vof ulh{bf .

cfsfzsf] 5fgf] d'lg

xfdL /xbf b]z g} sfKof] oxfF

e'sDk agL d]/f cIf/

ulh{bf, em'7sf] k'hf em'7sf] s'/f

;xg' d slt Joy{ 5 oxf 3ft / k|lt3ftdf /xbf .

^^(_ ljiffn' dfu{

dflg;sf] ljiffn' dfu{

slt 3fts 5 oxfF,

dflg;sf] ljiffn' arg

n] slt lr/f k5{ dg oxfF,

ljiffn' dfu{ oxf, ;j}nfO{ laZjf; ubf{,

zq'sf k'hfdf /dfpg]x?

zf]if0f ub}{5g\ oxfF,

ljiffn' dfq b]p x]

df6f] ltdL Toxf

3ft k|lt3ftdf agfPem}

ltdLn] tTkfof} Toxf,

dfu{ lbof} x]

ck/fwLx? d dbf{

stf hfp egL ;f]Rbf

s] eof] b]zdf, of] xhf/f}sf] d[To'

of] ult oxfF .

;xh} ax; u/L zq'

ldnfpg]nfO{ 3ft u/L uh{ cem .

^&)_ d dg{ rxfbf

s] eof] of] b'u{lt, d dg{ rfxfbf, d

em'sfpg' vf]Hbf s] eof] x} <

dfgjx? 3/ / dxnx? clg

xhf/f}sf d[To'sf cjz]if ge]ltbf

3d08L eg]sf lt jrg clg 3[0ffTds

af]nL, k[YjL pN6f] 5Lg em'Sg]

5}g eg]/ d}n] eGbf,

d dg{ rfxfbf / 7fpF / af6f] 5]Sbf,

s}of} cjz]ifx?

k'l/bf To} rfn

u/L kqsf/ / /fhgLlt1

if8\oGqsf/L efUbf <

clg sfd lagfsf] ax; ubf{ .

^&!_ k[YjL 5rlNsbf

k[YjL 5rlNsbf oxfF

cGof]n 5,

lab]zsf] e]ifdf /x]sf

lo larNnL b]zdf kbf{v]/L .

k[YjL 5rlNsbf b]z lau|Lbf

htftt} sf]nfxn / nfz,

x]/ t of] ult ePsf] b]zdf,

d'bf{z/L eof] b]z / /fhgLlt clg

if8\oGqsf/Lx? oxfF k[YjL 5rlNsbf

b]z 0f;+u|fd kl5 sf] 3fOt]

dg / nf;x?df klN6bf .

^&@_ df6f]sf] ?k kl/jt{g

df6f]sf] ?k kl/alt{t g} 5,

nf;dfly nf; r'n{'Dd zx/ / b]z 5,

df6f]sf] ?k kl/alt{t 5 .

b]z / df6f] g} r'n'{Dd

kl/ b]z g} kl/alt{t x'G5 .

df6f] / kfgL kl/at{g

x'Fbf, b]z g} ablnlbG5 .

b]zsf] kl/at{g g} b]zdf u8u8fj6 x'G5 .

^&#_ ;dtn w/ftndf /x]sf] k[YjL

;dtn w/ftndf k[YjL rNnf sndsf] ue{ rn]

em} b]z 5rlNsbf,

;dtn 3]/fsf] ;du|df

w/ftn / k[YjLsf] ;txLdf

;dtn w/ftn / kl/wLdf

;du| df6f]sf] xnrndf .

;dtn w/ftn sf]

Jo'emfOdf .

;du| ;txsf] prfO{df

ulx/LPsf] ;+/rgfdf

Wji6 / elTsPsf] dgsf] Oltxf;,

To:t} lhaLt sndsf] ;+/rgf .

^&$_ g]kfndf lrxfg} lrxfg,

lrxfg aGof] e'sDkn] /fhwfgL zx/,

cf;kf; g} /x\of]

of] xNnfO{ b]z g} ablng] xf] .

g]kfn g} lrxfg vGbf

df6f] pnL{ aUof] .

e'sDkn] w]/} hgf dflg; g} vfof] .

df6f] ef]s} x'Fbf v]/L vfgf k]6 e¥of]

Tolta]nf zx/sf 3/38]/L n8\of] .

k'/fgf 3/ elTsP/ gofF snd p7\bf

gofF 3/sf] hu /fVg cfjZos, cTofjZos

eof] .

^&%_ e'sDkn] s] ;f]r] s] u¥of]

s] ;f]Rb} tn em/] s] u/Lg wlt{n],

slt dxfg\ wlt{ cem} klg arfpm ltd|f]

cflzjf{bn] .

s] ;f]Rb} hfFbf h] ;f]r] ToxL x'Fbf

s] lg0f{o lnp egL cnkq k/L a;L/fVbf

d t b+u k/] k[YjLn] d]/f] lg0f{o / af6f]

b]vfOlb+bf .

;8sdf af; agfpg]x? d]/f] nf;

vf]Hg]x?, cfh c?sf nf; vf]Hg]

agfof] .

P wlt{ ltdL g} dxfg 5f}, dnfO{ ltdLn]

lg0f{o lbbf .

^&^_ k[YjLsf] / df6f]sf] dg

dg laemfpg] sf8fdf d k'Ubf

cjz]if agfO{ k'5{g ls eGg] 8/ lyof] .

kfun agfpg]x? l5@

ug]{x?sf] le8 / sf]nfxn lyof] .

d]/f] Oltxf; unt agfO{ ;Totf k'g]{x?sf]

nfOgdf d a:bf t

df6f]n] ;asf] ;f; / cf;

lng k'lu5g\ clg d]/f]

Oltxf; / kmf6]sf], ?jfO{

otf g ptfsf] zq'sf] kl5 nufOnfO{

wSsf lbO5g\, clg,

d]/f] ;Totf vf]lh5g\ .

s]lx kqsfl/tfsf ckdfg

/ Oltxf; dfg{ rfxg] uh{df

u8u9fj6 ul/5g\ .

;nfd gd:t] lt @)&@

;fnsf e'sDksf] qf; / 3dl08 eGg]sf

cufl8sf wf]s]afh if8\oGq sf/Lsf :j/nfO{

wSsf lbFbf .

^&&_ wlt{df d ;+u e'sDk / d k'l/bfsf] cjz]

if agL ulh{of},

df6f] ltdL lht / uh{ xf},

d k'l/bfsf] cjz]if agL ulh{of} .

sof}FnfO{ j+zlxg, Oltxf; 8'afof},70 71

clg ltgsf afjh'b

3/af; p7fof} .

k'/fgf] 3/ eTsfP/ gofF

;+/rgfsf] xft p7fof} .

cgL laj]sL ag]/

;jsf :j/nfO{ s'lNrof}

d s'lNrP em} u/L .

d ;Fu ;To eO{ wlt{ af]Nbl5g\ .

lhpFbf] agL cf; / lt b':dgsf 3ft la;fpl5g\ .

^&*_ d'6' lr/f@ x'bf s:tf] x"G5,

lr/f@ ag]sf] dg s;/L

hf]l8Pnf, <

lr/f ag]sf] df6f], s;/L Pp6} aGnf,

dg / d'6' d]/f] nflu x}g,

lr/f@ k/]sf] g]kfnL df6f] if8\oGqsf/Lsf] 5}g .

lr/f kl/;s]sf]df g'gr's

nufp5g\ if8\oGqsf/Lx?,

To;}n] wlt{ kmfl6g cfh d'6' r'8fNg]x?,

wlt{ p7\bf d klg b'Vg',

b]z sf] df6f] b'Vbf d klg b'Vbf /

if8oGq ;dem]/ ?G5' .

^&(_ ;Demgfsf knx?,

;Demgfsf knx? lttf / cuGo 5g\,

;lDembf ;'v vf]:g]

uf8\g]x? w]/} 5g\ ,

df5'{ eGg] :j/x? cem}

ck/fwL agfpb}5g\ .

To;}n] t k[YjL

Wjhf x'Fbf klg cr]tg

agL kl5 nfUb} lxF8\5g\ .

To;}n] t b]z / df6f]

?bf, cf]t vf]Hb} 5g\

if8\oGqsf/Lx?,

zx/sf dx+uf 3/ / dxn elTsbf .

;Demgfsf knx?

lttf / Joy{ 5g\ .

k'l/Pem} dg k'g]{ /

snd vf]:g tlNng 5g\ .

^*)_ lr/f lr/f eO{ kmf6]sf] dg,

lr/f@ ag]/ kmf6\bf s:tf]

ePxf]nf .

afFRg / dg'{df s'g rflx

cf}lrTo xf]nf <

;To s] xf], x] vf]h

k[YjL ltdL .

clg a'em\b} hfp, sd{

/ dgsf] a]u agL

lr/f@ x'Fbf slt lajz

x'G5 dg .

kmf6]sf] wlt{ x]/ P dfgj egfpFbfx? eg] .

^*!_ e'sDkkl5sf sljtf

dnfO{ ;fdfGo dfGg]

kqsf/x? cem} d]/f] ckdfg df /Db} / cGtjftf{

lnFb} 5g\ .

dnfO{ ;fdfGo dfGg]x?

zq'sf] k"gh{Gd vf]Hb}5g\,

dnfO{ ;fdfGo dfGg]x?

cem} d]/f] Oltxf; k'b}{5g\ .

cem} ltgLx? zq'sf] cjz]if

/ Oltxf; p7fpFb}5g\ / ;Ddflgt x'Fb}5g\,

To;}n] t oxfF e'sDksf] ult lg/Gt/ x'Fb}5g\ .

cem} e'sDk rflx ;fRr}

cfpbf] / arfpbf] xf]nf .

b]zdf qf; / pN6f]

cGtjf/tf{ / af]Ng]nfO{ ;f]w .

^*@_ rs]{sf 3/ / eTs]sf

k'/fgf 3/,

rs]{sf 3/ / eTs]sf k'/fgf 3/ .

d]/f] /utsf] kl;gfnfO{

/ cfdfsf ;GtltnfO{

Oltxf; d]6fpg]x?,

rs]{sf 3/ / eTs]sf

3/, dflg; arfp

x'Fbf / d]/f] kl/jf/sf] /Ifsx'Fbf

rs]{sf / eTs]sf 3/,

kl/jf/ arfp,

lo snd / :j/nfO{

;Ddfgk'j{s p7fp .

^*#_ /Ifs ag P e'sDk

cTofrf/sf] la?4df /Ifs ag ltdL,

cGofosf] la?4df Gofo b]p ltdL,

/Ifs ag P e'sDk, lt lr/f@

kg]{ dg / kl/jf/nfO{

P e'sDk /Ifs ag

/fhgLlt u/L j+z g} Wji6 kfg]{x?nfO{,

/Ifs ag åGådf lk8Lt :j/ / u'Ghg ag]sf

AolSt / kl/jf/nfO{,

/Ifs ag P e'sDk

cfFvf gePsf kl/jf/nfO{

/Ifs ag kl/jf/ e8\ofP/

kl/jf/ / ltgsf kl/jf/

kfNg]x?nfO{ .

/Ifs ag, cGwkl/jf/nfO{ .

^*$_ s] ;f]r], s] eof]

s] eof], s] ;f]r]

e'Orfnf]df p7] crDd nfUof],

s] dfu] s] eof] j}zfv @( ut],

s] ;f]r] s] ef] kqsfl/tfsf] ;f]r

dg gkbf{, s] ef] <

s] ;f]r] s] ef], crDd ef], of]

@( ut] b+u ef] l6=eL= x]bf{ x]b}{, /+u ef] .

^*%_ /0f;+u|fd ef], e'sDk

/0f;+u|fd ef] e'sDkn]

qf; / 8/ hGdfof],

/0f;+u|fd kl5sf] lbg

e'sDk kl5sf] qf; / lbg

j}zfv !@,!# / @( sf]

e'sDk kl5sf] of] lbg,

/0f;+u|fd kl5sf] ;fRr}

lr/f k/]sf] dg .

b+u / eolet agfof]

/+u / b+u kl5sf] of] dg .

/0f;+u|fd kl5sf] of]

lbg, dg kl5sf]

of] dg,

/0f;+u|fd kl5sf]

of] dg,

^*^_ e'sDk t /+u sf] /x]5 .

e'sDk t b+usf] /x]5

e'sDk t crDdsf] /x]5 .

e'sDk t /x]5 /+u / b+usf]

snd / dgsf] lht / crDdsf] .

e'sDk t /+u sf] /x]5,

e'sDk t ;fFRr} crDd

sf] kl/wL /x]5 .

e'sDk t crDd /x]5

d t crDd / eP .

e'sDk t ;fFRr} g}

kl/lwk"0f{ /x]5 .

s] eof] of] t crDdLt /x]5 .

^*&_ e'sDksf] wSsf / dx;';

e'sDksf] wSsf /x]5 .

ufx|f]x? 3/sf] p8fO{ nu]5 .

e'sDksf] wSsf 7'nf] /x]5,

;fFRr} g} of] b]zdf s] /x]5 .

e'sDksf] wSsf 7"n} /x]5

af]nfpFbf cfpg] gq hfbf]/x]5 .

e'sDksf] wSsf t eolet eP5,

l5of@ ePsf] dg em} eP5,

e'sDksf] wSsf /

sDkg / uh{g /x]5 .

^**_ lr/f / l5of x'“bf slt dg lr/LG5 .

P wlt{ slt lr/LG5 .

of] dg slt ylst 5 of] dg,

slt lr/f@ kf/]

3ft / zq'sf ;Gtfg arfpg,

xfd|f] Oltxf;sf] uGtJo d]6fpg,

lr/f@ of] dg, l5of

x'Fbf]/x]5 of] tg,

/Ifs aGof] k[YjL

d ?bf sf], If0f

b'vfpbfsf] x/]s If0f,

lr/f@ l5of kfbf]{ /x]5

of] dg / of] kl/wL

clg k[YjL xlNnbfsf] of] If0f .

^*(_ lrGg g;s]sf of] :j/

lrGg g;s]sf lo :j/x?

a'em\g g;s]sf d]/f n]vx? .

lrGg g;s]sf oL uGtJox?

a'ˆg g;s]sf zAb / v]nx? .

lrGg g;s]sf zAb / :j/x?

a'em\g g;s]sf d]/f] blaPsf :j/x? .

xlNn/x]sf :j/x?, e'sDksf

ultljlwx?,

cfh crDd eof], efu]sf :j/x? clg e'sDksf

wSsfx? .

sDkg / wSsf;/L d]/f cfjfhx?,

a'nGb agfp5g\ lo dflg; / k'hf/Lx? . 72 73

lo zAbsf snx? ;fRr} dgd'tfj u|l;t

dgx? .

^()_ ulh{G5g\ lr/f lr/f :j/x?

ulh{G5g lt lr/f@ :j/x?

df6f] klg t af]N5 c;tnfO{

lhtfP/ lrgfpbf v]/L,

ulh{G5g lr/f@ :j/x?

a]sf/sf eujfg k'Hbfv]/L

ulh{G5g\ :j/x? oL

cGofosf zAbx?nfO{

dfofdf e'Nbfv]/L

ef/L jiff{ l;t ulh{G5Lg

g]kfn wlt{ klg

cem eolet x'g] xf] ls

of] b]zsf] laut clg

ulh{G5g zAbx? snd

/ lbdfu l;t,

ulh{G5Lg df6f]

lt cGofosf l/kf]6{ ;Fu .

^(!_ e'sDksf] /x:odo xNnfO{

/x:odo xNnfO{ / /x:odo laptfO{

e'sDksf] /x:odo nDjfO{,

/x:odo xNnfO{

/Ifs agL cfp e'sDk

nfdf] cfo" lnP/ cfpm

e'sDk ltdL Ps Gofo

lnP/ cfpm .

e'sDk lbP/ cfpm

ca /Ifs ag]/ cfpm,

e'sDksf] /x:odo

xNnfO{ /Ifs aGb}5f} .

crDd 5, k[YjL

ltdL t d}n] af]nfpFbf s;/L cfof} .

e'sDksf] wSsf crDd kl5 cfof} .

^(@_ P e'sDk,

ltdL t crDd kfb}{ 5f} /]

ltdL t /+ud~rdf xlNnb} 5f},

P e'sDk ltdL t /+ud~rdf eolet 5f},

xNnLb} xlNnb} uh{G5f},

P e'sDk d klg t ltdL em} Ift laIft

ePsL lyP .

k]m/L ltd|f] cfudg dfu]

cfof], em:sfP/ uof},

km]/L ;a}nfO{ u|l;t agfof},

P e'sDk ltdL t Ift laIft agfO{,

g]kfn / ef/t xNnfP/ cfof} laZj xNnfof} .

^(#_ ltd|f] ;f}Gbo{ eolet e'sDk

ltd|f] ;f}Gbo{ 8/nfUbf] sDkg /x]5 .

ltd|f] ;f}Gbo{ t qf; g} qf; Nofpbf] /x]5 .

ltd|f] ;f}Gbo{n] dflg;sf] ;f}Gbo{ x/fpb5 .

P e'sDk ltd|f] ;f}Gbo{ g} ql;t / eolet /x]5 .

ltd|f] ;f}Gbo{ eolet / ql;t 5 .

ltd|f] ;f}Gbo{ d k|ltsf] /Ifs 5 .

ltd|f] ;f}Gbo{ xfd|f] /Ifs 5,

ltdL g} ;f}Gbo{ / if8\oGqsf/L aflx/sf]

kn 5 .

^($_ k|s[lt g} zlStzfnL

zlStzfnL k|s[lt, ;f}Gbo{sL vfgL,

/ftsf] cw]/Ldf n's]/ /dfpg],

pHofnf]df /dfP/ d ;Fu} p7\g],

k|s[ltsf] ;f}Gbo{df dflg; 8/fpg],

af]nfpFbf cfpg], 8/fpbf

efUg], k|s[ltsL vfgL /x]5f} zlStzfnL,

k|s[lt g} zlStzfnL ltdL k|s[ltsL vfgL, /lx5f}

zlStzfnL clg ;f}Gbo{sL vfgL /x]5f} .

^(%_ zlStsL vfgL ;f}Gbo{sL /fgL

x] k|s[lt ltdL zlStzfnL ;f}Gbo{sL /fgL,

dfgjeGbf dfly /lx5f}

zlStsL vfgL, ltdL t cb[io

cyfx, a'l4df, sxfFaf6 xlNnG5f} dg

S'mg 7fpFdf, To;kl5 ;f}Gbo{sf]

vf]hdf, afr]/ arfp of]

/ft lbgdf, eTs]sf af;nfO{ cf]t

b]p, lk8Lt agfPsf] kl/jf/nfO{ /Ifs

ag .

zlStsL vfgL, ;f}Gbo{sL /fgL,

dg zlSt ltdL sxfFaf6 Nofpg] .

^(^_ ao]nL v]nL 3'D5f},

ao]nL / ;';]nLdf ltdL v]nL /Dbf .

stf d klg t PSnf] dx;'; ubf{ .

aNn of] dfgjdf l/Qf] k'hf ubf{ .

eujfg agL u'08fx?sf] k'/fgf gfd

k'sfbf{ .

ao]nL / ;';]nLdf lx8]sf] b]Vbf,

sxfFaf6 cfof}, wSsf s] la/fdL eof},

dnfO{ em} ltd|f] dg lr/f@ kbf{,

dg klg s:tf] ltd|f] kL/ Aoyf x]g]{ .

dnfO{ em} ltdLnfO{ dg kmfl6 hfbf

To;}n] t ao]nL v]nL lx8\ofF .

^(&_ s;/L b]v' e'sDk ltd|f] ;Totf

ltd|f] dg a'em\g dg nflu /f5,

cfh cfpg] cfudg d}n] af]nfpFbf uf5,

cl:t dnfO{ kL/ kbf{ lg0f{o lg lbof} .

cfh d}n] af]nfpFbf ltdL g} cfof} .

;+hf]u xf] ls, ;To xf] hfGg d}n] kfOg,

s;/L lg ;To vf]h' ltd|f] cfudgnfO{ .

s;/L kQf nufp, ltd|f] xNnfO{,

/Ifs ag ltdL xfdLnfO{ To;}n] /ftkbf{ ltd|f]

;Demgfdf /Ifs aG5\of} egL eG5' z'esfdgf .

^(*_ e'sDkn] xNnfpbf,

e'sDksf] cfudg;Fu} ls/f

km6\ofªu|f afb/sf] cfudg

of] k[YjLdf crDd} ef5 slno'udf .

o'4 ;fu/ eP h:t}

aln vf]Hof} lt dfgjx?sf],

hlt vf]Hof} nUof} ltgn] xfd|f] j+z xg{ vf]h] em}

u/L, pln{of} a]u agL af]npFbf s;/L xlNnof},

e'sDksf] cfudgdf ls/f km6\ofªu|f afFb/,

crDdsf] k|s[lt / hgfj/sf] cfudg .

^((_ Wjhf@ ag]sf] d'6',

Wjhf@ agL kmf6]sf] dg s;/L hf]8'F .

gePsf k|Tof/f]k0f s;/L ;x]/ d afFr' .

;f]w lt df6f] / b]znfO{ d'6' lr/]/ zq' lhtfpFbf

s:tf] x'G5 Tof] dg .

clg cf/f]k / k|Tof/f]kdf afFRg slt sl7g /

t8\kfO{ x'G5, zq'sf] j/k/ d /x]/ afFRg

To;}n] t df6f] ;f]w g lt cr]t /

u'08f/fhsf] ;QfnfO{, d]/f] lbdfv rf]/L zq'nfO{

eg]{ / dnfO{ bf;Tj rfxg]nfO{ .

Wjhf@ ag]sf] d'6' s;/L hf]8', ;f]w lt

wlt{ / ltgsf sDkgnfO{ .

&))_ cfˆgf] Oltxf;

d]/f] efUo csf]{ /utnfO{ d lbg ;lStg .

d d]/f] Oltxf; d]6\g lbGg .

d d]/f] lbdfu ;fF6\g lbGg .

d d]/f] efUo vf]:g]nfO{ k'5'{ .

d d]/f] ;fy n'5L d h:t} afFRg]nfO{ eTsfp5' .

d d]/f] Oltxf; vf]tN5',

d d]/f] lautnfO{ k[YjLsf]

lr/f;Fu p7fp5' . a? d

zx/sf dxn / ;8s kN6fP/ p7fpF5' .

d d]/f] Oltxf; vf]H5'

clg lt d]/f] lhpbf

cfjfhx?nfO{ Ao'emfp5' /

zq' ;dy{snfO{ uf8]/

k'/L e'sDk;Fu uh{G5' .

&)!_ slno'u

sln em'7 / lht, e'sDksf] sDkg klg t

eG5, d t 3d08L x}g / <

em'7f] s'/f ;xg', d'6' lr/f kg'{ xf] /] .

P sln, ;To vf]h

lgbf]{if r]nLsf nf; agfpg]x?sf

5]p uO{ a; .

clg km]/L ;Totfdf p7,

P e'sDk ltdL t ;To arg;Fu p7,

/ e'sDk /Ifs

ag, clg 3d08L eGg]

if8\oGqsf/Lsf] lr/dg

agfp, d}n] em} ;xg afWo agfp .

slno'u t c;To dfly 5,

To;}n] lr/f@ kbf{ of] dg slt ?G5 .

&)@_ n's]sf lrxfgx?

n's]sf lrxfgx?n] la;]{

cfkm\g} cfdfx?

Ao'lemOg lt wlt{ klg

cGofodf d /f]P/ p7\g glbbf,

cfz'sf nx/x? cfpFbf

k[YjL klg pynk'yn x'bf]/x]5 .

o; k[YjLdf tx;

gx; kfg]{ ;+hf]u xf] jf /fd|f] cfudg,

n's]sf lrxfgx? la;{g] hGt'x?

cfkm\g} ;Gtfg la;L{ if8\oGqsf/L k'hf

ug]{x? .

n's]sf lrxfgx? Ao'em g

ltd|f laut n'sfpg vf]Hg] ck/flws

ultljwLx? .

&)#_ kmf6]sf] w/ftn n'l6Psf cl:tTjx?

kmf6]sf w/ftn / n'l6Psf dgx?

74 75

kmf6]sf] dg / lt if8oGqsf/Lsf] ;fyx?,

kmf6]sf] w/ftndf n'l6Psf cl:tTjx?,

kmf6]sf] w/ftn / n'l6Psf lt cl:tTjx?

n'l6Psf r]lnsf cl:tTj g6]g]{ lt d'bf{x?

cem zq' p7fpFb}, cf]kg ax; ug]{ d'bf{x?

;Ddfg k:sb} ubf{ k[YjLsf Wjhfx?

kmf6]/ unfPsf lt d'bf{x? . kmf6]sf w/ftn /

n'l6Psf cl:tTjx? .

&)$_ ztfAbLsf] o'4df zlStzfnL Ps cjz]if

laif lkpg nfUbf zlStzfnL e'sDkn] lt

d]/f] k'l/Psf ;kgf / Oltxf; vf]Hbf .

ztfAbLsf] o'4df zlStzfnL

Ps cjz]if la;fPsf cfz' axbf

cfPsf lt k[YjLsf kmf6]sf] /f]bg / dg,

ztfAbLsf] o'4df Jo'lemPsf] df6f],

dnfO{ cl:tTj laxLg

agfP/ zq' k'hf ul/bfsf] If0f / clg k[YjL g}

kmf6]/ xlNnPsf] of] If0f .

&)%_ of] @( ut]sf] lbg

km]/L uof} df6f] ltdL, xlNn@ bf}8\of} .

s'g kl/wLdf kl/ ltdL rflx a:5f} .

cfudg, hfg] dfu{ crDd g} ef5,

wlt{ kmf6L ?bf oxf s;n] kf] ;'G5 .

kl/wL / k'/ftTj ePsf]

of] If0f wlt{ af]lN5g\ dg} cj s] kf]

af]nf}nf / <

Tof] lbg ha u'08f/fhsf] ;Ddfg / gfd,

cfh d}n] dfUbf df6f] xlNn /x]5g\ lsg <

;fdfGo dfGg] dfG5] hf]s u5f}{ lsg, cem

k'hf ul/ l58\g] lt lkrf; / eujfg egL .

&)^_ b]z lgsfnf ufp“ lgsfnf

b]z lgsfnf u/L lx8\g]

q'm/tfsf] zf;g,

ufpF lgsfnf agfpg]s]f of]

uh{gsf] afhL,

cfh of] b]zdf slt d/],

d cndn kl/lbbf ;Ddfg lng vf]h],

cfh /fHo kmf6\bf slt dfG5] d/],

ltgsf afah'b ltgLx?

cTofrf/L ag], dnfO{ b'v

lbg] zq' p7fpFb} lx8]F .

3/ g 3f6 agfpFbf s:tf]

eof] dfgj, b]zsf] df6f] ?bf oxfF

dg km6fpg]x? .

/fHo klg kmfl6 lbbf s:tf]@ eof] xf]nf .

&)&_ lr/LPsf] d'6',

lr/LPsf] d'6' ;f6\bf s:tf]@ eof] .

s;/L afr' oxfF, stf hfpm eof] .

TolxdfyL cem c6]/ kqsf/Ltf,

zq'x? p7fP/ ;Ddfg lbFb} lxF8\g]

To;}n] df6f] uh{g cfof], km]/L cGwf dfgjx?

lr/LPsf] d'6'nfO{ hf]8\g ;lSbg .

zq'sf] lht d x]g{ ;lSbg, k[YjL klg plN6G5 t/

kmf6]sf] dg klxn] h:tf] agfpg ;lSbg .

dnfO{ d]/f] Oltxf; / laut la;{g ;lSbg .

lr/LPsf] dg d'6' hf]8\g ;lSbg .

&)*_ bf;TjnfO{ km\ofSg]

bf;Tj g} km\ofs];/L

dflg; dl/;s],

ca klg bf;TjnfO{

df6f] ulh{;s],

s;/L lg ;xg', oL u'08fsf] /fh,

dg d'6' kmf6L lx8\bf, df6f] klg al;{g,

Ps JolStdf olt zlSt

df6f] klg d]/f],

/Ifs x'g] df6f] d]/f]

tIfs jg] dfgj egfpbfx? .

bf;TjnfO{ km\ofSg] S|mflGt

rflxG5 dnfO{,

Tolx geP k[YjL g}

ulh{g yflN5g lt kfkLx?nfO{ .

&)(_ df6f]sf] cfjfh ;'gg

of] /0fe'lddf df6f]sf] u'Ghg ;'gg .

x] df6f] ltdL d]/f] /Ifs agL jf/Djf/

p7g .

9'Ss agL ;kgf b]vfp, clg pRr

cf]xbfdf ;fdy{ / zlSt b]vfp g .

df6f] kmf6\bf vf]Ng], d]/f] /f]bg xf] .

xhf/f}F dflg;x?sf] bfxf;+:sf/ / a+z

x/fOuof] .

d]/f] a+z / Oltxf; d]6fP/ /dfO{ dxn

78\ofpg]x? .

Tolx nfu]sf dxn x]/L uGtJo vfln

l/Qfpg]x? .

df6f]sf] cfjfh ;'g clg efu lt km]/L

bb{ / ;To syf / Joyf x]/ .

&!)_ wlt{?k g} d]/f],

wlt{?k d]/f], kmf6]sf] dg,

lr/f k/L /f]bgdf 56\kl6Psf]

of] sxfnLnfUbf], 6'+uf] ljgfsf] hLjg

wlt{?k g} d]/f], df6f]sf] hldg

efl;P/ nu]sf] b]z

clg ghf]l8g] lt cf;sf nfzx?

kmf6]/ cnkq k/]sf], dg / d'6',

wlt{?k g} d]/f], ;f}Gbo{ klg uh{g

uh{g / cf}lrTo lagfsf]

lhjg clg g/s / lkrf;sf] af]nL

3d08L eGg]x?nfO{

uh{g, clg kmf6]/ ghf]l8Psf] of] dg .

&!!_ e'sDksf] k/fsDkg hf/L

e'sDksf] k/fsDkg hf/L g} 5,

e'sDksf] k/fsDkg ;fFRr} hf/L 5,

crDdsf] k/fsDkg ;fFRr} 8/nfUbf] 5, .

e'sDk k/fsDkg sf] @! lbg eof] cfh,

e'sDksf] k/fsDkg b+u kfg]{

lrh, /+u kfg]{ b+u kfg]{,

e'sDk crDdsf] 5, cem g} oxfF

k/fsDkg lsg s;n] Nofof] .

&!@_ e'sDk / d]/f] aftf{nfk

e'sDk ltdL t wGo nfUof],

cfh t d af]Nbf b+u nfUof],

d t s] c? h:tf] x'Fbf,

ltdL t b+u k/L cfof},

of] b]zdf d t k/] b+u,

e'sDk ltdLnfO{ t ;fRr} ;fyL dfg]

cem d]/f] lstfasf] ;'/Iff u/],

e'sDk ltdL t dem} gflosf xf},

;xbf@ vKg g;s]/

laikmf]6 agL lg:Sof] .

e'sDk ltdL t b+u k/L

cfof} cem ltdL t

;fFRr} kl/ ;/L eof} .

&!#_ P e'sDk ltdL t, vt/gfs sDkg /x]5f},

P e'sDk ltdL t

eolet agfpFb} p7\of},

of] s:tf] ;+of]udf d]/f]

larf/;Fu d]n vfof},

P e'sDk ltdL t sndnfO{ 6]jf lbof},

;fFRr} ltdL t uh{g

/ uh{g x'Fb} dfG5] eufof} .

d t k|s[lteGbf klg /dfp5' .

ltdL e'sDk ;Ddfg ?kL agL p7,

d t e'sDk;Fu p7\5'

r6\ofª / uh{gnfO{

lht]/ 3d08L gePsf] k|dfl0ft u/]sL 5' .

&!$_ wd08L eGy] dfG5] ;fyLx?,

3d08L eGb} dnfO{ lrQ

b'vfpFb}, To;}n] t hjfkm lbP,

r]tfjgL lbP, k[YjL klg

Wji6 ePklg gem'Sg] elg

;fFRr} ;xg g;lsg] lt

zAb, 3d08L eg]sf

cf/f]kx?, To;kl5sf d]/f k|ltsf/x?,

k[YjL pN6]nf d e'mSg] 5}g eg]y],

uNtL gubf{ klg d if8\oGqdf k/]y] .

To;}n] t k[YjL n] lr/f@ kfl/g

dnfO{ nufPsf bf]if dfly pQ/ lbb}

xlNng .

&!%_ k[YjLdf wSsf–

lhjg crDd aG5 .

k[YjLdf wSsf nfUbf dnfO{ lrQ b'V5 .

k[YjLdf lr/f kbf{ d]/f] dg kmf6\5,

k[YjLdf lr/f kbf{, d]/f] dg ?G5

dfG5]x?sf jrg

3ft clg if8\oGqn] dg kmf6\b} hfG5 .

k[YjLdf wSsf nfUbf dg d]/f] ?G5

d]/f] dg kmf6\bf v]/L k[YjL lg kmf6\5 .

;fRr} g} hggL x'g' k[YjL sf] df6f]

w]/} /}5g\ dg]{x? lr/f kbf{ v]/L .

&!^_ ltd|f /fhgLltnfO{

nft xfGg] df6f]nfO{ :jfut 5 .

:jut df6f] hGd e'ld /fhgLlt /

if8\oGqnfO{ nft

xfGb} 5f}, lt ul/ vfg glbg] if8\oGqnfO{ d[To'

lbFb}5f} .

cfh la4fgnfO{ kfun egL

bafpg]x?nfO{ ;hfo b]p76 77

ltgsf cjz]if k'l/lbof} .

3d08L eg] bnfnsf d'v o;/L y'gLb]p .

ltd|f g]tf / ltd|f] /fhgLltnfO{

nft xfgL /f]huf/ xft b]pm . lo d]/f snd

lhjLt kf/L, clVtof/ / s/ sfo{nosf]

5fgjLg u/L ;hfo kfl/b]p .

g}lts lzIffnfO{ htftt} nfu' ul/b]p .

&!&_ ;Demgfdf 3ftx?

;Demgfdf 3ftx? la;{g] rfxL 5}g,

df6f] ltdLn] klg 3ft /

k|Tof/f]k0fnfO{ To;} u/fof] x}g <

lgbf{]ifdf bf]if vKbf k'l/em} x'G5,

cf/f]k / kTof/f]kg clg

3ft, lr/f df6f] aG5,

hf]l8b}g df6f] kl5 kmfl6 ;s]kl5,

hf]l8Fb}g dg d'6' 3ft kfPkl5,

3d08L eGg] bnfnx?, df6f]nfO{ x]/

cem bf; agfpFbf s] rfn x'G5 x]/,

&!*_ cIf/ ;“usf] a]u

cIf/n] g]kfn} rsf{pb}

xlNnG5 df6f] ;To;Fu,

cIf/sf] zlStnfO{ df6f]n] g} ;fy lbG5

;TonfO{, cIf/sf] Oltxf; /Rb}5'

df6f] n] Oltxf; p7fpFb5 .

dfG5]sf lt b'O{ lha|] l/kf]6{ df6f] klg zlStsf

c7f]6 cIf/ / df6f]sf] ldt]/L

;fFRr} ;To /}5' d klg,

cIf/sf] a]u / d;L df6f] ;fy lbG5

dnfO{ lg .

&!(_ ;+of]u / ;Tosf] vf]hL

;+of]u / ;Tosf] df6f]

vf]hL u5{, lt d]/f] s[ltsf],

;+of]u / ;Tosf] snd,

p7 efO xf],

xfd|f] klxrfg, xfd|f]

/ut, wGo 5 x} df6f] / /ut .

/x]5 ;fyL egfpbfsf]

3ft / k|lt3ft .

&@)_ 3d08L eGg]x?nfO{ pQ/

3d08L eGg]nfO{ pQ/

/lx5f} df6f] ltdL t ultnf],

3d08L eGg]sf] pQ/df

k[YjL g} plN6bf crDd

Tof] lbgdf lbPsf] pQ/,

d t b+u df6f]n] pQ/ lbbf ltgLx?nfO{

;To / c;To, 3d08L eg]sf] cf/f]k

slt /}5 of] d]/f] df6f]sf] tfut,

b]z, ljZj xlNnof] d]/f] d;Ln] crDd

gof snd p7fpg] d;L, lbdfu d]/f] /x]5

crDd .

&@!_ d]/f] jftf{nfk

hj d cnkq x'G5' .

s] u/L, stf hfp agfp5g\

Tolt j]nf of] b]zsf] b'u{lt,

e'Orfnf]n] 3/ elTsof]

lg0f{o positive agfof] .

crDd} 5 df6f]sf] sdfn

xNnfO{ ;j}nfO{ ;8s,

crDd}sL 5f} wlt{ ltdL

af]nfpFbf cfp5\of} km]/L

crDdsL /lx5f} ltdL t,

/fv df6f] d]/f] Oltxf; lhjLt

c6]/nfO{ ;hfo lbP/ .

&@@_ e'sDkn] d]/f] dg p7fOg,

df6f] d]/f] of] ;TonfO{

gb]v]sf lt k};fsf ef]sfnfO{,

p7fp df6f] of] d]/f] snd,

af6f] b]vfp lt /fIf; lj?4,

elTsPsf ;+/rgf s] ef] / dnfO{,

d]/f] of] xfnt agfpg] x?nfO{ .

lt 3ftsf af]nLdf s;/L d /d',

&@#_ lr/f kl/;s]sf] dg s;/L d]nldnfk

u¥of} <

lr/f kbf{ of] dg kmf6\bf,

hfG5g\ zq' bnfnsf 3/b}nf] .

lr/f kbf{ of] dg kmf6\bf .

bnfnnfO{ k|s[lt d aGbf .

;a} 3/jf/ laxLg

;8sdf efufefu crDd ef]

slt b+u x] ldq df6f]

ltdLn] klg km6\of} lg slt t .

ul/ vfg glbg] bnfnnfO{

bdg x'Fbf,

&@$_ ljZjs} of] klxnf] e'sDk

ljZjs} of] klxnf] b'u{lt

d cnkq kbf{v]/L kl5

nfpg]nfO{ of] ult,

ljZj d} klxnf] of] xnrn

cIf/n] agfPsf] of] rfn,

bf;Tjsf] k|ltzf]wdf of] b08

s:tf] x'G5 ;TonfO{

abn]/ af]Nbf .

ljZjd} of] klxnf] e'sDk,

b+u kfl/g df6f] sf] k|lt;f]w

/lx5 g} klxnf] e'sDk,

b+u kl/ /x]5f} of] /+u .

&@%_ e'sDksf] dlxdf

e'sDksf] of] 7'nf] rrf{

/lx5 b]zdf b+usf] klxrfg .

e'sDk / of] b]zdf lagfz,

;fRr} df6f] ltdL t b+u,

cj t la;fp df6f], ltdL klg yfSof},

d]/f] snd p7fP/, Oltxf; sf]Tofpm .

s;/L ;s' d of] b]zdf ldrfO{

htfuP pt} 5g\ if8\oGqsf/L,

clg cndn k5'{ oxfF

Tolta]nfdf cfof} df6f]

ltgnfO{ r]tfjgL,

&@^_ 3ft u/L dnfO{ k'bf{,

d]/f] Oltxf; / d b'afpbf,

slt ;Totfsf :j/ n'sfpFbf,

P wlt{ ltgsf 3ft / af]nL

bdg clg bf;Tj :jLsfg{ kbf{,

s:tf] x'g] /x]5, P wlt{

;f]w cltt la;{bf

clg em'7f cf/f]k / bdg x]kfO{ /xFbf .

3ft u/L x]k]/ ltgn]

k/]8 v]n] em} ubf{ .

x] wlt{ ltdL klg d]/f] ldq agL x]bf{,

PSnf] agfO{ u/L vfg glbFbf,

lo sndsf ;xf/f ln d p7\bf .

&@&_ e'sDklgo b]z,

P e'slDko b]z, s:tf]

x'G5 of] df6f] lr/Lbf

oL 3ft / bdgdf d'6' lr/Lbf,

P e'sDklgo b]z s:tf]

crDdn] hldg xlNnbf

crDd ef] of] b]zsf] df6f]n]

dnfO{ lrGbf,

e'slDko b]z of] s:tf] cj:yf

b+u kb{}{5' wlt{ d lt/ kms]{/ sfd ubf{

e'sDklg b]z pQ/ b]p o;/L .

d]/f] lstL{sf] / d]/f] kl/jf/ d]/f] ;'/Iff ;lxtsf] .

&@*_ x] uh{g e'sDk

;fFr} uh{g agL cfof}, crDd kb}{ x]/] .

d]/f] 3/ xlNnbf,

crDd xf] of] g]kfndf

qmflGt sf] Hjfnf agL .

cfP ufl8P/ klg

jlQ / lzIff agL .

crDd nfU5 hldg uh{g .

3f6L g} d]/f] ;'S5

x] uh{g ltdL t wGo 5f}

lg0f{o lbO{ lslt{sf] ;+/If0f u/ x} .]

&@(_ kxf8L e'ld xlNnof] .

kxf8 e'ld xNnLof] w]/} lhNnf /f]of],

dt otf ptf hfbf k/] ;fFRr} b+u,

kxf8L e'ld uHof]{ .

cIf/sf uh{g;Fu

xf===== ub}{ hldg yls{of] .

kxf8L e'ld xlNnbf hldg} yls{of] .

;fFRr} d;L;Fu df6f] klg ulh{of]

kxf8L e'ld ulh{of] .

e'sDksf] klg :j/ rls{of] .

&#)_ e'sDkgLo Iflt

e'sDkgLo Iflt eof] of] b]zdf

dfg'{kg]{ if8\oGqsf/L cem lhpFb} /x]

of] b]zdf,

c;Tosf l/kf]6{nfO{ cem r]tfjgL

;fFRr} ;To vf]Hg

lx8Lg k[YjL / df6f] klg .

e'sDklgo Iflt klg ;fFRr} lagfzsf/L .

s]lx if8\oGqsf/L arfP/

cem} uNtL 5 ls,

if8\oGqsf/L vf]h df6f]

ltg}nfO{ lagfz ub}{

uh{g agL p7 .m .

x] cfdf df6f] ltdLn] 78 79

&#!_ e'sDksf] pnf{kft

e'sDksf] pnf{kft o;/L

nf;dfly nf;sf] h;/L

w]/} dfG5] d/] clxn]

k[YjLsf] df6f] rflx xlNnbf .

e'sDksf] pnf{kft a];/L,

nf;nf;sf] t:s/L,

e'sDkn] t;f{of] hgtfnfO{

s;}nfO{ arfpg p7fof] .

e'sDksf] Ifltn] b]zdf,

lgDTofsf] nf; / af;sf] e]ndf .

&#@_ nf;dfly nf;sf] crDd

b+u k/], dflg; / kz'sf]

uf8\g] vfN6f] Pp6} ag]sf] .

s:tf]@ crDd la8Dagf

b+u eof] k|s[ltsf] klxrfg .

klxrfg aGof} lg wlt{

cfh d t b+u k/]y] .

nf;dfly nf;sf] cg'dfg

lsg lr¥of] wlt{sf of] kmf6f]

nf; nf;sf] dnfdL k|s[lt,

cf;' agL al;{of] of] wlt{ .

nf;dfly nf;sf] y'k|f]

vfN6f] vGb} uof] lg of] df6f] .

&##_ nf; dfly nf;sf] klxrfg

@)&@ n] Nofof] lg eojx

nf;dfly nf;sf] /+u, stf hfpF s] u? eGb},

;f]r] d t if8\oGqsf] af6f]df,

Tolx a]nf k|s[lt xlNnOg\, nf; nf;sf] klxrfg

lbOg,

s] u? lg eGb} af/Ldf

plebf yf]q] 3/ xlNnof]

nf;dfly nf;sf] cf]O/f],

b+u k/] s] eof] of] o:tf],

d t ljrdf cnkq k/]sL

Tolx a]nfdf e'sDk ag]sL .

x] wlt{sL df6f]

;j}nfO{ cnkq kf/]sL

nf;dfly nf;sf] klxrfg af]sL .

&#$_ l;Gw'kfNrf]s d[To'sf] cf]O/f],

l;Gw'kfNrf]s >fk k/]sf]

3f6 jgL nf;dfq /x]sf],

df6f] klg lr/Lbf, s:tf] xf]nf b'v / 3ftnfO{

;Dembf <

l;Gw'kfNrf]s nf;n] el/bf

k|s[ltn] x]l/g d]/f] lg dg b'Vbf .

l;Gw'kfNrf]s >fk 5 eGby],

ufpFsf j}gL d b'Vbf b'Vby] .

nf;dfly nf;sf] cf]O/f]

s:tf] / s;/L uof] 8/nfUbf] klx/f] .

&#%_ s]lx ;fyLx? 3d08L eGby]

x] df6f] ;'gg 3ft,

To;dfly abgfdsf dft .

To;kl5 3d08L 5 eGg]

k|s[ltnfO{ ;'gg, d eGy],

k|s[ltnfO{ ;'gfpy], dg kmf6L

d b'Vbf, df6f] lg ?b}lyg .

Tolx a]nf, d b'Vbf b'Vlyg\ .

k|s[lt kmf6]/ ?bf, d klg t

b'Vby] pgLnfO{ x]/]/ .

df6f] agL p7\g vf]Hbf

pgL klg p7fpFl7g d ?bf .

3d08L eGby]

d b'Vbf lhT5], jbdf; eGby],

df6f] klg b]lv5g\ d b'Vbf

nf;x? uf8]/ 5f]l85g\ .

&#^_ e'sDksf] 8/nfUbf] pHofnf]

cj klg r]tg geO{

u5{g cem} b]zdf /fhgLlt .

aQL alg leqLof} of] b]zdf

3ft / aft u5{g dgkl/

e'sDksf] 8/nfUbf] pHofnf]

pQ/ / blIf0f k'j{ / klZrd nDsFbf .

e'sDksf] uh{g ;Fu

3f6L ;'Sof] ;a}nfO{ ;Demfpbf .

;fFRr} df6f] ltdL t ;To xf],

u'08f / bnfnnfO{ r]tfjgL lbg] .

&#&_ ;+of]u / ldng

ldng / ;+of]u k|s[ltsf] of] xnrn,

df6f] ldNbf of] b]zdf

k|s[ltsf] lagfz g} /dfOnf],

/Iff u/ x] df6f] ltdL

;Totfsf] cIf/ / ;f]rnfO{,

;hfo b]p lt 3ft

abgfd ug]{ /utnfO{,

;+of]u / ldng g} 7'nf],

k|s[lt / dfG5]sf] crDd

zq' aGg] if8\oGqsf/L eGbf

df6f] ldNg' cf}lrTo x}g / <

;+of]u t lg0f{o, df6f] ltdL ?G5f}, d}n]

dg b'vfpbf .

&#*_ df6f] kfgL xfjfnfO{

df6f] kfgL xfjfnfO{ ;nfd / gd:t] 5,

Oltxf; /fVg' g} kfnf] 5 .

df6f] kflg xfjf / kfgLnfO{

;nfd 5 x} ;+of]u / ldngnfO{,

df6f] ltdL hggL ag g

3ft kbf{ ltdL g} ?g' x},

lr¥of] 5flt zq'sf 3ftn]

lr/f k/L Tolx ltdL

lgDTofof} nf;nfO{,

kfgL df6f] xfjfn] s[xfof}

/fd|f] ;f]rnfO{ unfO{ b]vfof} .

cem} r]tg 5}g lt zq'sf]

Tolx nf;dfly b]vfp g s'lxPsf] .

cem cfÇgf dg vf]Hb}5g\

lt nf;nfO{ nu]/ k'/g .

&#(_ 3r36fj6

3r kf/]/ cfof} df6f]

nfvf} nf; a6'Ng ..

3r3rfj6 ag]sL x] df6f]

ltdL v]Nof}, ck/fwL

dflg; em} <

3r3rfj6 ag]sL x] wlt{

kfgL agL pk|m]/ gfr]sL,

gfr]/ 3'd]sL, y/{ sDkg

lbglbg} crDd nfUg] of] wlt{ sDkg,

nf;}nf;sf] dnfdL ltdL,

3r3rfj6 ag]sf] of] b]z

df6f] ?G5, d rflx 56kl6bf .

&$)_ glb ltdL

glb ltdL ;Gs]/ d em}

df6f] tfGofF if8\oGqsf/L n] dnfO{ em},

glb ltdL slt a]udf

aGof} ltdL crDd d ?bf

glb ltdL ag]/ hfbf

hlt ;Sof}, P d]/f] dg ?bf,

glb ltdL ag]/ d ?bf .

&$!_ Wjhf ag]/ kmf6]sf] of] df6f]

kmf6\of} df6f] Wjhf@ ag]/

3ft aGof] /fHosf] of] dfof,

lr/f df6f] g} lr/Lbf

kz' aG5g\, cr]tg k|f0f ePsf

Wjhf ag]/ kmf6]sf] of] dg x'G5 x} ;Tosf] lr/f

of] dg ?G5 x} .

Wjhf agL p8]sf] of] xfjf

dg rf]/L nu]/ b]vfof] .

Wjhf ag]/ kmf6]sf] of] ts{

s;/L ;To b]vfof} df6f] / d klg,

Wjhf@ ag]/ kmf6]sf] of] dg,

s;/L p7\of} / stf hfp ef 5 of] dg .

&$@_ e'sDklgo em:sfO{

e'sDklgo em:sfO{ awfO{

5 ltdLnfO{,

arfO{ em:sfp5f} .

;Totfsf] nflu em:sfp .

aRr / Oltxf; hf]ufpg em:sfp,

e'sDklgo em:sfO{ snd p7fpm,

d;LnfO{ Oltxf; agfO{ d]/f] Oltxf;

hf]ufp .

e'sDklgo em:sfO Ao"em\fpg p7fp,

snd / d/f] cIf/ / d;L b]vfp .

clg ljZj el/ klxrfg d]/f] b]p,

d;LnfO{ / n]vfOnfO{

lrgfp, clg ljZjdf lkmhfpF .

&$#_ e'sDkn] NofPsf]

e'sDkn] NofPsf] ;fyL,

eof] b]zsf] of] ;fn b'u{lt .

@)&@ ;fn, crDd

ef] b]zdf, of] rfnsfn

xhf/f} ;+Vofdf dfl/bf .

b]zdf /ut df6f]n] aufpFbf

z'? g} @)&@ eof] .

b]z g} ljZjdf xnrn .

b+u k/] d klg t olx df6f]sf] ;Gtfg .

/0fe'ld aGof] b]z, crDd / eolet

e'sDk / Ifltsf] u0fgf

/+u b+80 81

&$$_ k[YjL g} xnrn

a|df08 g} xnrn agfpg] .

leq xf]nf s:tf] lrh grfpg] .

k[YjL g} grfpg] of] s:tf] zlSt <

/+u b+u ;a}sf] Iflt .

crDd} ef] of] b]zsf] xljut

x'G5 b]zsf bnfnnfO{ eolet .

a|df08 g} xlNng] d;L

;fRr} b+u kb{5' d klg .

xnrn xnrn lbglbg

s:tf] xf]nf sf] sf] cfÇgf] lrGbLg .

&$%_ s] b]p / d

s] lbpFm d z'esfdgf afx]s

g]kfnL df6f]nfO{ .

s] b]pm / pkxf/ d of]

b]zsf] xnrnnfO{ .

;+;f/ ljZj xNnfpg]

ltd|f] oqf] Ifdtf .

crDd kb}{ z'esfdgf

lbg' d]/f] lg sd{ t .

s] lbp df6f] Tof] ltd|f] ;fx;,

d cnkq x'Fbf

sxf hfpm s] u? egL

/fhgLlt / u'08fubL{ sf

lardf kbf{ .

s] b]pm / df6f] ltdLnfO{

d}n] z'esfdgf eGbf j9L

s}of} nf;x? k'¥of},

d]/f] Oltxf; if8\oGqsf/L

n] k'bf{ em} u/L <

&$^_ k|s[ltn] d ;“u lg0f{o lbbf,

P k|s[lt ltd|f] ;fx; / d]/f] ;f]r,

clg ltd|f] ddtf / ;'/Iff

cr]tg k|f0fLsf] cuf8L,

k|s[ltsf] lg0f{o lt nf;x? y'kfg]{,

cr]tg dgx? cem r]tg x'g] ls gx'g] <

k|s[ltsf] lg0f{o ;jnfO{ ;8sdf,

if8\oGqsf/Lsf] ldrfO{ /

c;'/Iff dnfO{ ul/bf,

k|s[lt / d, r'krfk

To;kl5 if8\oGqsf/Lsf

d'vsf] clZnn / km6fOsf]

/ c;'/Iffsf] xnrn, lt

k|s[lt clg d r'krfk,

&$&_ k|fs[lts jf b}jL k|sf]k

k|fs[lts k|sf]k if8\oGq afx]s,

s'gj]nf cfpl5g kQ} afx]s,

k|fs[lts lakQL /fhgLlt aflx/,

dflg; clt ef}lts x'Fbf /xG5g aflx/ .

b}jL k|sf]k eGbf k|fs[lts zAb

/fd|f], k|s[lt g} pQ/bfloTj

s;n] s] g} eGg' 5 / .

;fFRr} /dfOnL k|s[lt

ld7f cefj ln ;j}nfO{

ql;t agfp l5g /] .

k|fs[lts k|sf]k g} p4f/ /x]5,

hg;+Vof / ux|f}kg 36fpg cfO5g /] .

&$*_ d';nwf/] em/L

d';nwf/] em/L kbf{,

l;/{l;/{ xfjf rNbf

d';nwf/] kfgL n] klx/f] klg /f]s x} .

;fRr} dflg;n] ckx/0f /

c;'/Iff ubf{, lr/fkfb}{ p7 / k'/ x} .

d';nwf/] kfgL t ;fRr} crDd,

To;kl5sf] e'sDk crDd / b+usf],

d';nwf/] kfgL t ;fRr} lhjLt,

s] xf]nf kfgL h:t}

d;L klg zlStzfnL,

d';n wf/] kfgL / d;L

crDdnfUbf] 5 em/L

&$(_ kxf8L xnrn

kxf8L xnrn, e'sDkaf6

crDd kfb}{ u8u9fj6 aGof] of] df6f],

kxf8L xnrn, clg d;Lsf] u8\u8fj6 .

em/Ln] NofPsf] df6f]n] u9u9fj6

kxf8L xnrn, em/Lsf] rnxn,

cl;gf / xfjfsf] vt/gfs

cg'udg, cg'udg k|s[ltsf]

3/ 3/, / dxndf,

kxf8L xnrn aGof] e'sDk cfudgsf] .

&%)_ ljZjJofkL df6f],

ljZjJofkL df6f] aGof] g]kfnsf] wlt{ .

y/y/ agfpFb} uof] oxfF g]kfndf Iflt,

ljZjJofkL df6f] oxfF d;L ;Fu pl7g .

cem cfh aGb} wlt{leq lr/LOg,

ljZjJofkL df6f] oxfF, pRr, 7fpFdf k'Uof] .

lxF8\bf sxfF uO{ 7Ss/ agL p7\of] .

s:tf] df6f], ljZjJofkL oxfF .

xhf/f} d/], k'b}{ ToxfF l;gf] ag] Toxf .

&%!_ P]ltxfl;s dlGb/x? k"l/P

dlGb/df b]jtf 5}g,

;To vf]Hg pl7g,

df6f] klg r]tglzn

lr/f kb}{ /f]Og\ .

df6f] klg c;n ;fly,

pl7g pgL rf]6dfly,

slt lk8f, lbG5g\, oxfF .

lbG5Lg df6f] Tolx lk8fdf

u8\ofªu'8'ª lbbf,

P]ltxfl;s snf oxfF k'l/bf k'l/b},

s]@ eof] d]/f] n]vnfO{

cax]ngf ubf{ of],

d klg t lhjLt agL

b]lvg' 5 .

k|To]s kfOnf oxfF

cj p7\g nfUbf .

if8\oGqsf/Lsf] bjfadf

3d08L agfO{ c;'/Iff agfObf .

&%@+ ;Totf vf]h x} df6f]

x] df6f] ltdL ;Totf vf]h x}

c;'/Iff lbg]nfO{ nf; kfl/b]p x},

dflg;x? dflg; g} k'b}{ 5g\

efUonfO{ vf];]/, ;8sdf kfb{5g

To;}n] df6f] ltdL klg ToxL ug'{5 .

c;'/Iff sf] UofªnfO{ df6f]df k'g'{5 .

kfun / bnfn vf]h]/

k'/ df6f] nf;kf/L vf]h]/,

c;'/Iff agfpb},

k'/ df6f] bnfn / kfunnfO{,

d / kl/jf/ ckx/0f u/L

vfP/ jfFRg]nfO{ .

&%#_ b]z t anfTsf/Lsf] lrxfg aGof] /]

anfTsf/L / bnfnsf] Uofª

aGof], k[YjL lr/Lbf,

xNof] df6f] tx; gx; kf¥of]

;f]emfnfO{ /fhgLlt ul/bf .

anfTsf/L if8\oGqsf] Uofª

/utfDd] aGb}5 of] b]zsf]

nf;x?sf] lrxfg,

s;}sf] lju|]sf] ;kfg]{

;kg]{ ;k|g]nfO{ laufg]{ of] dlt

To;}n] df6f]n] lbPsf] b'u{lt,

bnfnn] glhs agL, ljufg{ vf]Hbf,

xNof] df6f] lt bnfnsf] cg'udg ug{ .

b]z t gfRg] ef] cem gfRg' 5, c;'/Iff

ug]{ if8oGqsf/L anfTsf/LnfO{ cem k'/g' / kmf;L

lbg' 5 .

&%$_ hfgL@ xNn]sL df6f]nfO{

hfgL@ xNn]sL df6f]nfO{

:jfut u5'{ ltd|f] Tof] eJosf] sDkgnfO{,

gof ;fn}df, s] eof] crDd

ltd|f] cfudgdf .

hfgL@ xNn]sL wlt{

cj d t sfd u5'{ vl6,

gof ;fn}df, xNn]sL

df6f]sf] :jfut d;Ldf,

hfgL@ xNn]sL wlt{

/utfDd] agfof} of] b]z

gof ;fn}df em'7sf]

v]tL jgfPsf s]lx

l/kf]6{/, y/y/ ;8sdf

&%%_ df6f] ltdL cfef/L 5f}

lg0f{o/lxt agfpg] dflg;nfO{

k'b}{ uof], lrxfg agfO{,

df6f] ltdL cfef/L 5f}

d]/f] lg0f{o ltdLn] vf]h\5f} .

df6f] ltdL k'b}{ uof],

d]/f] s[lt lhjLt agfp x},

df6f] ltdL ;Ddfg u/ x}

;To tTYo n]vsf] klxrfg u/ x} .

df6f] ltdL cfef/L 5f},

cem} klg c;'/lIft agfpg]nfO{ .

k'b}{ hfp x} .

ad alg hldgdf k6\sb}

c;'/Iff ug]{ u'08f, kfun / bnfnnfO{,

df6f] ltdL cfef/L

ag x}, cg'udg cem}

lg u/ x} .u agfof] hgwg . 82 83

&%^_ df6f] ltdL uh{ x}

df6f] ltdL uh{ x},

d]/f s[lt l;Wofpg vf]Hg] bnfnnfO{,

df6f] ltdL /Ifs ag x},

d]/f] cl:tTj / Oltxf; n'6\g]

bnfn / kfunnfO{ .

To;}n] cg'udg uh{g NofpFb}

u/ x},

c;'/lIftnfO{ cuf8L

gcfpFb} k'/ x}, .

df6f] ltdL p7]/, lx8,

kfun / bnfnsf] nf; k'/ .

lxF8\bf lx8\b} la;fP lg

ylst ePF df6f]

Oltxf; l/Qfpg]nfO{ v]nfP/

df/ x} .

df6f] ltdL cem} lg uh{ x},

:j/ a'emL ;Totf vf]h x} .

&%&_ uh{g sf] e'sDk / df6f]

:jfut 5 ld7f] qmflGtnfO{,

gofF qmflGt g t hgjffbL,

g t dfG5]jfbL,

of] /x]5, k|fs[lts

:jR5Gbfsf] qmflGt,

gofF bz{g / lzIff cgL

d;L / ;Totfsf] qmflGt .

:jfut 5 qmflGt ltd|f]

cfudgdf xhf/f}sf] d[To', 8/, qf;

:jfut 5 k|s[lt,

ltd|f] / d]/f] af]nLsf] ljho

cem c;'/Iff lbg]k|lt

qmflGt u/ n .

d ltd|f] qmflGtnfO{

d]/f] af]nL / lg0f{osf]

lht dfGg]5', P

gof qmflGt, ltdL

/ wlt{sf] qmflGt

d]/f] qmflGt dfGg]5' .

&%*_ snd lj;f“P clg k|fs[lts qmflGtn]

Ao'emfOg',

snd la;fP / Ao'em] lt if8\oGqsf/L

x?, :ju{ hfg] af6f] vf]Hb}5g\ .

ltdLn] g} :ju{ b]vfof},

s'lxg nflug eGg] bnfnx?sf

cufl8 ;a nf; s'xfof} .

k|fs[lts qmflGtsf cfjfhx? n], s'lxPsf eGg]

d'vx? aGb u/fOg,

snd la;fFP, p7g egL

k|fs[lts qmflGtsf] p7fOg

/ kfun / bnfnnfO{

k'/]/, cem} r]tfjgL lbb}5g\

d]/f] df6f] vf]:g]nfO{

df6f] af]lng, d k|ltsf

ckdfg / c;'/lIft kn / af]nLx?nfO{ .

&%(_ df6f] ltdL t d]/f] cfjfh agL ulh{G5f}

/],

d}n] df6f];Fu jftf{nfkdf

df6f] af]lng zq'sf] d k|ltsf]

jf]nL / c;'/lIft knx?df,

r]tfjgL lbb}l5g\, cem :j/

g;'Gg]x?nfO{ .

d]/f] j/Lkl/ c;'/Iff lbg]

lxF8\g] bnfn / anfTsf/LnfO{

To;}n] t c;XogLo eof],

df6f] klg t laikmf]6 agL

c;'/lIft rf]/x?sf] vf]hL

eO{ k'b}{ uof],

To;}n] t df6f] d jgL ulh{of},

&^)_ ;Totf vf]h x} df6f],

df6f] ltdL Ao'Femfpg dnfO{,

bnfnsf] if8\oGq gcfpb} .

df6f] ltdL cfjfh Ao'Femfp x} .

bnfnx? gcfpb} k'/ x},

;Totfsf] l/kf]6{ agfp x},

kqsf/ eGbf g} ;To ag x} .

df6f] ltdL ldt]/L ag x},

g}lts jf6f] vf]h]/ cfp x},

;Totf x]/ g lr/]/

bnfnx? cfpFb}5g lu/]/,

lhDd]jf/ gagfp kfun / bnfnsf]

;To agL AoF'emfp x}

d]/f] cIf/ hf]ufpgnfO{ .

&^!_ bnfn / if8\oGqsf/L

cem lrGg' 5 .

lrg df6f] bnfn / if8\oGq

c;'/lIft u'08fsf] :j/,

bnfn / if8\oGq ug]{nfO{

k'/ cem} vf]h]/, b':dgnfO{,

3'Db} lx8\g] bnfn df/,

d]/f] glhs gcfpb} k'/ x} .

df6f] ltdL ;Totf b]v x},

xfdLn] t ;lsGg lrGgnfO{

To;}n] k'/ x} df6f], :ju{

hfg gb]p x} df6f],

lrGg' 5 bnfn / if8\oGq,

ug'{ 5}g, ltgsf] ;+/If0f .

&^@_ bnfnnfO{ dfkm dfUg]

Ifdf gb]p lt bnfn if8\oGq

cem} klg uh]{/ nv]6,

df6f] ltdL;Fu 8/fpF5g lt kz'x?

gq emg uNtL u5{g g6]/L g6]/L,

Ifdf gb]p, c;'/lIft

jf]nL / 8'afO{nfO{

ltgsf] 3/jf/ jgfO{

b]vfpg] bnfnnfO{

dfG5] j]rL h] klg af]Ng]nfO{,

uh{g lbO{ r]tfjgL ag]/ 5]s / df/

lt if8\oGqsf/L, anfTsf/L

bnfnx?nfO{ .

&^#_ lr/f k/L k[YjL kmf6\bf

lr/f k/L df6f] g} elTsbf

bnfn / kfunsf] lbdfu lg gvf]lnbf,

lr/f k/L k[YjL lr/Lbf

cem klg r]tgl;n gx'bf

s] u/f} / v}, sDkg x'Fbf

lg r]tgf 5}g x} .

lr/f k/L k[YjL xlNnbf

nf;dfly nf;sf] t:s/L

dfgj a]rljvg u/L .

jfRg vf]Hg] lt Joy{ lhDd]jf/L,

lr/f k/L k[YjL xlNnbf, :ju{ aGb}

nf;x? kN6]sf,

&^$_ e'sDksf] cfklQ

/fhgLltsf] cfklQnfO{ kqsf/

/ if8\oGqsf/Ln] n'sfpg],

e'sDksf] cfklQnfO{ k|s[ltn] n'sfpg],

e'sDkn] NofPsf] Iflt ca k¥of] ;fFRf} g}

b]zdf lakQL, /ftf] /fd|f], ld7f] /

/l;nf] e'sDkn] jgfof]

;lhnf], sf7df08f} 3/ wgL ?gL

lbg /}5 ;fFRr} g} dxn elTsg],

e'sDksf] cfklQ ;lhnf]

n]VgnfO{ agfof} pHofnf] .

&^%_ rs]{sf 3/

rs]{sf 3/;Fu o'4sf

dgx? t'ngf ubf{,

;kgfx?sf lt if8\oGqsf/Lx?sf]

dxn / zx/ clg 3/ elTsbf,

rs]{sf 3/;Fu, o'4sf dg x]/,

lt cfF;' / dgx? n] lbPsf] >fk /

clg o'4sf dgnfO{ g;'Gbf,

t'ngf u/ P if8\oGq

sf ;dy{gx?, b]zdf b'u{lt x'Fbf,

cem klg ltg} if8\oGqsf/L

v'jfpFb} / w'Tb},

k|s[lt klg n'sfdf/L

v]Nb} 5, / 3/jf; p7fO{ lxF8\b}5 .

&^^_ d;L / k[YjLsf] ;tx

k[YjLsf] ;txdf ag]sf]

of] e'sDk .

;fFRr} crDd / b+u x'G5

e'sDk aGbfsf] If0f .

k[YjLsf] ;txL jg]sf] of]

e'sDk clg ;flxTosf]

kvf{ndf cl8Psf] of] dg .

d;L / k[YjLsf] ;tx

;fFRr} dgdf]xs 5 .

cIf/ / df6f]sf xNnfO{ /

k'l/Psf lt nf;x?n] luHofpFbf .

;do / ;fk]IfnfO{

cIf/sf] uh{gn]

;fFRr} eojx x'G5 .

k[YjL xNn]sf] Tof] If0f .

&^&_ d;Lsf] ljZj xNnfO{

d;Lsf] ljZj xNnfO{nfO{

:jfut e'sDk ltd|f] . uh{g / :j/nfO{,

d;L / d]/f] sndsf] sDkgnfO{ .

:jfut 5 df6f] ltd|f] Tof] uh{g /

84 85

xNnfOnfO{ .

d;L / df6f] ldt]/L nfpbf

nfvf} dflg; 3/jf/ ljxLg eP, ;Tosf]

c1fgtfdf d]/f] n]vg df ;fdfGo 5fpbf .

sDkg df6f]n] ljZj xNnfP d]/f] n]vnfO{

ckdflgt jgfO{ ;do l5kfpbf .

&^*_ e'sDk dfkg If]q,

e'sDk dfkg If]qsf] /x:o

g t j}1flgs ;Ifd g t c? sf] g} ax;,

e'sDk dfkg hldg g} /x:odo

lhjgsf] bf];fw agfpg]

kl/jf/ / /fHosf] of] ljhf]u .

e'sDk dfkg If]q / df6f]nfO{

wGo 5, if8\oGqsf/Lsf]

nf; / lrxfg agfpg]nfO{,

wGo 5, Ps} 7fpdf ;asf]

nf; k'l/Psf] If0f

e'sDksf] If]q / dfkg,

kfun / kmf]xf]/L a:tLnfO{ r]tfjgL .

&^(_ z'esfdgf @)&@ sf] sDkg

g]kfnL df6f] xlNnbf

oxfF ljZj g} xlNnof] .

cIf/sf] oxfF ckdfg

k|lt df6f] g} ulh{of],

;Todf n]v n]Vbf df6f]

g} af]Nb5 .

ckdflgt eO{ stf hfpm

eGbf, df6f] g} klUnG5 .

kUn]sf] df6f], b'v]sf] dg,

if8\oGq cem} cl3kl5 eO{,

To;}n] t d}n] z'esfdgf

@)&@ ;fn, ltdLnfO{,

cem arfp lstL{ / d]/f]

Oltxf;, ef/ kf/ lt if8\oGqsf/LnfO{ .

&&)_ df6f] ltdL cfdf eGbf a'emsL x'g'

df6f] ltdL hggLsf] klg hggL,

df6f] ltdL uh{g / ;Tosf] cu|0fL,

df6f] ltdL cfdf eGbf 7"nL

ltdLn] g} vf]H5f} ;Totf sf] hGd,

df6f] ltdL ck/Dkf/ zlSt,

cem} ;xof]uL ag] x}

d]/f] s[lt / d]/f] Oltxf; k|lt .

df6f] ltdL zlStsL wgL,

;To vf]hL Gofo Nofpg]5f} afFls,

df6f] ltdL p7x}, d ;Fu,

d]/f] :j/ ;'sfP/ g;'Gg]nfO{

lbg' 5, 1fg / a'l4 .

&&!_ l;+uf] b]z 5'§}

l;+uf] b]z r'n'{Dd kbf{

oxf“ cfwL a]x/L 5 .

/fi6«k|ltsf] akmfbf/

/xbf rl/qsf] xgg\ 5 .

l;+uf] b]z x/fpbf oxf“ hgtf r'krfk 5g\ .

b]zsf] dfofdf oxf“ rl/qdf bdg 5,

l;+uf] b]z, 8'Abf oxf“ s;sf] dg b'Vb5 .

&&@_ ;f“rf] dfof dfbf{

;f“rf] dfof dfbf{ oxfF

;Totfsf] k|lts b]lvG5 .

;f“rf] dfof dfbf{ oxf“

d;L / tYo sYo syf n]lvG5,

s'g} n3'syf / if8oGq

5}g, oxf“ ;Totfsf] la?4df

if8oGq b]vLG5 /

c;TonfO{ zlStzfnL

agfPsf] hf]l8G5 .

r]nL k|of]u u/fO{ cfkmGt

sf] ufpFsf] ?k/]vf hf]l8G5 .

&&#_ cd]l/sfsf] ;fG8L / ;'gfdL

cd]l/sfsf] ;fG8L / ;'gfdL n] alQsf] no

dfUb5 .

;'Gb/ b]zsf] pklgj]z

/ g}lts Jofkf/ vf]Hb5 .

clg ef}lts geP/ cfWofTdLs b]z sf]

no vf]Hb5, of] b]zsf] df6f] vf]Hb5 .

&&$_ ufp“sf] ;'g;fg

uf“psf] ;'g;fgdf /dfpg]

k|s[ltsf] ;+/If0fdf p7\5' .

sndsf] k|lts / sfg'g;+u af“Rg] g}lts

;'Gb/tfsf] /dl0fo gftf

/ ;fOgf] clg /fHodf

df}nfpg] d]/f] b]z / df6f]

clg aGw'Tj / bz{g

;+u lhpg l;sfO

uf“psf] ;'g;fg;+u p7\g]

sndsf] cfb{z / ljb|f]x

nfO{ dfq nfn ;nfd 5 .

&&%_ v]tsf] l8ndf

v]tsf] l8ndf a:bf

la?jfx? pk|m] .

sf]OnL r/Ln] uLt ufP .

v]tsf] 9fadf 3fd

kl;gfn] sk8f leh] .

v]tsf] 8Lndf wfg l56} sf6bf

;'gf;fg wlt{df lgbfpbf,

of] b]zsf] zL/df dfly prflnbf

zl// g} yfSof], clg

snd ;u“ AoF"lemP/ p7] em}F,

zAb ;Fu p7] .

&&^_ kf/Lsf] ;fn3f/L

;fn3f/Ldf 3gf h+un

sf]OnLsf] ?Gr] :j/

sndsf] ?k lgZrn

clg hLGbuLsf] OdfGbf/Ltf

clg ptf/ tgfj /

ld7f] uf“psf] efsf / w'g ;Fu 5 .

&&&_ 5n{·sf] 3fd / kxf8,

5n{·sf] 3fd / kxf8

;'gfdLsf] 5fn / aGw'Tj

cgL uf“psf] kl/>d /

nufd clg ptf/ tgfj / kl/wL

;Totfjf6 aflx/LP/ lx8]sf s]lx

kqsf/sf emf]nf

/ ckdfg cgL snd

/ ;Totfsf] sf]6{ cgL ;'gfdLsf 5fn

/ aGw'Tjn] afFlwPsf] of] snd .

&&*_ 9fadf -vl/a]6]

cfdf;+u wfg sf6\bf

nfdf] ;f; / ysfg clg, cfdfsf] sfv

clg zfGt k|s[lt / ;'g;fg,

To;kl5sf] d]/f] snd / lgikIf n]vg .

lrq0f, d k|ltsf] zq'sf]

efjgf / l/; 8fxf, nIo

ldrfO{ / km]/L sndsf]

kl/ro / csf]{ cjtf/ .

&&(_ gftf lagfsf] hLjg

gftf ljgfsf] hLjg pn{bf] j]u xf] .

bnfn / zf]ifs sf] rfs8L g} xfd|f]

bf;Tj xf],

-&*)_ ;okqLsf] pd+u

;okqL agL lx8\bf,

rl/q xgg ug]{x?,

rfKn';L sfd u/fO{ lx8fpg] lt

bnfnL g]tf k'nL; cfdL{ s]lx ;fyL,

hgtf cfkmGtx¿ .

;okqLsf] km'n;“u pd+u lbbf,

;o kqLsf] aGw'Tj ghfGg]x?,

clg l/Qf] dlGb/df b]vfj6L

;Totf sfg'g agfpg]x¿

&*!_ 3/sf] 3]/fjf6

3/sf] 3]/fjf6 lx8bf l;sfpbf ck/fwL

eGg] x¿ u'08f kfn]/ 3/ / k]6 kfNg]x¿, k|fs[lts

ck/fw / g}ltstf xgg ug]{x¿ 3/, km6fO{ 3/

agfpg]x¿, clg lgZrn d]/f] slk / snd

s'Nrg]x¿nfO{ ;hfo 5 .

&*@_ g]kfnL kgdf /d]/

km]zgsf] b]vfj6L x}g g]kfnLkgdf /Dg l;s c+u|]

hL ;flxTo k9]klg ;'gfdL agL x]/ .

&*#_ d t g]kfnL

dt g]kfnL, cfÇg} e]ifdf,

;'gfdLsf] 5fndf .

d]/f] kl/>ddf .

d t g]kfnL cfÇg} e]ifdf,

d t ;+;f/df Pp6} n]lvsfsf] e]ifdf .

;j} ;+;f/df 3'Db} km]/L d]/f] b]z / v]tdf

d]/L hdLgdf, g]kfnLsf] e]ifdf .

&*$_ d]/f] ;+:s[ltdf

d]/f] ;+:s[ltdf cf“rcfpbf,

d]/f] snddf /f]s nufpbf ;'gfdL cfp5 .

;'gfdL n] b]zsf] df6f]df, d]/f] hDd 7f“psf] lxpdf

clg d]/f] ;+:s[lt / aGw'Tjdf d]/f] hGd lbgdf

dgfpbf .

&*%_ d hGd]sf] 7f“p

d x's]{sf] uf“p, d]/f] :s'n

cgL snd / d]/f] snd sf] sfg'g, clg :jtGq

g}lts lzIffsf] cl:tTj / Oltxf; .

&*^_ d]/f] b]z

d]/f] cl:tTjsf] dlxdf, ;+;f/df cfp\g] ;'gfdL,

d]/f] b]z / d]/f] /utsf] jlnbfg xf] .

clg d]/f] cl:tTjsf] dlxdf / ;'gfdL clg

kl/>dsf] vf]h / r'gf}lt xf],

d]/f] n]vg g} d]/f] b]z / ;+;f/df

vf]hLg] cl:tTj xf] d]/f] n]vg g}

P]ltxfl;s cl:tTj / df6f]sf] vf]h xf] .

&*&_ d]/f] snd g} d]/f]

>Lk]r xf] .

d]/f] snd g} d]/f] bf;Tj eGbf dfly p7fO“ 5 .

d]/f] kl/>d c?sf] ef}lts cf8 eGbf dfyLsf] /

86 87

Ifs xf] .

d]/f] snd g} d]/f] bz{gsf] ;+u|fd xf] . d]/f] snd

g} d]/f] >Lk]r xf] .

d]/f] sn d g} d]/f] /fHo sf] kfgf / cl:tTj xf] .

d]/f] sndg} d]/f] >Lk]rsf] pbfx/l0fo ;flxTo xf] .

&**_ :jtGq ;d'b| :jtGq ;d'b|n]

j/kmnfO{ jbN5 :jtGq bz{gn] ;+;f/ kl/jt{g

u/fpb5 .

:jtGq cl:tTjn] ;+;f/ df gof rds / ;'/Iff

lbG5 .

:jtGq ;d'b|n] ;'gfdLsf] 5fn;+u 8'Nb5, .

:jtGq, tyf cfsfzdf 3fdsf] Hof]tL / gf/Lsf]

cl:tTjnfO{ d;Lsf] /ftf] l6sfn] ;+s]t lbG5,

clg h'gsf] l6sf /

;flxTosf] Oltxf; /lrG5 .

&*(_ af]6lj?jfsf] 3gf a:tL

tfklg jf]6 lj?jfn] kfn'jf nufPsf] .

jg sf6L km]/L klg gof jf]6 lj?jf nufPsf], jf]6

lj?jfsf] 3gfj:tL htf klg t l8n af6 jfl/kf/L

dfyL x]bf{klg gof j:tLsf] vf]h u5{g\ .

oltj]nf xfd|f] 7fp“sf] jf/]df ;dfrf/ n] lhp5g .

jf]6lj?jfsf] 3gf j:tLn] 7fp“sf] JofVof u5{ .

snd / d]/f] d;L ltgnfO{ jf]nfpb5, clg ;To

tYo df g} 8'Jb5 .

&()_ s6';sf] gof km'n

s6';sf] gof Hof]ltn] jg afSnf] agfpb5

s6';sf] gof k"mnn] jg g} df}nfpb 5 .

s6';sf] gof km'n hLjgdf g} c;n kmn aGb5 .

s6';sf] gofF kmn n] hLjg / jg g} ;'wf{b5 .

&(!_ wlt{leqsf] ‘d

wlt{leq d wgL a:tLdf 5', .

wlt{leq d :jtGq ;'gfdL / /ftf] ;'o{ ePsL 5' .

wlt{leq d /ftf] ;okqLsf] / dvdnLsf] ;+:s[lt

Ao'emfP/ sndsf] ju}rf cgL ;okqLsf] lxp

lnO{ pd+u / sndsf] /f]hfO;+u kxf8 Ao'emfO

cfWofTdLs lrGtg sf] vf]hdf 5" .

&(@_ cr]n ;okqLn] s] eG5 <

cr]n ;okqLn] lgnf] /+usf] ;'gfdL n] lgnf]

cfsf; / :jtGqtf vf]Hb5 .

cr]n ;okqLn]– ;+:s[lt sf] hu]{gf /

:jR5 /fli6«otfsf] em08f p7fpb5, cr]n

;okqLn] ;+:s[lt g]a]rL /fhgLlt sf]

if8\oGq /f]Sb5 . cr]n ;o kqLn] cjtf/ agfO{

if8oGqsf/Lsf glhs pgLx¿nfO{ glapFemfpg]

eGb5 .

&(#_ dgsf s'/f,

dgdf sfg'g nfO{ sf]6{df sfg'g 5, k|df0f vf]Hg]

bnfn a]r]/ / bf;Tj l;sfP/ gfdsf] rl/q xgg\

agfpg]nfO{

zlStzfnL e'sDk lbg'5 .

&($_ d ghGd]sf] b]z

d hGd]sf] d]/f] b]z ;d'Gb| kf/L 5 .

d hGd]sf] d]/f] b]z IfLtLh kf/L 5 .

clg lgnf] cfsf; eGbf 7"nf] ;d'Gb|sf] j6df, glb

jGb/ufxdf, pRr /x]/ / Wjhf clg bf;Tjljgfsf]

vf]hdf 5 .

d ghGd]sf] b]z lk+h8fdf 5,

dnfO{ p7fP/ cgL ;d'b|L j]usf] /f]hfO{ / clg

>LtLh sf] t'kmfg;+u 5, d ghGd]sf] b]z s'gf /

sGb/f df /f]O/x]5 .

&(%_ bnfnx¿

;fdfGtL bnfnsf] /f]hfO{df l;Sg] lzIff

if8oGqsf] emf8L df 5 . clg km]/L

g}ltstf efFrLPsf] l/; / 8fxfdf 5 .

&(^_ ;fdGtL eGg]x¿

kz'eGbf uL/]sf lyP . ;fdGtL eGg]

bnfnx¿ e]l6Pkl5 s'?k zfxL ;Qf / s'?k

gftfjfb;Fu Aoy{ lyof] . d]/f] afafnfO{ ;fdGtL

eGg]x¿ bnfn .

&(&_ ;fdGt bnfnLx¿

r]nLdfyL k/]8v]nL zf]if0f ug]{ x'g of

gf/L / b]z sf] ;+/If0f ug]{ x'g < ;fdGtLx¿ d]/f] b]

zsf] / d]/f] ;+/If0f ug]{ x'g of Kof;gsf s'/f gf/L

c+usf s'/f u/L,

r]nL k|of]u u/fpg] cTofrf/L x'g < ;fdGtL

bnfnLx¿ /fhlgtL u/L, r]nL k|of]u u/fpg]

u'08fubL{ x'g of ;dfh, b]z / gf/L hf]ufpg] x'g, <

&(*_ ;dfhsf cgk9x¿

;dfhdf clzlIftx¿, cgk9x¿ ljåfgnfO{

kfun agfpb5g . ;dfhdf cgle1x¿ n]

/fhgLltdf k|of]u ub{5g\ .

;dfhsf] cgk9x¿ ljåfgnfO{ kfun agfp5g\,

;dfhsf cgf}tLs n9'sx¿

xfdLnfO{ kfun agfPsf 5g\ .

;dfhsf cgk9x¿ kz';/x oyfy{tfdf guO{

;TotfnfO{ kfunkgdf nuL,

if8oGqsf/LnfO{ lx/f jgfO{ bdg agfO{ lx85g\ .

&((_ wlt{ d]/f] 3/

df6f] d]/f] kl/ro xf], xft / n]v d]/f] k|ltlqmof xf] .

wlt{ d]/f] 3/ xf] l;+uf] wlt{ d]/f] cfÇgf] cl:tTj

af]s]sf] df6f] xf] . xft / gf/L n]v d]/f] k|ltlqmof

xf] .

;dosf] ;+j]u / c;n 3d08 d]/f] hLjgsf] bk{0f

xf] .

/fli6«otf af]s]sf] df6f] d]/f] n]v h:t} ;To eP, d

hGd]s]f df6f] / b]zsf] cl:tTj xf] .

wlt{ d]/f] xft / xltof/ xf], olx df6f]df

/d]sf] hLjg xf] .

*))_ /fhgLltsf ls/fx¿

/fh eGg] /fhfjf6 cfof],

km]/L /fhgLltdf 9Ng] ls/fx¿, /fhfs} bf;Tj

l;sfO /x]5g\ . clg /fh gLltsf ls/f agL km]/L]

>Lk]r agfpg] cgL /fi6« lgsfNg, To;kl5

if8oGq u/L cfkm' h:t} sdfpg, vf]Hb5g .

*)!_ cfwL t'kmfg;+u

d d/]/ Ao'Fem]

cfwL t'kmfg;+u p7], Ao'Fem] cfwL, t'kmfg;+u d p7]

cgL ;'gfdL agLlbP d]/f] ;'gfdLn] b]z xfs]

*)@_ d Ao'“embf

d Ao'Fembf lrxfg vGb} lyP bnfnLx¿ .

d Ao'Fembf dnfO{ cf/f]k k|Tof/f]k nufpb} lyP tL

s]xL gft]bf/ bnfnL aGb} lyP, d]/f]

zf]if0f u/L zq' hf]ufpg 8fsfx¿nfO{ kfnL a:y] .

*)#_ c;To e'd/Ldf

c;To e'd/Ldf ;Totfsf] ;'gfdL 5fpbf,

c;Tosf] lht agfO{ d]/f] zf]if0f u/L abgfd u/L

kfun agfpbf .

;Totfsf] hGd / kl/wL p7fpbf .

d hGd]sf] bfusf] kmfObf p7fO{ k};f c;'Nbf cgL

;Totfsf] ulx/fO{ / gbL prfnL, dnfO{ bf;

agfpbf, ltg} u'08f p7fpbf cgL c;Tosf]

e'd/Ldf n8L d]/f] kmfObf lnO{ if8oGqsf/L

p7fpbf .

*)$_ ;do Ps g}lts r]tgf klg xf] .

g}lts r]tgf g} ;do xf]

g}lts cl:tTj g} hLjg xf],

;'/Iff g} ;fyLTj xf],

if8oGq g} kz' eGbf tn lu/]sf] j]Zofj[l4 xf],

;+:s[ltsf] pkh g} hGdsf] csf]{ cjtf/ xf],

gf/LTj n]v / kl/ro g} ;'gfdLsf] 5fn / cl:tTj

xf] .

*)%_ sndsf] hLt g}

d]/f] /utsf] lut xf] .

d]/f] snd g} d]/f] /utsf] lgzfg xf],

d]/f] rl/q xgg\ ug]{ c;To p7fO{ if8oGq ;dy{g

xf] .

sndsf] lut / zAb g} d]/f] Oltxf;sf] gf}nf] ofqf

/ kfOnf clg of] oyf{y

w/ftnsf] cfzo xf] . clg if8oGq lagfsf]

cjtf/ xf] .

*)^_ afbnsf] aLrdf

;'o{ rlDs/x]5 .

cWof/f] afbndf ;'o{ rlDsbf pHofnf] lbg

alNembf ;]tf] ;'o{ nlRsbf, d gfRg /dfpg yfn] .

k|s[lt;+u, IfLlthdf uf+pg yfn],.

clg tf/fk'~hsf] cWof/f] kgdf, d]/f] afbnsf]

aLrdf ;'o{ rlDsbf ;+;f/ vf]h] clg d?e'lddf

rds agL ;+;f/k|l;4 aGg yfn], zq'n] d]/f] 3/

vg]/ sfuh y'Tg vf]h] klg rlDs/x] .

*)&_ of] b]zdf u'08f/fh

u'08f/fhsf] b]zdf ;]tf] lxp kUnLbf, u'08f/fhdf

;To ;drf/ jgfpbf, ;fRr} d t d;Ldf 3'Dg /

lanLg eP, lzlIft h:t} d t d?e"lddf, cgL of]

b]zdf b]z / d]/f] cl:tTj vf]Hg ;+;f/df ;'gfdL

/ o;sf] 5fn agL Oltxf;df /Dg / 8'Ng yfn] .

*)*_ lztnx/

lztnx/df hd]sf] ;d'b| cfwL t'kmfg;+u, 3'd]

sf] lhjg, snd;+u c8]sf] ;f;, b]z leqsf]

lzIffdf cg}ltstf, cg}ltstf sf] lj4f]x / n]v

clg sndsf] ;+;f/ ofqf, / cfWofTdLs If]qsf

lgnf] cfsf; / d]/f] d;Lsf] ofqf .

*)(_ s's'/n] klg aGw'Tj

b]zdf o'jfx¿ /fhgLlt1x¿ To;} n¶ 5g .

cfkmGtx¿ cdfgljo / cg}lts 5g, t/

s's'/x¿ a? aGw'Tj :jLsf/L b]vfpb5g, oxf t

n7s x'g] ;'Gb/x¿ g} dfq cdfgljo ?kdf

b]lvG5g\ .

To;}n] oxf s's'/n] aGw'Tjsf] dfnf nufp5g\ .

*!)_ /0f;+u|fd

/0f;+u|fdsf] n]v / /fhlgtL /0f;+u|fdsf] k[YjL .

/0f;+u|fdsf] bf;Tj, ljb|f]x clg cl:tTjsf] vf]

h / snd .

*!!_ b]zn] Ps lzIfLt hggL dfUb5 .

b]zn] Ps hggL dfUb5 .

la4fgsf] ?k/]vf sf]b{5 .

b]z cgL ;+;f/sf] g]t[Tj vf]Hb5 .

To;kl5 snd / d;Lsf] ?k/]vf sf]b{5 .

*!@_ cfsf;jf6 em/]sf] pNsf

cfsf;jf6 rDsb} emb}{5 .

To;nfO{ g} j}1fgLsn] pNsf eGb5g .

pNsfsf] /x:o s] xf]nf d]/f] /ut / d;Lsf]

oyf{y xftsf] ysfg / ;+3if{ ug{ xf]nf . ;fRr}

sljtfjf6 tf/fk'~hn] pHofnf] kfof] xf]nf ToxL

88 89

x]g{] d]/f] cf>o df cfP xf]nf .

*!#_ d cfsf;df n'Sbf,

d cfsf;dfyL laplembf ;fRr} cfsf;sf]

u'Ghodfg a'‰bf d cfsf; dfyLaf6 nlDsbf

tf/fk'~hsf] 7f“p / cf>o vf]Hbf clg

uf]j/sf] dn x}g 1fg / j'l4 el/bLbf .

d cfsf;df n'Sbf clg /ftf] tf/fn] cfÇgf] / d]/f]

cl:tTj glrGbf km]/L sljtfsf] pHofnf] lbO{ 8fxf

/lxt alglbbf .

*!$_ ;Demgfsf] If0f

;Demgfsf] If0f / d;Lsf] k|no

hLjgsf] ;3{if{ / :jfyL{x¿sf] cGwsf/ .

clg cf“rn / lg:jfy{ snd sf]

oyf{ytf / d;Lsf] sfg'g / cfsf;lk08df

d]/f] ofqf, clg :jR5 cfTdfsf] kl/ro

/ clt bdgsf] kl/wL d k|ltsf] bf;Tj /

ldrfO{ / x]kfO{ clg kl5 nufO{ clg dnfO{

bf;Tjsf] vf]h / ;'gfdLsf] ;fy .

*!%_ wd{ g} cj;/jfb

cj;/jfbLsf] wd{ g} b]vfj6L hGd ljgfsf]

nufd cj;/ jfbLsf] /hfO{, cgL if8oGqsf/Lsf]

?k/]vf / km]/L cfsf;sf] lgnf] ;fu/ / ;d'b|kf/L

Tof] lg:;fl;bf] 5fn .

*!^_ hLjg Ps xfjf x'/L ;+u df}

nfpb} 5g\ .

hLjg Ps xfjfx'/L;“u df}nfpbf

d t ;'gfdL agL 5fP5' . aGw'Tj vf]h]5' .

hLjg Ps ;'gfdLsf] 5fn agL b]z /

/fli6«o em08f agL km/km/fP5' . hLjg Ps

xfjfx'/L;+u x'lQb} hf8f] / udL{ clg

k|of]u clg cGwfsf] n9's df jf“Rg ghfgL d

IfLtLh kf/L d]/f] uf“pdf k'u]5' .

*!&_ IfLtLhdfyL

d]/f] ;fgf] ufp“ 5

km]/L d g} Tolx n's]5' .

lIflth kf/L d]/f] uf“p egL,

lIftLhdfyL d]/f] ufp“ ;okqL;+u l;ufl/G5 .

To;}n] lIftLh;u} x/fPsf] d]/f] kl/ro snd;u+

p7b}5 .

To;}n] IfLtLhkf/L d]/f] ufp“ d]/f] bz{g;+u

/dfO/x]sf] 5 .

*!*_ kx]nf] ?k g} Uof;sf] kl/wL xf] .

kx]nf] /+u cfsf; / IfLlth;+u nDs]sf]

5 .

h'g, tf/f, rGb|df ;'o{ l;t d]/f] d;L g} p7L ;s]

sf] 5 . klxnf] Uof;sf] kl/wL g} ;'o{sf] rds

/ rGb|df bf}8g] IfLtLh cfsf;] w/ftn / lgnf]

d;Lsf] cfj]u xf] .

*!(_ IfLlth e/L bIffOPsf

d]/f] n]vgx¿, IfLlthel/ bf}8fOPsf

hLjLt n]vx¿, IfLtLh dfyL p8]sf

kv]6fsf 5fnx¿, IfLtLhleq n's]sf lt

3/x¿, IfLlthleq /x]sf d;Lsf sfg'g

cgL g}lts rl/qtf / cgL lt n]vgx¿

IfLlth dfyL p7]sf] of] d;L / cTof;sf]

hLGbuLdf /d]sf] of] d;L g} n]vgsf] nfO6 ;f]

rfO{ / ;flxTosf] kfgf xf] .

*@)_ ljZjg]j[Tjdf

ljZj g]t[Tjdf d]/f] xft,

ljZj kl/jt{gdf d]/f] n]vg ljZjkl/wLdf d]/f]

bz{g

ljZjg]t[Tjdf d]/f] n]vg / snd, ljZj

g]t[Tjdf d]/f] lbdfv / cgL ;Totfsf]

if8oGq jfx]s sf] lrgf] .

d]/f] bz{g g} kl/jlt{t ljZj xf]

Ps, ljZj xNnfpg] k|lts xf] .

*@!_ ;Totfsf] lut

;Totfsf] d'lStm / uLt, cgL ;Totfsf] bf]iffw, .

;Totfsf] hGd / d'lStm cgL v'zLljgfsf] bdg

/ c;Tosf] kfng sf] nft / ckdfg clg l/Qf]

dlGb/sf] k'hf / cfhsf, l/Qf] dlGb/ /

d[To'sf] x/]/fd clg if8oGqsf/LnfO{ dft / dnfO{

ckdfg .

*@@_ cfsfzsf cgluGtL tf/fx¿

cfsfzsf tf/f cgluGtL 5g .

j}1flgsx¿ To;df cgle1 5g\ .

cfsf;sf tf/fsf] pHofnf] cGwfx¿sf]

b]z / vf]h df 5}g . cfsfzdf clg zq'x¿sf]

xfdL;+u sf] cf>o vf]h, cfsfzsf :j/ cgL

cf>osf], dlxdf clg / j}1flgssf] cefj 5 .

*@#_ lgnf] cfsf;df /x]sf] ;d'b|

lgnf] cfsf;df ;d'b| n's]sf] 5,

Gofgf] 3fd / n's]sf] ;flxTo AoF'lemPsf] snd

/ lgnf] cfsf; / :jR5 ;d'b| clg ;d'b|sf] 5fn

5 .

lgnf] cfsf;df /x]sf] ;]tf] jfbn / n's]sf] Uof;

clg :jR5 / /dfOPsf] If0f / nf]stGq sf] g}

ltstf x'g'k5{ .

*@$_ ufp“sf] df6f] g}

:jtGq clwsf/ xf]

ufp“sf] b:tfj]h / lgnf] d;L .

ufp“sf] lgnf] ;d'b| cfsfz sf] vf]h / ;flxTosf]

?k clg ;+;f/ljgfsf] pn{bf] d]n / ;flxTo sf]

pn{bf] b:tfj]h ufp“sf] b:tfj]h sf] vf]h dlxdf

clg / ;flxTo / ;flxTosf]kmf“6 / uf“psf cl:tTj

cgL ;flxTosf] n]vg / d;Lsf] ;flxToLs

n]vg / b]zsf] df6f] xf] .

*@%_ /dfOnf] xl/ofnL

/dfOnf] xl/ofnL 3dfOnf] 3fd lgnf] cfsfz

clgluTtL tf/fx¿ clg df6f]sf] rds / d]/f] df6f]

sf] b]z / vf]h . clg cgluGtL n]vgsf] /f]h /

dfOnf] xl/ofnL 3gf cfsfz cgluGtL cfsf;sf

/dfOnf] af}l4s If0f .

*@^_ ;d'b|sf] pn{bf]

;d'b|sf] 5fn / lgnf] cfsf;sf] sdfn xl/of]

;okqLsf] aGw'Tj / cgL xl/of] cfsf;sf] uh{g,.

clg ;d'b|sf] pn{bf] d]n / clg ;flxTosf]

bz{g / ;d'b|sf] 5fn, / d]n clg To;kl5sf

;flxToLs bz{g / snd,

lxdfnkf/Lsf] lxp clg kUnfO{ clg

lxdfnkf/Lsf] d]/f] rLgf/L / cgL if8oGq sf/L sf]

5]p / ;flxToLs ;+;f/ / lgnf] ;'gfdL .

*@&_ lxdfnkf/L rlDsnf]

lxdfn kf/L /f]O/x]5 d]/f] ;fgf] uf“p .

d, b]z / lxdfnkf/Lsf] ;fgf] uf“p / :jR5 zx/

df lyP .

lxdfn kf/L d]/f] b]z /f]O/x]5,.

:jR5 xfjf kfgL;+u ao]nL v]nL/x]5 . :jR5

xfjf / kfgL ;+u ;d'b|sf t/+lut ao]nL agL

;d'b|df ;'gfdL jGb}5 .

*@*_ IfLlthdf d]/f] PSnf] kg

IfLlth df jl/ kl/ of] lgnf] cfsf; 5 .

IfLlth kf/Lsf] h+3f/,

k[YjLsf] pn{bf] k|no 5 .

IfLlthdf /x]sf] d]/f] ;f]emf]kg

of] snd;Fu lx8]sf] 5 .

of] if8oGqsf] vf]h / IfLlthkf/Lsf] of] 3/ / of]

b]zsf] cGwsf/ 5 .

clg ;'gfdLsf] Tof] sfnf] jfbn, tf/f k'~hsf] d]/f]

;fgf] uf“p 5 .

*@(_ Tof] lgnf] cfsfz

Tof] lgnf] IfLlth kf/L ;d'b|sf] vf]h

5 . Tof] lgnf] ;d'b| / lgnf] cfsf;sf]

d]n clg df6f]sf] wlt{ sf] pyn k'yn 5 . Tof]

lgnf] cfsfz g} lgnf] ;d'b| xf] .

Tof], lgnf] cfsf;df kx]nf], /ftf] rGb|, ;'o{ /

kx]nf tf/fx¿sf] hd36 5 .

Tof] lgnf] cfsfz clg lgnf] ;d'b| cgL crDdsf]

tf/fx¿sf] c1fgtf / lgnf] cfsf; ;d'b| 5 .

*#)_ ;okqlsf] ;+:s[lt

;okqLsf] ;+:slt / ;+:s[ltsf] hGd, ;okqLsf]

b]z / aGw'Tjsf] nufd, if8\oGqsf] /fhlgtLdf

;okqLsf] hGd / ;+:s[ltsf] kl/ro ;okqLsf]

nufd / lzIffsf] kl/ro, if8oGq lagfsf] n]v

l6Kk0fL cgL ;+of]ufTds n]v / cj;/jfbLsf]

/fhgLlt 5 .

*#!_ l6sfl6Kk0fL

sjloqLsf l6sfl6Kk0fL if8oGqsf/Lsf zAb;+u

5g\ .

sjloqLsf] g}lts klxrfg hGd;+u 5, sfj]

oqLsf] l6sfl6k0fL df if8oGqsf/Lsf] 8fxf 5 .

sjloqLsf] snd g} sfg'gsf] k|lts,

cj;/jfbsf] la?4 5 .

n'6fxf /fhgLlt / cgL cj;/jfbsf]

l6k0fL / hglhjg ;+u ufl/Psf]

;flxTo;+u cgL oyf{y l6k0fL /

cjtf/;+u 5 .

sjloqLsf zAbx¿ if8oGq sf/Lsf

l6sfl6Kk0fL;+u 5, oyf{y hGd;+u 5 .

*#@_ ;d'b|L 5fn;+u

d]/f] hLjg ;d'b|L Hjf/ ef6fdf pleP/ pln{Psf]

hghLjg, ;d'b|L 5fn;+u pln{Psf] hLjgsf]

bf]wf/ / 5fn;+u pln{Psf] dft[ e"ld / d;Lsf] /f]

hfO{ / n]v h:t} 5 .

*##_ ;f“emsf] pHofnf]

sljtfsf] nx/, ;f“emsf] pHofnf] clg sljtfsf]

d;L, ;f“emsf] pbud :yn cgL zx/Ls/0fsf] /

demd ;+:s[lt

;f“emsf] ao]nL xfjf sljtfsf] uLtnx/, ;f“emsf]

h'g h'gls/L, sndsf] cjtf/, ;f“emsf] ;+;f/,

sljtfsf] cyfxf

sNkflgs ;+;f/ ;f“emsf] n]vg h'gsf] pd+u /

;/ntf ;f“emsf] wldnf] 3fd clg ;d'b|sf] d]/f]

af;:yfg xf] .

*#$_ /ftf], wldnf] cfsfz

/ftf], wldnf] cfsfz,

;]tf] kfgLsf] afbn, /ftf] IfLlth cgL

OGb|]0fLsf] nx/ / ;okqLsf] ?k/+u, c;Tosf]

kTofO{ / clg ;d'b|sf] cf“wL t'kmfg, clg

;flxTosf] km“f6 / ;femsf] h'gls/Lsf]

em} cfÇg} pHofnf] /ftf] wldnf] cfsfz / ;]tf]

afbnsf] 3'dfO{ d]/f] n]vg xf] .

*#%_ ;flxTosf] ;+ljwfg

;flxTosf] ;+ljwfg / d;Lsf] ;+;f/

90 91

kfgLsf] ;fd'b|Ls 5fn / d;Lsf] bf}8fgsf] pkxf/,

;flxTosf] ;+ljwfg / pkxf;sf] of] lgnf] cfsfz

/ ;+3f/ clg ;flxToLs kmf“6sf] bf}8fg / d;Lsf]

gof ?k / /+u .

;flxTosf] gf}nf] ;+ljwfg / gof ?ksf] agf]6 /

d;Lsf] 5fn / sfg'g xf] .

*#^_ /ftf] lxdfn

;]tf] gbL ;ª\nf] kfgL, lgnf] cfsfz

/ftf] lxdfn / ;]tf] tfn, ;ª\nf] ljrf/ / lbdfv .

clg k|df0fljgf ;Totfsf] cbfnt ;ª\nf]

cfsfz cgL /ftf] lxdfn / ;fd'lb|s cfwf/ /

cbfnt / sndsf] ;flxTo cgL lxgtf jf]wsf]

nufd / ;flxTosf] pj{/zlSt .

*#&_ ;flxTos ;+;f/

;flxToLs ;+;f/sf] clg nufdsf] dg,

;flxToLs nufd, ;flxToLs ;+:s[lt / cWof/f]

kgsf] nfO6 ;flxTos kmf“6 / h+3f/sf] hLjg

;flxToLs, 3/ kl/jf/sf] ldng .

*#*_ ;flxToLs ofqf

;flxToLs ofqf / ;+j]usf] t'kmfg;+u p8]sf] d,

;flxToLs pkxf;sf] ofqf / ;flxToLs s[ltsf]

gof ;+ljwfg, / clg lgnf] cfsfz clg t'kmfg;+u

/d]sf] cf“wL / clg t'kmfg ;+usf] d]/f] hGd / clg

d;Lsf] pHofnf] ;f+;fl/s ofqfdf /Dg] d .

*#(_ em'7f] dfof

em'7f] dfof ug]{x¿ af“Rg / k};f hf]ufpg kl5

nfUb5g .

em'7f] dfof ug]{x¿ af]n]sf] la;{]/ sfg'gL k|df0f

vf]Hbf /x]5g .

em'7f] dfof nfpg]x¿ sfg'gL k|df0f vf]hL ;To

n'sfpbf /x]5g . em'7f] dfof nfpg]x¿ c?sf s'/f

;'gL hLGbuL ajf{b jgfO{ 3/ ;hfpbf /x]5g .

clg l/Qf] dlGb/df xfdkmfNbf /x]5g .

d5'{ ls egL cj;/ afbsf] /fhgLlt u/L jf“Rgsf]

nfuL jbnLbf /x]5g .

/ s;}sf] hLjg ljuf/]/ /dfOnf] dfGbf /x]5g\ .

*$)_ d t'kmfg;+u hlGdbf

d t'kmfg;+u hlGdbf,

g/fd|f] / zq'sf] rfs8L l;sfp5g\ .

y'y' u/L / hLDd]jf/ axg u/fO{ cfkm' h:t}

jgfp5g\ .

d t'kmfg;Fu hlGdbf, sndsf] ;flxTodf ?k

lnbf, cgL km]/L d;Lsf] ;fxf/fdf afr]/ lhpbf]

nf; aGbf .

*$!_ t'kmfgsf] cGwsf/df

of] ;u/dfyf dfyLsf] n]v ljZj ;flxTosf]

cd/ Hjfnf / ljZjo'4sf] e'Orfnf] / ;'gfdL

clg sndsf] ;fxf/f / t'kmfg;+u laplemPsf]

d]/f] lk8f / ;+3if{sf] Hjfnf / e'Orfnf]sf] k[YjL

pynk'yn / sof“} k6s d hGd]sf] ;To ?k /

c;Totfsf] ufg / 8fxfsf] clg clUg kl/Iffsf]

Tof] If0f / c;To dfyLsf] d]/f] cjtf/ / hGd clg

k|df0fsf] ;flxTo xf] .

*$@_ t'kmfgdf cfPsf]

Hjf/ef6f t'kmfgdf p8fOPsf] IfLlth kfl/sf] d]/f]

k|df0f / Aoyf xf] .

ljZj;flxTosf] c6n lahf/f]k0f cgL cfÇgf]

cl:tTj / d]/f] kl/rosf] vf]h, ;flxToLs

dndsf] /f]hfO{ / sndsf] rdTsf/ / /ftsf]

cfWoflds bz{g / h'g cgL 3fdsf] cWof/f]sf]

lgzfg / d]/f] snd xf] .

*$#_ d t'kmfg;+u af“Rbf

d]/f] sndn] lz/ p7fpb5 .

d]/f] t'kmfg;+u, gf“r x]g{ SofF} if8oGqsf/L hDdf

eP .

d t'kmfg;Fu ?bf d af]S;Lsf] cf/f]k / nfG5gf

nufOP d t'kmfg;+u laplembf k[YjL pyk'yn

dfqsf] b]v] .

d t'kmfg;+u p7bf d]/f] snd / ;flxToLs

bz{gsf] ljZjkl/wL e]6fP .

*$$_ d]/f] t'kmfgsf] kl/ro

d t'kmfg cfpg] glhs Ao'FltP,

d t'kmfgsf] a]u;+u s}of}Fk6s p7]

d]/f] zq' / bf;Tj l;sfpg] p7fpbf d]/f] t'kmfgsf]

kl/ro kfP,

d t'kmfgsf] lhDd]af/L zq' p7fP/ Ao'tfpg]nfO{

lbP .

d]/f] t'kmfg;+usf] lbuf] ldqtf kfP .

*$%_ ;flxToLs kl/wL / a}1flgs vf]h\

;flxTo P]gfsf] Ps lgikIf sfg'g ljb\

xf] . ;flxTo j}1fgLs vf]hsf] cjtf/ / km]/L g}

lts ;fy{stf xf] .

;flxTo Ps d;Lsf] kfgfdf c6\g] ;+;fl/s ofqf

xf] .

;flxToLs kfgfdf /d]sf] gof bz{g / j}1fgLs

vf]h / dfg;k6n cgL wlt{sf] P]ltxfl;s d]/f]

ofqfsf] snd / ;+;f/ofqfdf uPsf] ;'gfdLsf]

5fn xf] .

s'g} u'08f/fhsf] sf] vf“rf] geO{ Ps ;'gfdL ;+u

pn]{sf] Hjf/ ef6f / t'kmfgL bz{g xf] .

*$^_ ;'gfdL ;+u pn]{sf] ;flxTo,

;'gfdL;+u pn]{sf] ;flxTo snd;+usf] ljZjsf]

?k/]vf ;'gfdL;+u d]n cgL ljZj ;flxTosf]

n]vg / ljZjxn nfpg] d]/f] snd / ;flxTo xf] .

*$&_ ;flxTo Ps

;flxTo Ps k|df0fsf] kfgf xf],

;flxTo cd/ cjz]if xf], ;flxTo Ps rdTsfl/s

?k / /x:odo ;+of]u xf] . ;flxTo Ps

k|df0f sf] kfgf / ;flxToLs cjz]if xf], clg 7"nf]

cgL ;flxToLs /dl0fo ;+of]u xf] .

*$*_ df]afOn / 6r{nfO6

slxn]sfxL sljtf;+u v]Nb} af“Rb} 5' .

df]jfOn / nfO6 cgL 6r{nfO6sf] ;+of]udf n]vg

ub{5' . df]jfOn / n]vg cgL pHofnf] dfOG8

df]jfOn / 6r{nfO6 cgL sndsf] pHofnf] kg

xf] .

*$(_ d t'kmfg;+u xf:bf

d t'kmfg;+u gfFRbf k[YjL pynk'yn eO/x]5 .

d t'kmfg;+u jf“Rbf d]/f] cjtf/ agL hfbf d

t'kmfg;+u plkm|bf k[YjL uh]{sf] yfxf kfP cgL

k[YjL g} pynk'yn ePsf] yfxf kfP .

d t'kmfg;+u p8\bf uf8]sf] kfP .

;+TodfyL, c;Tosf] lht / c;To

l/kf]{6 kfP .

d k[YjLdf t'kmfg;+u hGd]/, ;'gfdL

ag]sf] kfP .

*%)_ rlDsnf] ;'o{

rds / ;'o{sf] pHofnf]df sjloqLsf] g}ltstf

el/bf, rlDsnf] ;'o{ kUnLbf, ;'gfdL sf] 5fn

pln{bf j/km kUn]/ ;'gfdL sf] pn{bf] e]n, cfpbf

rlDsnf] ;'o{ / lgnf] cfsf;sf] rlDsnf]

cfsf;df /ftf] 3fd / pHofnf] alQdf sjolqsf]

d;L kUnbf < cgL lbgsf] ;dodf sjolqsf] /

g}ltstfsf] ckdfg df pgnfO{ k|of]u ul/g vf]Hbf

rlDsnf] ;'o{ klUn ;'gfdL eP5 .

*%!_ s'lx/f]sf] 3'lDt;“u

s'lx/f]sf] 3'lDtdf lzt;Fu afFr]sL

lIflthdf cl:tTj vf]Hb} k|s[lt;Fu

/lrPsL d s'lx/f]sf] 3'lDtdf nlDs

/xbf, k|s[ltsf p7fO;+u /xL ;'gfdL agL p7L/xbf

d s'lx/f]sf] 3'lDtdf lzt agL 5fOlbbf ljxfgLsf]

3fd;Fu j/km jgL

/lx/xbf d .

*%@_ Gofgf] 3fd;+u

Gofgf] 3fddf n6k6 agL ;+u;u} pl8/x]sf]

xfjfsf] bf}8fgdf d;L / ;flxTosf] OlGb|0fL clg

3fdsf] rxn kxn / k|s[ltsf] /demddf d /

dfpbf .

To;kl5sf] Tof] If0f / d To;kl5 sf] cgL To;

dfyLsf] lgnf] cfsf;sf] rNg kxn / lgnf]

cfsfzsf] /demddf clg cfsf; dlfysf] d]/f]

;flxTo sf] ;flxTo cgL rxn kxn / lgnf]

/+usf] ;'gfdLsf] 5fn ;+u d p7bf .

*%#_ ;d[l4 ;'hg

;d[l4 ;flxTodf d /Dbf

cfsf;sf] ;flxToLs ?kdf

d nlRsbf /utsf] h+3f/df d xf;]/

/f]Olbbf if8oGqsf/Lsf] u'nfj nfO{ nft xflg d

;okqL agL ;+;f/ 5fOlbbf, clg k|s[ltsf] ?kdf

k;]/, k[YjLleq jf6 pln{bf / ;f+;/Ls ;d[l4 sf]

klxrfg / zq'sf] if8oGq vf]lhbf .

*%%_ cfsfz / IfLlthsf]

cfsfz / IfLlthsf] kl/j]zdf, d /dfpbf cfsfz

/ lIflthdf rlDsPsf tf/fx¿ ;s'zn p4f/ /

d]/f] snd sf] pkxf; clg of] lgnf] cfsf;sf]

:j/ / lIflth kf/Lsf] d]/f] a:tL / ;'gfdLsf]

P]ltxfl;s v]n kl/j]z cgL Tof] lgnf] cfsfzsf]

;f}Gbo{sf] /+u snd / d]/f] OlGb0fLsf] /+u x'bf .

*%^_ cfsfz kftfnsf]

cfsfz kftfnsf] n8fOdf d h'gsf] Ps 5fofsf],

cfsfzdflysf] h'g / To;k|ltsf] ;flxToLs

kl/j]z / p7fg;+u, cfsfz, kftfnsf] n8fOsf]

bf}8fgdf hdLgd'lgjf6 p7]sf] Hjf/ef6f;Fu clg

pn]{sf] ;flxTo / ;'gfdL;+u cfsfz af6 clg

;d'bL b]zsf] df6f]jf6 pn]{sf] cf“wLj]x/Lsf]

;flxTo / d?e"lds/0f af6 lhpFb} 5' .

*%&_ ;flxToLs Hjf/ef6f

;flxToLs Hjf/ef6fdf d km'Nb} lyP,

;flxToLs /rgfjf6 d laplembf

;flxToLs n]vg / kl/j]z sf]

;+/If0ffTds If0f jf6 cgL d g} p7]sf], ;flxTosf]

rk]6fjf6, clg of] lgnf]

cfsf;sf] kl/wL / /ftf] sndaf6

lhGbuL kfPFsL 5' .

*%*_ ;'gfdLsf] ;flxTo

;'gfdLsf] ;flxTonfO{ /utsf] jlnbfg lbb}

;'dfgLsf] lgnf] cfsfz / OGb|]0fLsf] /rgf /

;flxTonfO{ cgL,

;flxToLs dgf]/~hg / nf]6;sf] d]/f] rLgf/L clg

;okqL sf] ld7f] d':sfg / phuf/ jg]sf] Tof]

/ftf] /utsf] lgzfg agL pg]sf] /utsf] ;flxToLs

d+rsf] p9\bf] kl/j]znfO{ xf] .

*%(_ ;flxToLs ;+/rgfsf]

d]/f] dxfg snd ;flxToLs ;+/rgfsf], d]/f]

92 93

/utsf] n]v xf] . ;flxToLs n]vgsf] bz{g /

g}lts cfTd1fg ;flxTosf]

jblnbf] ?k clg, gof gf/Ljfbsf] gf}nf]

laxfgL;+u} pn]{sf] g}ltstfsf] snd cgL d;Lsf]

klxrfg ;flxTo ;+/rgfsf] gf}nf] Oltxf; / d]/f]

b]zsf] g]kfnLkgsf] gf}nf] laxfgL xf] . ;flxTo

n]vgsf] /ftf] d;L / /ut sf] ldng / ;Totfsf]

kl/wL clg sndsf] ;flxToLs P]gf / ljZj

e|d0fsf] b:tfj]h cgL ;flxToLs /rgf / ;+a]u

xf] .

*^)_ d]/f] ljZj g]t[Tjsf] cf“6

ljZj kl/wLsf] cf“6 / ljZj g]t[Tjdf snd /

;flxToLs ;+/rgfsf] n]v, d]/f] ljZj g]t[Tjsf]

snd, sndsf] g]t[Tjdf d]/f] klxrfg, d]/f] ljZj

g]t[Tjsf] pkxf;, / /fli6«otf sf] cf“6 / ;+;fl/s

sndsf] ;flxTo cgL g]t[Tjsf] bf}8fg / clg

kl/ro / gf/L g]t[Tjdf d]/f] cf6 / ljZj

g]t[Tj lglZrt 5 .

*^!_ cl:tTjsf] vf]h / snd,

cl:tTjsf] vf]h sndsf] t'kmfg / ;Totfsf]

cbfnt k|fs[lts sfg'g /fli6«otfsf] ;flxToLs

bk{0f / cgL sndsf] ;flxToLs ?k/]vf, cgL

To; kl5sf] cfsfz sf] w/ftn, kftfnleqsf]

cl:tTj / d]/f] vf]h / /rgfTds, ;flxToLs 3/

xf] .

snd / d;Lsf] ;flxTos cfvf“ t];|f] cf“vfsf]

kl/ro xf] .

*^@_ ;okqLsf] b]zdf d

SofF} k6s d/], km]/L hGd] ;okqLsf] ltxf/;+u w]/}

k6s d ljpˆfPsL lyP .

ckdfg / k|of]u ;+u} p9\b} / n8\b}

;'gfdLsf] 5fn;Fu p7],

;okqLsf] km'n;+u SofF} cjtf/ agL d hGd] /

d[To' / cj;/jfb;+u h'Wb} p7]/ d ;'gfdLsf] ofqf

u/] .

*^#_ g]kfnLkgdf laplembf

g]kfnLkgsf] pbo;Fu IfLlthkf/L

hlGdbf g]kfnLkgsf] gf}nf] laxfgL NofO{

g}lts lzIff l;sfpbf, g]kfnLkgsf]

;Demf}tfdf /fli6«otf;+u d}n] pbfpbf,

clg u'08fx¿sf] bf;Tj / k|of]u ;xg'kbf{

To;kl5 ltgLx¿nfO{ d[To' ;lxt kbf{,

g]kfnLkgsf] ;+:s[lt ;+u d p7]/ hlGdbf, km]/L

ltg} u'08f/fhsf] hosf/ l;sfObf / d]/f] cfÇgf]

gf/Ljfbsf] ;flxToLs hLjg / xft lapemfpbf

clg ;flxTodf jf“r]/ p9\bf .

*^$_ g]kfnL leqsf]

;+:s[lt 5fn ;+u pln{G5 .

aGw'Tj / ;okqLsf] ltxf/ dfq

gf/Ljfbsf] pGd'lSt xf] .

;+k"0f{ sDdf08df Ps aQL / aGw'Tjsf] hGd /

;Totf xf] .

g]kfnleqsf] ;+:s[lt 5fn;+u pn]{sf]

e]nsf] ;'gfdL / d]/f] kl/ro xf] .

*^%_ e}lts b'lgof a]7Ls 5 .

ef}lts ;t{stfjf6 6f9f /x]/, of] d]/f]

n]vg cfWofTdLs lapemfOdf /Dg], of] d]/f]

;flxTo ef}tLs b'lgofsf] vf]h

grflxg], of] d]/f] sndsf] ;flxToLs P]gf cgL

;flxTo / d;Lsf] b:tfa]h xf] .

*^^_ ;flxTosf] df}nLstf

;flxToLs sndsf] cf>o,

;flxToLs ;Ltsf] tnf, cgL no ljgfsf] ;'v /

slaTjsf] 5'§} d]/f] cd/

klxrfg / d]/f] cl:tTjsf] vf]h xf] .

*^&_ d d;L;+u hLpb}5 .

d]/f] hLjgsf] 3]/f g} d;Lsf] n]vg /x]5, d

d;L;+u /d]/ hLpg l;Sb}5' .

d;Lsf] hLjgsf] kl/wL df lhpg egL

/ftf] nfnL;+u /Db}5' d . d;L;+u hLjgdf

p7]/ hLpg l;St}5' . d d;Lsf] clS;hg ;+u

aNntNn p7]/ uLt / ;+lutsf] w'g agfO{

hLpb}5' .

*^*_ d;Lsf] ;d'b|

d;Lsf] ;d'b|sf] Oltxf; /utsf] h:t} 5 .

d;Lsf] ;d'b|sf] ;tx cyfx / cgluGtL

Oltxf;sf] kf]sf] af]s]sf] x'G5 .

d;Lsf] cfwL t'kmfgn] ;d'b|L 5fnsf] a]u

pn]{sf] 5 . d;Lsf] Oltxf;df if8oGqsf/Lsf

hfn / zAb cgL d]/f gof laxfgLsf :j/

af]s]sf] 5 .

gf}nf] laxfgLsf] :j/ / gof ;+/rgf lnO{ lx8]sf]

5 .

*^(_ t'kmfg;+u hGd]sL d

t'kmfg;+u hGd]sL d k|s[lt;+u hLPsL x' .

t'kmfg;+u p7]sL d lhpbf] lrxfgdf

/d]sL 5' .

t'kmfg;+u hGd]sL d ;d'b| dfyL pn]{sf] 5fn x'F .

d t'kmfg;+u p7]sL d hLpbf]

cIf/ sf] d'lt{ x'F . d t'kmfg;+u lapltPsL

;+3if{sf] kfOnf xf] . d t'kmfg / cf“wL

a]x/Lsf] ;+lut xf] .

*&)_ d;Lsf] t'kmfg

d;Lsf] t'kmfgdf d]/f] n]v hlDdbf, d;Lsf]

n]vgdf d]/f] d'lt{ ;hfpFbf, d;Lsf]

t'kmfgdf d hGdbf, d;Lsf] t'kmfgdf d ar]/

d;Lsf] t'kmfgdf d hGd]/ km]l/bf t'kmfgdf d /d]/

hfUbf .

*&!_ ;'o{sf] Uo“f;df d

l/;fpbf ;'o{sf] Uof;df d klUnbf,

Hjfnf d'vL laikf]6 x'G5 . d Uof;df k'Ubf ;'o{sf]

Uof; g} klUnG5 / ;d'b| g} aflx/LG5 / k[YjL g}

pynk'yn x'G5 .

;'o{sf] Uof;df d plebf k[YjL g} xlNnG5 /

;'gfdL g} ulx/LG5 .

*&@_ cfxf slt /fd|f] k'tnL,

slt 7fp“ 3'Dbf] xf], sjloqLsf] snd xf],

sjolqsf] sljtfdf hLpbf] /fd|f] k'tnL gfFRb}

ufpb} lx8]sf] dlGb/df a6'n]sf] clg sljtfdf

af“r]sf] cfPsf] /+uLlj/+uL ?kdf ;+lhPsf] xft

glhs 8'Nb} cfPsf] .

*&#_ cfsfz k'~hsf] lgnf]

;fd'lb|s t'kmfg;+u hl8Psf]

cfsfzk'~hsf] lgnf] x/km clg IfLlth dfyL

gfr]sf] OlGb|0fLsf] ?k /+u, d;Lsf]

gf}nf] ;+;f/ / kl/jt{glzn laxfgL

gf}nfv eGbf w]/} tf/fx¿sf] ul:tdf d pgLx¿sf]

uLt ufP/ jgh+un / v]tdf 3fd tfKbf .

cfsfzsf] lgnf] cGtl/Ifsf] cg'udg / OlGb|0fLsf]

?k km]l/bf .

*&$_ cfsfz wlt{df

cfsfz / wlt{df d hlDdbf a|df08 g} xlNng

yfNof] .

cfsfz, kftfnleq hGd]/ a|Ddf08df ?k km]bf{,

crDdsf] pHofnf] d;Lsf] /+un]

OlGb|0fLsf] /+u g} ablnlbof] . cfsfz wlt{df sf]

N6f] km]bf{ ;'gfdLn] uLt uf“pbf wtL{sf] ;+lut 5f]8]/

oyfy{tfsf] pHofnf] Hof]lt l6Kbf cgL OlGb|0fLsf]

?k km]l/bf .

*&%_ k[YjLsf] ?k km]l/bf s}of}“ k6ssf e'sDk

/ Hjfnfd'vLn] k[YjL ablng yfnL5g .

s}of}F k6ssf /fhgLltn] d]/f] sndsf] Oltxf; km]

l/G5g\ s}of}F k6sdf ;'gfdLn] ;+;f/ abnLG5g .

cgL zq'sf gfd agfO{ c;To l6sfp5g clg

;Totfsf] k|df0f e]6fpb}gg\ .

To;}n] s}of}F k6s g} k[YjLsf] ?k g}

;'gfdLn] k[YjL abN5g\ .

*&^_ d]/f ablnbf kfOnf d]/f ablnbf n]v /

kfOnf n] hldg efl;b}5g

d]/f ablnbf kfOnfn] hLjgsf] ;f“rf] Oltxf;

/lrG5g . d]/f jblnbf d;Ln] ;'gfdLsf] /+u /                                           

OlGb|0fLsf] ?k / /+u g} abln lbG5g . d]/f] ablnbf

kfOnfx¿ 5g .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Comments

Popular posts from this blog

Crow